Το ΕΣΥ και το Ελληνικό Δημόσιο

Του Κυριάκου Σουλιώτη*

Υποχρηματοδότηση, ελλείψεις προσωπικού και εξοπλισμού, παρωχημένες εγκαταστάσεις, γραφειοκρατία και καθυστερήσεις και, τελικά, χαμηλή αποτελεσματικότητα και δυσαρέσκεια των πολιτών.

Αυτά τα ζητήματα θίγονται κάθε φορά που ανακύπτουν προβλήματα στη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας στη χώρα μας, οδηγώντας σε γενικευμένα συμπεράσματα που ενδεχομένως αδικούν το ίδιο το σύστημα και τους λειτουργούς του σε κάθε επίπεδο.

Την ίδια στιγμή, κάθε προσπάθεια για δομικές παρεμβάσεις -ακόμα και όταν πρόκειται για τις πλέον αυτονόητες- συναντά αντιδράσεις ή στην καλύτερη περίπτωση αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα ως προς τις πραγματικές προθέσεις. Κατ’ αποτέλεσμα, συχνά ο όποιος μεταρρυθμιστικός σχεδιασμός δεν υλοποιείται και, τελικά, ματαιώνεται επ’ αόριστο, μέχρι να «ωριμάσουν οι συνθήκες».

Όσο όμως οι συνθήκες δεν κρίνονται ποτέ κατάλληλες, αφενός μεν  τα προβλήματα δεν επιλύονται και αφετέρου διαμορφώνεται μια στερεότυπη αντίληψη περί «κατάρρευσης του ΕΣΥ», η οποία βασίζεται σε μεμονωμένες όψεις του προβλήματος, υπαρκτές βέβαια σε κάποιες περιπτώσεις.

Είναι βέβαιο ότι ο τομέας της υγείας είναι ένας από τους πλέον σύνθετους – όσον αφορά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή δημόσιας πολιτικής.

Είναι όμως τα παραπάνω προβλήματα αποκλειστικό «προνόμιο» του τομέα της υγείας; Αλλιώς, υπάρχει τομέας του κράτους που δεν επιζητά πρόσθετους πόρους, προσλήψεις, αυξήσεις αποδοχών και καλύτερη οργάνωση; Υπάρχει επαφή του πολίτη με το κράτος που να μην έχει ως αποτέλεσμα τη δυσαρέσκεια και την αδυναμία κατανόησης του λόγου ύπαρξης ενός δαιδαλώδους πλέγματος ρυθμίσεων, συχνά αντιφατικών μεταξύ τους, που δυσχεραίνει τη ζωή των εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα και των εξυπηρετούμενων από αυτόν;

Τελικά, μήπως ο τομέας της υγείας δεν είναι περισσότερο προβληματικός από τους υπόλοιπους τομείς του κράτους, με τη διαφορά ότι το διακύβευμα είναι – εύλογα – τόσο σημαντικό, που έχει ως αποτέλεσμα την υπερτόνιση των δυσλειτουργιών του στο δημόσιο διάλογο;

Ακόμα κι έτσι, το καθολικό κοινωνικό αίτημα για ενίσχυση του ΕΣΥ πρέπει να ικανοποιηθεί, αν και είναι σχεδόν αδύνατη μία ευρύτατη συναίνεση ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα τελεσφορήσει μια τέτοια προσπάθεια.

Το παράδειγμα της μείωσης του χρόνου απονομής συντάξεων, ζήτημα το οποίο ελάχιστα πλέον απασχολεί τον κοινωνικό διάλογο σε αντίθεση με όσα ίσχυαν στο παρελθόν, είναι ενδεικτικό.

Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και η προτυποποίηση και εν συνεχεία ψηφιοποίηση των διαδικασιών κάθε φάσης, λειτούργησε ευεργετικά, περιορίζοντας δραστικά την γραφειοκρατία και κάνοντας πολύ πιο αποδοτικό το έργο των απασχολούμενων στο πεδίο. Αυτός ο σύγχρονος δρόμος, τον οποίο ακολουθούν όλες οι αναπτυγμένες χώρες, είναι ίσως η λύση μεγάλου μέρους των προβλημάτων του τομέα της υγείας, αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου, ευρύτερα.

*O κ. Κυριάκος Σουλιώτης είναι Καθηγητής Πολιτικής Υγείας και Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου