Περί του ελληνοτουρκικού διαλόγου

[…]

Έρχομαι τώρα στη γνωστή απειλή στα ανατολικά μας σύνορα. Όπως απέδειξαν οι τελευταίες συνεντεύξεις του κ. Οζάλ, η Τουρκία, ενθαρρυμένη από την αναβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή μετά από τον πόλεμο στον Κόλπο, εμφανίζεται να ακολουθεί απέναντι στην Ελλάδα μια ακόμη πιο αδιάλλακτη πολιτική, και μάλιστα με αυξανόμενες επιθετικές αιχμές. Πόση ανησυχία σάς προκαλεί αυτή η πολιτική;

Οι τελευταίες συνεντεύξεις του κ. Οζάλ, τόσο στον ελληνικό όσο και στον διεθνή Τύπο, είναι αποκαλυπτικές. Ο τρόπος που προτείνει λύση του Κυπριακού (με τη συνάντηση του ίδιου και των κ.κ. Μητσοτάκη, Βασιλείου και Ντενκτάς) είναι σαν να το θεωρεί ελληνοτουρκικό πρόβλημα. Οι δηλώσεις του για τα Δωδεκάνησα αποκαλύπτουν τη μύχια επιθυμία του να αναβιώσει την επεκτατική πολιτική της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δεν μίλησε βέβαια ακόμη για το Βελιγράδι και τη Βιέννη! Στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, το γεγονός ότι εμμένει σε εξεύρεση πολιτικής λύσης δείχνει ότι καταλαβαίνει πως οι κανόνες του διεθνούς δικαίου είναι εις βάρος του και πως αντιλαμβάνεται απλώς το διεθνές δίκαιο ως το δίκαιο του ισχυροτέρου. Αγνοεί ακόμη και τι προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης για το Πατριαρχείο.

Μετά από όλα αυτά, τι νόημα θα είχε ένας νέος ελληνοτουρκικός διάλογος;

Είναι αλήθεια ότι με τις δηλώσεις αυτές ο κ. Οζάλ διαλύει το κλίμα αισιοδοξίας που υπήρχε διεθνώς ότι, μετά τη φιλοδυτική στάση που επέδειξε στο θέμα του Κόλπου, θα επεδείκνυε την ίδια καλή θέληση και στις σχέσεις του προς την Ελλάδα, καθώς και για την επίλυση του Κυπριακού. Αντίθετα, η στάση του τώρα γίνεται πιο αδιάλλακτη και πιο επιθετική. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα μένουν αναπάντητες αυτές οι θέσεις του. Και δεν σημαίνει ότι υποχωρούμε από την πρωταρχική μας θέση για διάλογο. Ο διάλογος αυτός έχει ως στόχο την πρόοδο στο Κυπριακό και την εξεύρεση πλαισίου για τις διμερείς μας σχέσεις. Πρέπει να ξεπαγώσουν, π.χ., οι συνομιλίες μεταξύ των πρεσβευτών. Σας θυμίζω ότι η τελευταία συνάντηση ανεβλήθη επειδή την παραμονή επισκέφθηκε την τουρκοκρατούμενη Κύπρο ο τούρκος πρωθυπουργός. […] Εμείς τον διάλογο τον αντιλαμβανόμαστε ως βασιζόμενο στο διεθνές δίκαιο και στη Συνθήκη της Λωζάννης. Τώρα όμως με τις δηλώσεις αυτές προβληματιζόμεθα, γιατί η Τουρκία ουσιαστικά παραβιάζει σήμερα τη Χάρτα των Παρισίων, που προβλέπει την αποχή από τη χρησιμοποίηση απειλών ή βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας οποιουδήποτε κράτους. Η απειλή του κ. Οζάλ περί προσφυγής στον πόλεμο, αν επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 μίλια, όπως έχουμε δικαίωμα από το δίκαιο της θάλασσας, αποτελεί σαφή παραβίαση της Χάρτας των Παρισίων.

Τα ανωτέρω είναι ένα μικρό απόσπασμα από συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο Αντώνης Σαμαράς στον Γιάννη Καρτάλη και στο «Βήμα» το Μάιο του 1991. Η εφ’ όλης της ύλης συζήτηση τού τότε υπουργού Εξωτερικών της χώρας μας (επί πρωθυπουργίας, σημειωτέον, Μητσοτάκη του πρεσβυτέρου) με το διακεκριμένο δημοσιογράφο είχε δημοσιευτεί στο φύλλο της 12ης Μαΐου 1991.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.5.1991, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Πρωταρχική θέση για την Ελλάδα, λοιπόν, ο διάλογος με τη γείτονα.

Ακόμη κι όταν αυτή όχι μόνο δεν τάσσεται όπως τώρα, θεωρητικώς και πρακτικώς, υπέρ της ηρεμίας στο Αιγαίο, αλλά παρουσιάζεται αδιάλλακτη και επιθετική.

Ακόμη κι όταν παραβιάζει κατ’ ουσίαν τη Χάρτα των Παρισίων εκτοξεύοντας πολεμικές απειλές κατά της πατρίδας μας σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών της υδάτων.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.5.1991, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ακόμη κι όταν στις δηλώσεις των ηγητόρων της υποκρύπτονται επεκτατικές βλέψεις και νεο-οθωμανικές προσεγγίσεις.

Ακόμη κι όταν αντιλαμβάνεται απλώς το διεθνές δίκαιο ως το δίκαιο του ισχυροτέρου.

Ακόμη κι όταν θεωρεί το Κυπριακό απλώς και μόνο ελληνοτουρκικό πρόβλημα.