Η πολιτική επιστρέφει στον δημοκρατικό χώρο

Όχι, η ουσία της παρέμβασης του Αλέξη Τσίπρα στην ημερίδα που οργάνωσε το Ινστιτούτο που έχει ιδρύσει δεν ήταν ότι έκανε μια «ηγετική εμφάνιση», όπως γράφτηκε από εδώ και από εκεί.

Σε τελική ανάλυση, προφανώς και ένας πολιτικός που οδήγησε ένα μικρό κόμμα στην εξουσία και κέρδισε δύο φορές τις εκλογές έχει την ικανότητα να μιλάει με τρόπο που χαρακτηρίζει μια ηγετική φυσιογνωμία, γιατί αυτό ακριβώς είναι.

Η ουσία της παρέμβασης του Αλέξη Τσίπρα ήταν ο τρόπος που επανάφερε στο προσκήνιο τα κρίσιμα ερωτήματα με τα οποία καλείται να αναμετρηθεί ο ευρύτερος δημοκρατικός χώρος, εάν θέλει να αποτελέσει ξανά πρόταση εξουσίας και εάν θέλει να μπει φραγμός στο παράδοξο να έχουμε μια κυβέρνηση, αυτή της Νέας Δημοκρατία και του Κυριάκου Μητσοτάκη, που είναι ταυτόχρονα ιδιαίτερα αντιδημοφιλής και πολιτικά κυρίαρχη.

Και τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν να κάνουν με πρόσωπα, δεν έχουν να κάνουν με το ηγετικό προφίλ του ενός ή του άλλου πολιτικού, δεν έχουν να κάνουν με την εικόνα και την επικοινωνία, δεν έχουμε να κάνουν με εσωκομματικές αντιπαραθέσεις και φιλοδοξίες που καμιά σχέση δεν έχουν με πραγματικά πολιτικά και ιδεολογικά ζητήματα, ενίοτε ούτε καν με τις παραδόσεις του ευρύτερου προοδευτικού και δημοκρατικού χώρου.

Έχουν να κάνουν με το εάν υπάρχει ή όχι ένα εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο, μια διαφορετική ιστορική πορεία για τη χώρα που να τη βγάζει από τα σημερινά αδιέξοδα μιας «ανάπτυξης» που ούτε βιώσιμη είναι, ούτε δίκαιη. Μιας περιορισμένης δυναμικής «ανάπτυξη», που θα χρειαστούν χρόνια ώστε να φτάσουμε ξανά στα προ κρίσης επίπεδα.

Δηλαδή, είναι τα ερωτήματα που αφορούν το εάν θα αποφύγουμε τη στεγαστική κρίση, το πώς θα υπάρξει αναδιανομή εισοδήματος ώστε να σταματήσουν «οι αριθμοί να ευημερούν και οι άνθρωποι να δυστυχούν», την αποφυγή του εγκλωβισμού σε δραστηριότητες χαμηλής προστιθέμενης αξίας όπως ο τουρισμός και το real estate, την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων ως αναπτυξιακών εργαλείων και όχι απλώς ως «ζεστού χρήματος», το φραγμό σε ένα brain drain που κάθε άλλο παρά έχει σταματήσει, την εξασφάλιση του δίκαιου χαρακτήρα της «Πράσινης Μετάβασης».

Και δεν είναι μόνο ότι αναδείχτηκαν και στην ημερίδα και στην παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα τα κρίσιμα ερωτήματα. Είναι ότι για πρώτη φορά με τόση σαφήνεια – και σε πείσμα της «δημιουργικής ασάφειας» που έχει χαρακτηρίσει την προγραμματική παραγωγή και του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ μέχρι τώρα – τέθηκε και το ζήτημα της πολιτικής μεθοδολογίας που θα μπορέσει όχι μόνο να δώσει στρατηγικές κατευθύνσεις πολιτικής, αλλά και θα διαμορφώσει το πολιτικό και κοινωνικό ρεύμα που θα επιτρέψει οι κατευθύνσεις αυτές να γίνουν και κυβερνητικό έργο.

Μια μεθοδολογία που περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες:

Την επεξεργασία ενός εναλλακτικού παραγωγικού προτύπου, ενός εναλλακτικού παραγωγικού υποδείγματος που να οδηγήσει σε επενδυτική έκρηξη, σε υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς, σε δυνατότητα αναδιανομής σε επαναπροσέλκυση υψηλά εξειδικευμένου δυναμικού που έχει μεταναστεύσει, σε αποκατάσταση της αξιοπρέπειας της εργαζόμενης πλειοψηφίας.

Τη συντονισμένη συμπόρευση σε αυτή την κατεύθυνση όλων των διανοητικών δυνάμεων που είναι διαθέσιμες, είτε από τον κόσμο της έρευνας και της γνώσης, είτε από την υγιή επιχειρηματικότητα, είτε από τα ίδια τα κινήματα των εργαζομένων.

Την προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα πολιτικό και κοινωνικό ρεύμα γύρω από αυτή την κατεύθυνση όχι «από τα πάνω», ούτε μέσα από την απλή ενίσχυση των υπαρχόντων σχηματισμών του δημοκρατικού χώρου, ούτε καν μέσα από την ίδρυση νέων σχημάτων, αλλά «από τα κάτω» μέσα από τη συμπόρευση στους αγώνες και το ξεδίπλωμα μιας ενωτικής δυναμικής που να μπορεί να ενώνει δυνάμεις μέσα στην ίδια την πολλαπλότητα και τη διαφορετικότητά τους.

Η κατεύθυνση αυτή σίγουρα δεν είναι εύκολη. Όμως, είναι η μόνη που εξασφαλίζει ότι πραγματικά επιστρέφει η πολιτική και βγαίνει ο ευρύτερος δημοκρατικός χώρος από τη σημερινή του καθοδική πορεία. Σημαίνει ότι αυτός ο χώρος αρχίζει και λέει πράγματα που αφορούν τις ζωές των ανθρώπων και τους δίνουν μια απτή προοπτική ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε στη σωστή κατεύθυνση. Δείχνει ότι προτιμότερος δεν είναι ο «Κανένας» αλλά μια στρατηγικά προσανατολισμένη και με σχέδιο κοινωνική και πολιτική αντιπολίτευση. Έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει την ελπίδα σε ένα τοπίο απελπισίας.

Όλα αυτά δεν διαμορφώνουν απλώς μια κατεύθυνση, αλλά και αναδεικνύουν τις κρίσιμες ευθύνες με τις οποίες όλοι όσοι εμπλέκονται στην πολιτική του δημοκρατικού χώρου καλούνται να αναμετρηθούν.

Γιατί είναι σαφές ότι αυτή τη στιγμή το ζήτημα δεν είναι να δούμε ποια πολιτική δύναμη ή ποιος πολιτικός ηγέτης θα «καλύψει το κενό» της αντιπολίτευσης «αριστερά του κέντρου». Γιατί για να «καλυφθεί ένα κενό» θα πρέπει να υπάρχει ένας πολιτικός χώρος που να τον αναγνωρίζει η κοινωνία, να υπάρχουν σχέσεις εκπροσώπησης, να υπάρχει ένα πλατύ και μαζικό εκλογικό ακροατήριο. Όμως, αυτή τη στιγμή, όλα αυτά δεν υπάρχουν: οι σχέσεις εκπροσώπησης έχουν ρευστοποιηθεί και ένα μεγάλο μέρος αυτών των ανθρώπων έχει χάσει την εμπιστοσύνη του στην ίδια την πολιτική.

Πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζεται η ανασυγκρότηση του ίδιου του χώρου, του ίδιου του πεδίου, πριν δούμε ποια δύναμη και ποιος ηγέτης θα μπορέσει να την καλύψει.

Και αυτό θέλει πολλή δουλειά, έξω και πέρα από τις απλές απαιτήσεις της πολιτικής δημοσιότητας. Χρειάζεται σκέψη, μελέτη, επαφή και επικοινωνία με τους ανθρώπους, ειλικρίνεια στις προθέσεις και σεβασμό στην «αγωνία αυτού του τόπου για ζωή».

Πάνω από όλα χρειάζεται να έχεις κάτι να πεις και όχι απλώς να λες «εγώ είμαι αυτός που ψάχνετε».

Και ο Αλέξης Τσίπρας, αν μη τι άλλο, έδειξε ποιος είναι ο δρόμος ώστε ο δημοκρατικός χώρος να έχει όντως κάτι να πει.