Οι Δήμοι εξακολουθούν να μη δύνανται να αντιμετωπίσουν το λειτουργικό κόστος

Ολοκληρώθηκε την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου στην Αθήνα, ο προσυνεδριακός διάλογος που πραγματοποιεί η ΚΕΔΕ ενόψει του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου που θα διεξαχθεί στη Ρόδο 7-9 Νοεμβρίου, με δύο διαδοχικές συναντήσεις και τη συμμετοχή στην πρώτη των αιρετών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και στη δεύτερη των αιρετών Αττικής.

Οι θεματικές ενότητες που συζητήθηκαν αφορούσαν στη νησιωτική πολιτική, την τουριστική ανάπτυξη και το μεταναστευτικό – προσφυγικό στην πρώτη και στη δεύτερη στην ενέργεια,  την πολιτική προστασία, την κλιματική κρίση, τη διαχείριση υδάτων και την κυκλική οικονομία.

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου αναφερόμενος στον προσυνεδριακό διάλογο που διεξάγεται για σχεδόν ένα μήνα στους κόλπους της Αυτοδιοίκησης, τόνισε ήταν μια ανοιχτή, δημοκρατική, ζωντανή διαδικασία, που θα κορυφωθεί στο συνέδριο , στόχος της οποίας ήταν να αναδειχθούν τα προβλήματα και οι ιδιαιτερότητες που αντιμετωπίζουν οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες και να τεθεί η νέα πολιτική ατζέντα διεκδικήσεων και θέσεων για την επανεκκίνηση της Αυτοδιοίκησης.

Αναφερόμενός στα οικονομικά των δήμων ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ σημείωσε πως οι δήμοι εξακολουθούν να μη δύνανται να αντιμετωπίσουν το λειτουργικό κόστος, καθώς τους έχουν αφαιρεθεί θεσμοθετημένοι πόροι, έχουν επιβαρυνθεί με την κατακόρυφη αύξηση του ενεργειακού κόστους και την άδικη επιβολή του τέλους ταφής.

Τόνισε ότι το ζήτημα των οικονομικών των δήμων η ΚΕΔΕ το έθεσε ως επιτακτική ανάγκη στην Κυβέρνηση ζητώντας την καταβολή επιπλέον 450 εκ. ευρώ για το 2024 και γενναία αύξηση των ΚΑΠ το 2025, την απόδοση των χρημάτων του τέλους ταφής, την απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων στους δήμους και την κατάργηση του άρθρου 44 του Ν. 5000/2010, που θεσπίζει ανώτατο πλαφόν 3,528 δισ. ευρώ στους ΚΑΠ.

Υπογράμμισε ότι η ΚΕΔΕ αναμένει να υλοποιηθεί σύντομα η υπόσχεση που δόθηκε στη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό, για extra οικονομική ενίσχυσή μας με ποσό περίπου 250 εκατομμυρίων ευρώ.

Αναφερόμενος στο ζήτημα του προσωπικού των δήμων ζήτησε μερική άρση της αναστολής προσλήψεων στους δήμους, πρόσληψη προσωπικού ιδιαίτερα στη δημοτική αστυνομία, άμεση συνέχιση εφαρμογής και λειτουργίας του προγράμματος απασχόλησης ανέργων 55-67.

Για το ζήτημα της διαχείρισης των πόσιμων υδάτων (ΔΕΥΑ) ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ ανέφερε ότι έχει κατατεθεί η πρόταση- μελέτη ΚΕΔΕ- ΕΔΕΥΑ και ΕΕΤΑΑ, η οποία, σε αντίθεση με την πρόταση του ΥΠΕΝ για τη δημιουργία φαραωνικών ΔΕΥΑ ανά περιφέρεια,  προβλέπει τη λειτουργία μίας ΔΕΥΑ σε κάθε νομό και το Δ.Σ. του νέου σχήματος να ανήκει 100% στην Αυτοδιοίκηση.

Σε ότι αφορά στα νησιά, ο κος Κυρίζογλου υπογράμμισε ότι η θέση της ΚΕΔΕ είναι να παραμείνει το υπάρχον σύστημα και εξέφρασε την αντίθεσή της για το σχέδιο που εξυφαίνεται για τις Κυκλάδες, σύμφωνα με το οποίο θα εφαρμοστεί ένα 11μελές σύστημα διοίκησης, στο οποίο την πλειοψηφία θα έχει η ΕΥΔΑΠ Νήσων ή η ΕΥΔΑΠ.

«Είμαστε αντίθετοι με το εξυφαινόμενο σχέδιο για τις ΔΕΥΑ γενικότερα αν δεν στηρίζεται σε αυτό που καταρχήν συμφωνήσαμε. Και ιδιαίτερα για τους δήμους Κυκλάδων, διότι είναι αντισυνταγματικό και αντίθετο στη βούληση αυτών που καλούνται να το εφαρμόσουν», τόνισε ο κος Κυρίζογλου.

Αναφερόμενος στο πρόγραμμα του ΥΠΕΝ για την εκτέλεση έργων εξοικονόμησης πόσιμου νερού – με ωφελούμενους 81 συνολικά  δήμους και ΔΕΥΑ – και την εκ των υστέρων απόφαση για συμμετοχή των δήμων και των ΔΕΥΑ με ποσοστό 20% στη χρηματοδότησή τους, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ ενημέρωσε ότι μετά από επίμονη παρέμβαση της ΚΕΔΕ, ανακοινώθηκε ότι για δήμους κάτω των 2.000 κατοίκων  η συμμετοχή του ΥΠΕΝ είναι 100%, ενώ για δήμους άνω των 2.000 κατοίκων η συμμετοχή του υπουργείου είναι 95% και του οικείου δήμου στο 5%.

Για την ενέργεια, σημείωσε την πάγια θέση της Αυτοδιοίκησης ότι οι δήμοι πρέπει να έχουν προτεραιότητα στις ενεργειακές κοινότητες. «Δεν είναι δυνατόν, ανέφερε, να μην υπάρχει χώρος στο δίκτυο για το ρεύμα που θα παράγουν οι δήμοι και να μην μπορούν με το ρεύμα αυτό να  μειώνουν το κόστος λειτουργίας τους» .

Κλείνοντας ο κος Κυρίζογλου τόνισε ότι «όλα όσα τέθηκαν στον προσυνεδριακό διάλογο θα συζητηθούν, θα κωδικοποιηθούν και θα αποτελέσουν το νέο διεκδικητικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης, την υλοποίηση του οποίου θα επιδιώξουμε μόνιμα και σταθερά. Και αν δεν γίνουν όλα αυτά, θα αλλάξουμε «βιολί», θα ασκήσουμε μεγαλύτερη πίεση μέχρι να μας λάβουν υπόψη κυβέρνηση και πολιτικό σύστημα. Διότι έχουμε δίκιο για όλα όσα ζητάμε, τα προβλέπει το Σύνταγμα, ισχύουν στην Ευρώπη, μπορεί να γίνουν και εδώ».

Υπουργός Εσωτερικών Θ. Λιβάνιος: Εντός της εβδομάδας έκτακτη επιχορήγηση δήμων ύψους 140 εκ. ευρώ

Ο υπουργός Εσωτερικών Θ. Λιβάνιος μιλώντας στη δεύτερη προσυνεδριακή συνάντηση ανακοίνωσε τα εξής: Μέχρι την Τρίτη θα γίνει η συγκρότηση της Επιτροπής Κώδικα του υπουργείου Εσωτερικών και πριν το συνέδριο της ΚΕΔΕ θα πραγματοποιηθεί  η πρώτη συνεδρίασή της.

Σε ότι αφορά στα οικονομικά, ο κ. Λιβάνιος ανακοίνωσε ότι εντός της εβδομάδας θα δοθεί σε όλους τους δήμους έκτακτη επιχορήγηση 140 εκ. ευρώ, 90 εκ. ευρώ για ληξιπρόθεσμες οφειλές τους και 20 εκ. ευρώ για κάλυψη δικαστικών αποφάσεων.

Επίσης θα δοθεί για το 2024 μία επιπλέον – πέμπτη- δόση για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των σχολείων.

Για το 2025 είπε ότι οι ΚΑΠ θα αυξηθούν κατά 53 εκ. ευρώ, ποσό που θα καλύψει την κάλυψη της αύξησης των μισθολογικών δαπανών.

Δημογραφικό, υποστελέχωση υπηρεσιών και υπερτουρισμός  τα σημαντικότερα προβλήματα του νησιωτικού χώρου

Στα πολλά και «τρομακτικά», όπως τα χαρακτήρισε, προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής Νήσων και Πολιτικής Συνοχής της ΚΕΔΕ, Ευστράτιος Χαρχαλάκης, δήμαρχος Κυθήρων.

Ως σημαντικότερο πρόβλημα ο κος Χαρχαλάκης κατέταξε το δημογραφικό, παραθέτοντας τα ευρήματα έρευνάς του σύμφωνα με τα οποία από την απογραφή του 1951 μέχρι εκείνη του 2021 μόλις 19 νησιά αύξησαν τον πληθυσμό τους, ανάμεσά τους η Κρήτη, η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Εύβοια. Αντίθετα σε περισσότερα από 100 κατοικημένα νησιά κατά το 1951, παρατηρήθηκε μείωση ή και απόλυτος μηδενισμός μόνιμου πληθυσμού.

«Γι΄ αυτό, είπε, πρέπει να επιμείνουμε στην ανάγκη σύστασης εθνικής επιτροπής δημογραφικού, με επικεφαλής τον ίδιο τον Πρωθυπουργό και ενεργό συμμετοχή τόσο της ΚΕΔΕ όσο και της ΕΝΑΕ».

Παράλληλα τόνισε πως παρότι οι δήμοι θέλουν να εφαρμόσουν πολιτικές όπως η κοινωνική στέγαση, το επίδομα γέννας, ωστόσο  η κείμενη νομοθεσία ουσιαστικά τους παρεμποδίζει, καθώς υπάρχει σειρά αποφάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου  οι οποίες έκριναν π.χ. την επιδότηση ενοικίου στους γιατρούς ή τους εκπαιδευτικούς παράνομη. Ζήτησε δε με νομοθετική ρύθμιση να δοθεί με ρητό και κατηγορηματικό τρόπο το δικαίωμα στους δήμους να εφαρμόζουν άφοβα τέτοιες κοινωνικές πολιτικές, χωρίς τον κίνδυνο μελλοντικού καταλογισμού για αιρετούς και υπαλλήλους.

Μείζον θέμα για τους νησιωτικούς δήμους είναι και  η υποστελέχωση

«Η εικόνα συναδέλφων που οδηγούν τα απορριμματοφόρα δεν είναι θεσμικά ορθή ούτε τιμά την Αυτοδιοίκηση» ανέφερε, συμπληρώνοντας ότι η ανακοίνωση της μοριοδότησης για προσλήψεις στους νησιωτικούς δήμους και του αμετάθετου για 15 χρόνια είναι θετική, ωστόσο πρέπει να μην ισχύει καμία εξαίρεση (πλην των περιπτώσεων υγείας) τουλάχιστον για το προσωπικό των Δήμων των ορεινών και νησιωτικών περιοχών.

Αναφερόμενος στον υπερτουρισμό, τόνισε ότι ο πρόσκαιρος υπερπληθυσμός προκαλεί τεράστια προβλήματα σε όλους τους δήμους που είναι δέκτες τουριστικών αφίξεων.

«Ποια δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, ποιοι δρόμοι, ποιος ΧΥΤΑ να μπορέσουν να σηκώσουν το βάρος αυτής της πληθυσμιακής επιβάρυνσης των νησιών;» αναρωτήθηκε και συμπλήρωσε:

«Απαιτείται μελέτη φέρουσας ικανότητας των δημοσίων υποδομών για όλους τους νησιωτικούς Δήμους, από την οποία θα προκύψουν τα απαραίτητα έργα υποδομής προκειμένου να μην καταστρέψει ο υπερτουρισμός και η αδυναμία διαχείρισής του το φυσικό, δομημένο και ανθρωπογενές περιβάλλον που τόσο κόπο προσπαθούμε να διατηρήσουμε».

Δήμοι και τουριστική ανάπτυξη

Τις προτάσεις της Επιτροπής Τουριστικής Ανάπτυξης της ΚΕΔΕ για στοχευμένες δράσεις οι οποίες συνθέτουν μια ολοκληρωμένη τουριστική πολιτική, συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, σέβονται τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και την πολιτιστική ταυτότητα των κοινωνιών και διαχέουν τα οφέλη της σε όσο το δυνατόν περισσότερους κατέθεσε ο πρόεδρος Επιτροπής Τουριστικής Ανάπτυξης της ΚΕΔΕ, Αντώνης Καμπουράκης.

Ειδικότερα οι προτάσεις  αφορούν:

• Ουσιαστικότερη συμμετοχή και συμβολή Δήμων στον Εθνικό Αναπτυξιακό Σχεδιασμό για τον Τουρισμό και την προώθηση των ποιοτικών μορφών τουρισμού
• Νέα σύγχρονα οδικά και θαλάσσια δίκτυα, δίκτυα επικοινωνίας,  μεταφορών, αποχέτευσης ύδρευσης, καλύτερη διαχείριση απορριμμάτων, αποτελούν για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος
• Αύξηση πόρων για  τη βελτίωση και αναβάθμιση όλων των δημοσίων υποδομών σε όλες τις τουριστικές περιοχές ιδίως στα νησιά καθώς και η δημιουργία νέων ποιοτικών υποδομών, με γενναία στήριξη της πολιτείας για να γίνει πράξη η αύξηση του τουριστικού ΑΕΠ.
• Μεταφορά του Τέλους Ανθεκτικότητας στους Δήμους.
• Πρόσληψη  εξειδικευμένου προσωπικού, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση των επαγγελματιών τουρισμού σε πρακτικές βιώσιμου τουρισμού
• Άμεση εμπλοκή των δήμων στην προβολή των τουριστικών προορισμών, την προώθηση του τοπικού τουριστικού πλεονεκτήματος του brand name, κάθε γωνιάς της πατρίδας μας που έχει  μοναδικό τουριστικό ενδιαφέρον
• Ηλεκτρονική ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών που μπορεί και πρέπει να βρίσκονται στην υπηρεσία της εξυπηρέτησης των επισκεπτών.
• Στέγαση για εργαζόμενους υγειονομικούς δημόσιους υπαλλήλους, στρατιωτικούς, εκπαιδευτικούς, σε ενοίκιο υποφερτό, σε δωδεκάμηνη βάση. Σε επάρκεια που να βοηθά θετικά την παροχή υπηρεσιών και όχι να απαγορεύει την κατοικία στο ενοίκιο.

Οι προτάσεις της Αυτοδιοίκησης για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, προσφυγικού

Την έντονη ανησυχία ότι  η αυξανόμενη ένταση στη Μέση Ανατολή θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές το αμέσως προσεχές διάστημα και να υπάρξουν άμεσα σοβαρά προβλήματα διαχείρισης και αντιμετώπισής τους εξέφρασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Μεταναστευτικού, Προσφυγικού και Κρίσεων Μιχάλης Ερωτόκριτος, δήμαρχος Κάσου, σημειώνοντας ότι ήδη έχουν αυξηθεί οι αφίξεις στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα, την Κρήτη και τη Γαύδο.

Ο κος Ερωτόκριτος τόνισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η πρώτη που δέχεται αυτές τις πιέσεις, χωρίς συγκεκριμένες αρμοδιότητες και χωρίς τον απαραίτητο κεντρικό συντονισμό και οργάνωση.

«Το πρόβλημα, τόνισε, είναι υπόθεση όλων μας και πρέπει να λυθεί στα πλαίσια ενός εθνικού σχεδιασμού που πρέπει να είναι σαφής και αποτελεσματικός και όχι με επικαλύψεις συναρμοδίων φορέων και Τ.Α που ισχύει μέχρι σήμερα».

Περιγράφοντας προτάσεις της ΚΕΔΕ, μεταξύ των άλλων ανέφερε τις εξής:

α) Μεγαλύτερη εκχώρηση αρμοδιοτήτων και οικονομική υποστήριξη των Δήμων για κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών.

β)Εκπόνηση διακριτών σχεδίων δράσης για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών με την ενεργό συμμετοχή των συναρμόδιων Υπουργείων και της Τ.Α. μετά από διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους.

γ) Αξιοποίηση των παραβόλων των μεταναστών για δράσεις ένταξης

δ) Αναβάθμιση του ρόλου των Συμβουλίων ένταξης Μεταναστών

ε) Οικονομική και στελεχιακή ενίσχυση Δήμων που φιλοξενούν δομές υποδοχής και φιλοξενίας αιτούντων άσυλο

η)  Επαναφορά του δικαιώματος ψήφου στις τοπικές εκλογές πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν επί μακρού στην Ελλάδα. (10 – 15 χρόνια).

ι) Εκπαίδευση Δημοτικών υπαλλήλων των τμημάτων κοινωνικών υπηρεσιών, ώστε να εξοικειωθούν σε θέματα σχετικά με τους μετανάστες και στελέχωση δομών εκτός ΑΣΕΠ.

ιδ) Θέσπιση κριτηρίων για την ένταξη των μεταναστών – προσφύγων όπως ποσοστά ανεργίας και πληθυσμός και όχι να χρησιμοποιούμε προσωπικό μέσω των διμερών εποχικών συμβάσεων.

ιε) Σχέδιο εργασιακής ένταξης με την παροχή κινήτρων και χρηματοδοτήσεις σε επιχειρήσεις όπως και στον πρωτογενή τομέα που χρειάζονται εργατικά χέρια για την απορρόφηση τους.

Δήμοι και ενεργειακή μετάβαση

Τα ζητήματα της ενέργειας τα τελευταία χρόνια απέκτησαν για την Τοπική Αυτοδιοίκηση μεγάλο συντελεστή βαρύτητας καθώς οι δήμοι καλούνται να διαχειριστούν το αυξημένο ενεργειακό κόστος, την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, την ανάγκη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, τόνισε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας και Περιβάλλοντος Ελευθέριος Ραβιόλος, δήμαρχος Καρύστου.

Αλλά, σημείωσε, για να διαχειριστούν οι δήμοι αυτό το κρίσιμο ζήτημα απαιτείται να υιοθετηθεί ένα νέο μοντέλο της «ενεργειακής λειτουργίας» τους, μια ουσιαστική και στοχευμένη στήριξη από τις Κεντρικές Υπηρεσίες του Κράτους. Απαιτείται το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ακούει τους δήμους και τις θέσεις τους, όπως:

• Οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες να είναι συνδιαμορφωτές της νέας κατάστασης που αναμένεται να υπάρξει και ουσιαστικοί συνομιλητές.
• Να ανοίξει η συζήτηση περί των αντισταθμιστικών οφελών των δήμων και των τοπικών κοινωνιών υπό το πρίσμα της αναλογικότητας.

Δήμοι και Πολιτική Προστασία

«Ως Αυτοδιοίκηση δεν φοβόμαστε να σηκώσουμε και πρόσθετες ευθύνες αφού υπάρχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις. Αρκεί να ξέρουμε τι υποχρεούμαστε να κάνουμε, με ποιο προσωπικό και μέσα, με ποιους πόρους και με την υποχρέωσή μας τότε ν’ αξιολογούμαστε όλοι για την ικανότητα και τις αδυναμίες μας, και η Αυτοδιοίκηση αλλά και οι κρατικοί φορείς και οι κάθε είδους αρμόδιοι», τόνισε στην εισήγησή του ο πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικής Προστασίας & Κλιματικής Κρίσης, Βλάσσης Σιώμος, Δημοτικός Σύμβουλος Πεντέλης.

Αναφερόμενος στον αναβαθμισμένο ρόλο της Αυτοδιοίκησης, στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας, σημείωσε ότι καλείται τα επόμενα χρόνια να διαχειριστεί και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Έθεσε ωστόσο μεταξύ των άλλων τις εξής προϋποθέσεις:

• θεσμική αποσαφήνιση αρμοδιοτήτων και διαμόρφωση ενός σταθερού στο χρόνο θεσμικού πλαισίου,
• διοικητική προσαρμογή στα πλαίσια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης με κωδικοποίηση των αρμοδιοτήτων σε κάθε επίπεδο της διοίκησης,
• σταθερή οργανωτική δομή της πολιτικής προστασίας σε επίπεδο δήμου και σε διαδημοτικό επίπεδο,
• στελέχωση τοπικών δομών με μόνιμο προσωπικό και επικουρική ενίσχυση με έκτακτο προσωπικό και εθελοντικές ομάδες,
• εξειδίκευση του επιχειρησιακού σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο για κάθε κατηγορία κινδύνου και δημιουργία εργαλείων παραμετροποίησης και εφαρμογής του σχεδιασμού αυτού,
• διασφάλιση του απαιτούμενου βάσει του σχεδιασμού μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού,
• σταθερή και επαρκή ετήσια χρηματοδότηση και διασφάλιση στοχευμένων χρηματοδοτικών λύσεων μέσα από ανταγωνιστικά και άλλα προγράμματα,
• αξιοποίηση ειδικών εφαρμογών ΤΠΕ και προϊόντων της επιστημονικής έρευνας για τη πρόληψη και τη θωράκιση ευάλωτων περιοχών από κινδύνους φυσικών καταστροφών,
• εκπόνηση πολυετούς ειδικού προγράμματος για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δημοτικών υποδομών,
• χρηματοδότησή του μέσω του τέλους ανθεκτικότητας,
• διαβαθμισμένη εκπαίδευση στελεχών ΟΤΑ, εθελοντικών ομάδων και του τοπικού πληθυσμού σε θέματα πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων.