25 Οκτωβρίου 1974: Αμετανόητοι και αναίσχυντοι

Με βρίσκει πάλι ο φίλος μου ο Βρασίδας γιατί τον απασχολεί, λέει, ένα ερώτημα:

— Πόσα δράμια μυαλό λες νάχη ο Παπαδόπουλος;

— Πόσα λες εσύ, Βρασίδα μου;

— Ξέρω γω;

— Λες να είναι πολύ λειψό;

— Τι να πω κι’ εγώ δεν ξέρω, γιατί ρωτάω τον εαυτό μου και απάντηση δεν παίρνω. Πόσο μυαλό μπορεί να έχη αυτός ο άνθρωπος που ύστερα από τόσα και τόσα που έχει κάνει, και ύστερα απ’ τη συμφορά που έχει φέρει, και ύστερα απ’ τα τόσα μασκαραλίκια του που βγήκανε στη φόρα, κι’ ύστερα απ’ το ότι έκανε και το κράτος μας καραγκιόζ μπερντέ, κι’ ο ίδιος που έγινε… ο Καραγκιόζης γιατρός, ο Καραγκιόζης φούρναρης, ο Καραγκιόζης υπουργός, πρωθυπουργός, πανυπουργός, ο Καραγκιόζης αντιβασιλεύς, ο Καραγκιόζης πρόεδρος της Δημοκρατίας και βράσε όρυζαν, δεν λέει δόξα Σοι ο Θεός που έπεσε στα μαλακά, παρά κάθεται ακόμα και συνωμοτεί για να ρίξη την κυβέρνηση και να πράξη πάλι φτου κι’ απ’ την αρχή τα ίδια! Πόσο μυαλό, λέω, θα πρέπει να έχη αυτός που μπορεί να σκέφτεται έτσι;

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

— Εσύ, Βρασίδα μου, πόσο του βάζεις;

— Εγώ, αδερφέ μου κ. δημοσιογράφε, όπως σου είπα, δεν ημπορώ να καταλήξω, γι’ αυτό και ρώτηξα εσένα. Επειδή κοντεύω να παλαβώσω, μα την Παναγιά, με τούτον τον άνθρωπο, που κατάφερε να κάτση στο σβέρκο μας εφτά ολόκληρα χρόνια και να μας λέη ότι όλοι είμαστε υπανάπτυκτοι κι’ αυτός είναι ο αναπτυγμένος, ότι όλοι είμαστε άγουροι κι’ αυτός μόνο είναι ο γινωμένος, όλοι είμαστε για τον γύψο κι’ αυτός είναι ο γιατρός που θα μας θεραπέψη, τρομάρα στα μπατζάκια του. Έτσι δεν μας έλεγε;

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

— Αμέ, δεν έλεγε;

— Καλά, κι’ αν το μυαλό που είχε δεν τούφτανε για να δη και να καταλάβη το πού μας το κατάντησε το κράτος; Μα και πέντε δράμια μυαλό να του είχαν μείνει, χρειαζόταν περισσότερο δηλαδή, για να δη ότι εξ αιτίας του έγινε η συμφορά και η λαχτάρα μας στην Κύπρο, μια τέτοια συμφορά που γνωρίσαμε οι Έλληνες μόνο με τη Μικρασιατική Καταστροφή; Χρειαζόταν, δηλαδή, περισσότερο από πέντε δράμια μυαλό για να εννοήση ότι η διχτατορία, ασκέτως Παπαδόπουλου ή Ιωαννίδη, έφερε τους άτιμους Τουρκαλάδες στο τυραννισμένο και ματωμένο μας νησί, όπου σφάζουν, κλέβουν, βιάζουν και αρπάζουν, κι’ ούτε δείχνουν καμμιά διάθεση να φύγουν παρά σιγουρεύονται για να μείνουνε για πάντα; Ε; Τι λες, κ. δημοσιογράφε μου; Είν’ έτσι ή δεν είναι;

— Έτσι και χειρότερα, Βρασίδα μου.

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

— Και εν τούτοις, λέω, με όλα αυτά, αντί να κυττά να κρύψη το πρόσωπό του από ντροπή και φόβο, αντί να εξαφανισθή σε καμμιά τρύπα της γης και να μη βγάζη άχνα ούτε αυτός ούτε η παρέα του, εν τούτοις είχε την αναίδεια να κάνη συνωμοσίες για να ξανακαθήση στο σβέρκο μας και να υποβάλη μηνύσεις γιατί του στερούν, λέει, την ελευθερία του! Ρωτάω, λοιπόν, πόσο μυαλό μπορεί να έχη αυτός ο άνθρωπος; Μπορείς να μου απαντήσης;

— Λυπάμαι, αλλά δεν είμαι αρμόδιος, Βρασίδα μου. Στο ερώτημά σου μόνο ένας ψυχίατρος θα μπορέση ν’ απαντήση.

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Συμφώνησε ο Βρασίδας μου, αλλά υποθέτω ότι και κανείς δεν θα διαφωνήση για την ειδικότητα του γιατρού που θα ήταν κατάλληλος να μας ενημερώση για την ποσότητα και την ποιότητα του μυαλού τού τέως εξοχωτάτου μας.

* Άρθρο του Δημήτρη Ψαθά, που έφερε τον τίτλο «Το μυαλό του» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Τα Νέα» πριν από μισόν ακριβώς αιώνα, στις 25 Οκτωβρίου 1974, ημέρα Παρασκευή και τότε.

Ο Δημήτρης Ψαθάς

Το διάστημα εκείνο ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και άλλοι τέσσερις πρωτεργάτες της απριλιανής δικτατορίας (Στυλιανός Παττακός, Νικόλαος Μακαρέζος, Ιωάννης Λαδάς και Μιχαήλ Ρουφογάλης) βρίσκονταν εκτοπισμένοι στην Κέα (Τζια), καθώς η τότε κυβέρνηση Καραμανλή —υπηρεσιακή από τις 9 Οκτωβρίου, ενόψει των εκλογών που είχαν προκηρυχθεί για τις 17 Νοεμβρίου— θεωρούσε πως επιδίωξή τους ήταν η πρόκληση επεισοδίων και η εκδήλωση τρομοκρατικών ενεργειών που θα επέφεραν ματαίωση των εκλογών.

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Πάντως, οι κυβερνητικές πηγές είχαν σπεύσει να διαψεύσουν τις φήμες που κυκλοφορούσαν τις ίδιες ημέρες για ύποπτες κινήσεις σε στρατιωτικές μονάδες και προσπάθειες οργάνωσης πραξικοπήματος από πλευράς των Απριλιανών.

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Παράλληλα, όπως διαβάζουμε επίσης στο φύλλο της 25ης Οκτωβρίου, επέκειτο πλέον η άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον των πρωτεργατών της 21ης Απριλίου επί εσχάτη προδοσία.

«ΤΑ ΝΕΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»