28η Οκτωβρίου: Η ιστορική αλήθεια για το «ΟΧΙ» του Μεταξά – Τι πραγματικά συνέβη

Λίγες ώρες έμειναν από την 28η Οκτωβρίου και θα θυμηθούμε και φέτος τι τελικά ισχύει γύρω από το «ΟΧΙ» του Μεταξά και πώς πραγματικά έγιναν τα γεγονότα.

Τι έγινε πραγματικά με τον Μεταξά

Ο ιστορικός και συγγραφέας, Σταύρος Παναγιωτίδης, αναφέρθηκε σε μύθους και αλήθειες για την 28η Οκτωβρίου μιλώντας στον Alpha.

Ερωτηθείς για το περίφημο «ΟΧΙ» του Ιωάννη Μεταξά, ο Σταύρος Παναγιωτίδης απάντησε: «Πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Εκείνη τη στιγμή, ο πόλεμος γινόταν στη Γερμανία και την Ιταλία από τη μία και από την Αγγλία από την άλλη».

Πρόσθεσε: «Με λίγα λόγια, ο Ιταλός πρέσβης είπε στον Ιωάννη Μεταξά, στην πρωθυπουργική κατοικία στην Κηφισιά: «Τόσο καιρό μας λέτε ότι είστε ουδέτεροι, εμείς όμως ξέρουμε ότι από παλιά είστε με την Αγγλία, είστε στη σφαίρα επιρροής της και έχουμε και κάποιες πληροφορίες που λένε ότι γενικά σε διάφορα σημεία της χώρας σας αναπτύσσονται αγγλικές δυνάμεις οπότε αν θέλετε να μας πείσετε ότι είστε όντως ουδέτεροι, πρέπει να ανοίξετε τα σύνορα, να περάσει μέσα ο ιταλικός στρατός, να καταλάβει κάποια κρίσιμα σημεία (το τελεσίγραφο δεν έλεγε ποια ακριβώς) και αυτό να δεχθείτε»».

Ο Σταύρος Παναγιωτίδης είπε ακόμα ότι: «Ο Μεταξάς προφανώς το αρνήθηκε, λέγοντας την περίφημη φράση «Alors, c’est la guerre» («Λοιπόν, αυτό σημαίνει ότι έχουμε πόλεμο»), γιατί ήξερε ότι αυτό ήταν αλήθεια. Η Ελλάδα, εκείνη την περίοδο, από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, βρισκόταν στη σφαίρα επιρροής της Αγγλίας. Ακόμα και αν ήθελε να το αλλάξει ο Μεταξάς, δεν μπορούσε να το κάνει από τη μία στιγμή στην άλλη. Ο Μεταξάς ήξερε ότι αν έκανε το χατίρι της Ιταλίας, στην οποία ως φασίστας ήταν πολύ πιο συγγενής, θα στασίαζε ο Στρατός και θα τον έριχνε ο βασιλιάς, που ήταν αρχηγός του κράτους και του στρατού. […] Ο Μεταξάς δεν μπορούσε να πάει κόντρα στην παραδοσιακή πολιτική της χώρας και έτσι αρνήθηκε το τελεσίγραφο των Ιταλών».

Πώς υιοθετήθηκε ως «ΟΧΙ»

Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής, και αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό Τύπο με την λέξη «ΟΧΙ».

Σημειώνεται πως αυτούσια η λέξη «ΟΧΙ» παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας Ελληνικό Μέλλον του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου του 1940.

Ακολούθως υιοθετήθηκε ως σύνθημα, και από άλλες εφημερίδες, και για ακόλουθες περιστάσεις, όπως το εξώφυλλο της εφημερίδας Η Βραδυνή, στις 6 Απριλίου 1941 με αφορμή τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα.

Οι εορτασμοί

Η επέτειος του «ΌΧΙ» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ο πρώτος εορτασμός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Στη δεύτερη επέτειο (28/10/1942), ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγματος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΕΠΟΝ και ΠΕΑΝ.

Εκδηλώσεις και διαδηλώσεις εκείνη την ημέρα έγιναν και σε άλλες πόλεις. Στον Πειραιά πραγματοποιήθηκαν συγκεντρώσεις, ανέβαινε κάποιος σε μια καρέκλα, έβγαζε ένα σύντομο λόγο, και κατόπιν διαλύονταν, για να αποφύγουν επέμβαση των καραμπινιέρων. Επίσημα η επέτειος γιορτάστηκε για πρώτη φορά στις 28 Οκτωβρίου 1944 με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου.