Panic button: το κουμπί της προχειρότητας

γράφει ο Κώστας Αρβανίτης*

Όταν επανειλημμένα οι ανήλικοι γίνονται τόσο βάναυσοι θύτες και τόσο τραγικά θύματα, η παθογένεια εκπέμπει από πολλές κατευθύνσεις: βάρβαρο πολιτικό αφήγημα, ακατάλληλα οικογενειακά περιβάλλοντα, αδιαφορία των δομών της οργανωμένης Πολιτείας σε όλα τα οργανωτικά και επιτελικά επίπεδα, μηδενική πρόληψη και έγκαιρη παρέμβαση, καμία εξειδικευμένη υποστήριξη με έμψυχο δυναμικό και πρωτόκολλα.

Μια κοινωνία που βιώνει διαρκώς εντονότερη ταξική πίεση -χωρίς καμία ρεαλιστική προοπτική στον ρόλο της βαλβίδας εκτόνωσης- είναι μια κοινωνία σε αναβρασμό, που προστρέχει στην αυτορρύθμιση της ζούγκλας: βία του δυνατού προς στον αδύναμο. Η βία είναι οικεία, πάντα διαθέσιμη, δεν βασανίζει τη σκέψη, δεν χάνει χρόνο, ιεραρχεί και «τακτοποιεί» σχεδόν ακαριαία. Με τον ίδιο τρόπο, στον αδύναμο μοιραία καταλήγει το μονοπάτι της ελάχιστης αντίστασης.

Η ιδιαίτερα ανησυχητική όξυνση της παιδικής και εφηβικής επιθετικότητας προβληματίζει έντονα, και η κοινωνία πολλαπλασίασε την πολιτική πίεση στην Κυβέρνηση για τη λήψη κατάλληλων κι αποδοτικών μέτρων.

Δυστυχώς, αντί για σοβαρή και εκτεταμένη αποτύπωση και μελέτη των δεδομένων, αντί για υπεύθυνη παρουσίαση ενός συνεκτικού σχεδιασμού δράσης, αντί για συγκεκριμένη μεθοδολογία, στοχοθεσία, εξασφάλιση και κατανομή πόρων, και παρεμβάσεις με αναλυτική περιγραφή, η Κυβέρνηση εκτόξευσε ακόμη ένα κούφιο πυροτέχνημα. Με μια προχειρογραμμένη τροπολογία-αδειανό κέλυφος, η οποία πρακτικά παραπέμπει τα ουσιώδη σε μια Κοινή Υπουργική Απόφαση που κάποτε θα εκδοθεί, με φανερές ελλείψεις σε όλα τα επίπεδα, χωρίς κρίσιμες διασφαλίσεις, η Κυβέρνηση αποδεικνύει έμπρακτα την αδιαφορία της παρά τις επικοινωνιακές κορώνες.

Δεν μπορεί να ερμηνευθεί αλλιώς η απερίσκεπτη στοιχειώδης απουσία πρόνοιας για πρόσβαση των εκπαιδευτικών στο «κουμπί πανικού», δεδομένου ότι αρκετά περιστατικά βίας συμβαίνουν σε σχολεία, στα οποία -ορθώς- τα κινητά είτε απαγορεύονται εντελώς, είτε πρέπει να παραμένουν απενεργοποιημένα στις τσάντες. Πώς, λοιπόν, θα καταφέρει το θύμα να χρησιμοποιήσει το σύστημα έγκαιρα; Δεν πρέπει και ο εκπαιδευτικός που αντιλαμβάνεται το περιστατικό να μπορεί να ενεργήσει με την ίδια διαδικασία;

Εκτός από την εγχώρια και διεθνή παραπλάνηση, τι ακριβώς εξυπηρετεί η δυνατότητα του ανηλίκου να δηλώνει προτιμώμενη γλώσσα επικοινωνίας; Όταν λείπουν διερμηνείς στη διαχείριση του μεταναστευτικού-προσφυγικού και συχνά στα δικαστήρια, ως δια μαγείας θα βρεθούν για το κουμπί πανικού;

Προφανώς η Κυβέρνηση πιστεύει ότι έτσι ανταποκρίνεται στις σχετικές απαιτήσεις του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου. Στην Εσπερία, όμως, τα κράτη-μέλη αξιολογούνται από την αποτελεσματικότητα του έργου, όχι από τις αφηρημένες εξαγγελίες του νόμου.

Τεράστιο ζήτημα ανακύπτει και από την έλλειψη εγγυήσεων ορθής τήρησης, διαχείρισης, και προστασίας των προσωπικών δεδομένων των ανηλίκων. Εκτός της απουσίας επαρκών και συγκεκριμένων διατυπώσεων στην επίμαχη τροπολογία, ποια εχέγγυα διόρθωσης των τεράστιων κενών ασφάλειας έχει παρουσιάσει η Κυβέρνηση μετά από ένα τόσο βεβαρυμένο παρελθόν επανειλημμένων διαρροών προσωπικών δεδομένων (ανηλίκων στην τηλεκπαίδευση, απόδημων ψηφοφόρων, πυροσβεστών και εσχάτως αστυνομικών υπαλλήλων);

Τέλος, από τη σκοπιά της ενωσιακής καθημερινότητας αποκαλύπτεται ακόμη μια βαριά σκιά επιπολαιότητας. Στον χώρο της προστασίας των ανηλίκων, της ανήλικης παραβατικότητας, και της βίας, η ΕΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, αλλά και τα Ηνωμένα Έθνη διαθέτουν πλούσια εμπειρία, πόρους, δυνατότητες και διάθεση συνδρομής των Κρατών-Μελών τους, και μάλιστα δωρεάν. Αντί η Κυβέρνηση να προσφύγει εκεί για να αξιοποιήσει δοκιμασμένες διεθνείς καλές πρακτικές ώστε να δομήσει και να παρακολουθήσει υπεύθυνα την υλοποίηση μιας στιβαρής δημόσιας πολιτικής, επιλέγει να νομοθετήσει σαν αδιάβαστος μαθητευόμενος μάγος στις πλάτες των ανηλίκων και της κοινωνίας.

Δυστυχώς, φαίνεται πως panic button χρειαζόμαστε όλοι για να προστατευθούμε από την κυβερνητική αβελτηρία.

*Κώστας Αρβανίτης, αντιπρόεδρος The Left / ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ