Αντόνιο Σκάρμετα: Πέθανε ο Χιλιανός συγγραφέας που έγραφε για ερωτευμένους νέους και ποιητές

Ο Αντόνιο Σκάρμετα, ο Χιλιανός συγγραφέας, του οποίου οι στοργικές αφηγήσεις για τη ζωή -με πιο αξιομνημόνευτη την ιστορία της φιλίας ενός ερωτοχτυπημένου ταχυδρόμου με τον ποιητή Πάμπλο Νερούδα, έργο που μεταφέρθηκε στην ταινία «Il Postino»- τον έκαναν αγαπημένη προσωπικότητα των λατινοαμερικάνικων γραμμάτων, πέθανε στις 15 Οκτωβρίου στο σπίτι του στο Σαντιάγο. Ήταν 83 ετών.

Σύμφωνα με τη σύζυγό του, Νόρα Μαρία Πρεπέσκι, έπασχε από νεφρική ανεπάρκεια και νόσο Αλτσχάιμερ.

Ένας τόπος όμορφος αλλά εξαιρετικά βίαιος

Ο Σκάρμετα, ο οποίος το 2014 έλαβε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Χιλής, ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους συγγραφείς της χώρας του. Ήταν τόσο ευέλικτος – έχοντας στο ιστορικό του θεατρικά έργα για το ραδιόφωνο και τη σκηνή, ταινίες, διηγήματα, μυθιστορήματα και ποίηση – που ίσως ο όρος αφηγητής ιστοριών να τον περιέγραφε καλύτερα.

Στο έργο του, ο Σκάρμετα χάραξε μια πορεία μακριά από τη λατινοαμερικανική παράδοση του μαγικού ρεαλισμού, αναζητώντας τις στιγμές υπέρβασης στην καθημερινή ζωή που κάνουν το συνηθισμένο εξαιρετικό.

«Αφηγούμενος την ιστορία ενός  χωριατόπαιδου που υπό την επίδραση του Νερούδα γίνεται παθιασμένος εραστής, ο Σκάρμετα δημιουργεί μια μεταφορά για την ανακάλυψη της δικής του μυθιστορηματικής φωνής»

Αν οι πρωταγωνιστές του «αιωρούνται», είπε σε μια συνέντευξή του ο Αργεντινός Χιλιανός Αμερικανός συγγραφέας Αριέλ Ντόρφμαν, το κάνουν «λόγω των καθημερινών θαυμάτων» – τις εκρήξεις χαράς που βιώνει κανείς όταν είναι νέος, όταν ερωτεύεται ή όταν βρίσκει τη σωτηρία σε έναν τόπο που, παρ’ όλη την ομορφιά του, είναι επίσης βίαιος.

Ο Σκάρμετα γνώριζε καλά τι εστί βία. Υποστηρικτής της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Χιλή όταν ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ ανέβηκε στην εξουσία με το πραξικόπημα του 1973 που σηματοδότησε την έναρξη της 17χρονης δικτατορίας.

«Ardiente Paciencia»

Ο Σκάρμετα πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της εξορίας του στο τότε Δυτικό Βερολίνο. (Μετά την αποκατάσταση της χιλιανής δημοκρατίας, διετέλεσε πρέσβης της Χιλής στην ενωμένη Γερμανία).

Ως εξόριστος στο Δυτικό Βερολίνο, έγραψε την πρώτη επανάληψη του «Ardiente Paciencia», του έργου που ενέπνευσε την ταινία «Il Postino» του σκηνοθέτη Μάικλ Ράντφορντ το 1994.

Το «Ardiente Paciencia» γεννήθηκε το 1982 ως δράμα για το δυτικογερμανικό ραδιόφωνο, σύμφωνα με τη Verónica Cortínez, καθηγήτρια λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες. Εξελίχθηκε σε θεατρικό έργο, στη συνέχεια σε ταινία σε σκηνοθεσία του Σκάρμετα (που δεν πρέπει να συγχέεται με την ευρύτερα προβεβλημένη ταινία του Ράντφορντ) και στη συνέχεια σε μυθιστόρημα το 1985.

Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται ο Μάριο, γιος ενός ψαρά, ο οποίος βρίσκει δουλειά ως ταχυδρομικός υπάλληλος με αποστολή να παραδίδει αλληλογραφία στον Νερούδα, τον Χιλιανό ποιητή που τιμήθηκε με Νόμπελ. Όταν ο Μάριο ερωτεύεται την όμορφη Μπεατρίς, στρέφεται στον Νερούδα για βοήθεια ώστε να κερδίσει την αγάπη της, αντλώντας κουράγιο από τους αισθησιακούς στίχους του ποιητή για τον έρωτα.

«Η ταύτιση [του κεντρικού ήρωα] με τον ίδιο τον Σκάρμετα είναι αυτονόητη», έγραψε η κριτικός Elena G. Brunet σε μια κριτική για τους Los Angeles Times.

«Αφηγούμενος την ιστορία ενός  χωριατόπαιδου που υπό την επίδραση του Νερούδα γίνεται παθιασμένος εραστής, ο Σκάρμετα δημιουργεί μια μεταφορά για την ανακάλυψη της δικής του μυθιστορηματικής φωνής».

Παρ’ όλη την οδυνηρότητα της ιστορίας, υπάρχει ένα σκοτάδι που την υποκρύπτει. Η πλοκή διαδραματίζεται εν μέσω της πτώσης του Αλιέντε, της ανόδου του Πινοσέτ και του τέλους της ζωής του Νερούδα. Ο Νερούδα, ηγετική μορφή της πολιτικής αριστεράς της Λατινικής Αμερικής, πέθανε 12 ημέρες μετά το πραξικόπημα σε ηλικία 69 ετών.

*Με πλήροφορίες από: Washington Post | Emily Langer | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Wikimedia Commons |  Ο Χιλιανός συγγραφέας Αντόνιο Σκάρμετα στα εγκαίνια της πρώτης έκθεσης βιβλίου Vitacura, Casas de Lo Matta, 22 Απριλίου 2015 | Rorigo Fernández