O εφιάλτης στη Βαλένθια εικόνα από το δικό μας μέλλον

Οι εικόνες από την Βαλένθια είναι εφιαλτικές. Μια χωρίς προηγούμενο απότομη νεροποντή έπνιξε κυριολεκτικά μια ολόκληρη περιοχή, προκαλώντας δεκάδες θύματα και τεράστιες καταστροφές.

Ναι, ήταν μια βροχή χωρίς προηγούμενο ως προς τον όγκο νερού που έπεσε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Μόνο που όπως ξέρουμε εδώ και κάποια χρόνια, τα εξαιρετικά έντονα καιρικά φαινόμενα δεν είναι απλώς κάποια απρόβλεπτη «εξαίρεση», αλλά η νέα κανονικότητα.

Δηλαδή, το «χωρίς προηγούμενο» δεν σημαίνει και «χωρίς επόμενο».

Σε τελική ανάλυση η Μάνδρα είναι πολύ πρόσφατο γεγονός για να ξεχάσουμε την τραγική προειδοποίηση που έστειλε και που δεν την λάβαμε όσο έπρεπε σοβαρά με αποτέλεσμα μετά να έχουμε την τεράστια καταστροφή της κακοκαιρίας «Ντάνιελ».

Πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να λέμε ότι αυτά αφορούν κάποιους άλλους. Αυτά που ζουν στη Βαλένθια τα έχουμε ζήσει και πολύ φοβάμαι ότι θα τα ξαναζήσουμε.

Και ας μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα με την αντιπλημμυρική προστασία δεν τα πάμε και τόσο καλά.

Ένα άναρχο μοντέλο δόμησης εξαφάνισε ρέματα και μείωσε σημαντικά τους ελεύθερους χώρους και τους χώρους πρασίνου.

Τα αντιπλημμυρικά έργα δεν αποτελούσαν προτεραιότητα και ακόμη και όταν προχωρούσαν δεν υπήρχε σχεδιασμός.

Το αποτέλεσμα είναι αυτή τη στιγμή να κυριαρχεί η ανησυχία ότι εάν υπάρξει μια μεγάλη νεροποντή μπορεί να πλημμυρίσει ακόμη και ο Κηφισός στην Αθήνα, ξυπνώντας μνήμες από προηγούμενες καταστροφές τις οποίες υποτίθεται ότι αποτρέπουμε με τα έργα που έχουν γίνει έκτοτε.

Την ίδια ώρα εξακολουθούμε να κάνουμε ως εάν η κλιματική κρίση, πιο σωστά η κλιματική καταστροφή, να συμβαίνει σε έναν άλλο πλανήτη, σαν να μην είναι η δική μας καθημερινότητα.

Και δεν αναφέρομαι μόνο στο ότι η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα σε παγκόσμια κλίμακα δείχνει άπιαστος στόχος, αλλά στο ότι δεν παίρνουμε καν τα μέτρα που απαιτούνται για να μειώσουμε τις επιπτώσεις.

Ακόμη και στη χώρα μας ήδη βλέπει κανείς τη μετατόπιση όταν πλέον π.χ. για τις πυρκαγιές η επίσημη ρητορική είναι ότι πλέον η έντασή τους ξεπερνά τα όρια της κρατικής παρέμβασης και άρα χρειάζεται και ο κάθε πολίτης να αναλάβει και την «ατομική του ευθύνη», δηλαδή να κάνει και μια ασφάλεια για φυσικές καταστροφές, ώστε τουλάχιστον να αποζημιωθεί.

Όμως, αυτή δεν είναι μια συνθήκη με την οποία μπορούμε να συμφιλιωθούμε.

Ναι, το να επανέλθει το κλίμα σε μια συνθήκη προηγούμενης ισορροπίας θα πάρει καιρό και απαιτεί παγκόσμιο συντονισμό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μετράει σήμερα κάθε βήμα που κάνουμε σε αυτή την κατεύθυνση.

Ούτε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πάρουμε όλα τα μέτρα ώστε να αποφύγουμε τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Να το πω διαφορετικά, η χώρα μας χρειάζεται ένα μεγάλο σχέδιο και πρόγραμμα έργων για την «εθνική άμυνα» απέναντι στην κλιματική καταστροφή.

Ανάλογο και μεγαλύτερο ίσως των μεγάλων εξοπλιστικών προγραμμάτων για την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας.

Είναι σαφές ότι πρέπει να κινηθούμε σε κλίμακα πολύ διαφορετική από αυτή που έχουμε συνηθίσει.

Μιλάμε για πραγματικά μεγάλα έργα, που όμως δεν θα γίνουν απλώς για να έχουμε επίπλαστη ανάπτυξη ή για «απορροφησιμότητα» κονδυλίων, αλλά για να σώσουμε ζωές, περιουσίες, υποδομές.

Για ένα συνολικό σχέδιο θωράκισης απέναντι σε κινδύνους που να λειτουργεί με ορίζοντα το μέλλον και να προβλέπει από τώρα φαινόμενα και καταστάσεις που δεν έχουμε δει μέχρι τώρα.

Ένα σχέδιο που προφανώς δεν μπορεί να είναι απλώς ένα πιο εξελιγμένο 112, όσο σημαντικό και εάν είναι το τελευταίο.

Και αυτό το σχέδιο πρέπει να συζητηθεί τώρα, πριν και όχι μετά την επόμενη καταστροφή, που – ας μην γελιόμαστε – σίγουρα θα έρθει. Με ευρύτερη συνεννόηση με κινητοποίηση όλου του επιστημονικού και τεχνολογικού δυναμικού που υπάρχει. Με ανταλλαγή γνώσης με άλλες χώρες. Με αξιοποίηση κάθε δυνατής πηγής χρηματοδότησης. Με συνολική κινητοποίηση της κοινωνίας.

Διαφορετικά, μπορεί φέτος, μπορεί του χρόνου, μπορεί του παραχρόνου, όπως εμείς κοιτάμε σήμερα εικόνες από τη Βαλένθια, έτσι θα βλέπουν εκεί εικόνες από τις δικές μας πλημμύρες και τις δικές μας καταστροφές. Και δικαίως θα σκέφτονται: «αφού το ήξεραν, γιατί δεν πήραν όλα τα μέτρα που μπορούσαν για να περιορίσουν την καταστροφή;»