Ηλίας Αποστολόπουλος: Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται ενίσχυση για να στηρίξει ουσιαστικά τους πολίτες

Σε μια περίοδο που οι δήμοι της χώρας αντιμετωπίζουν αυξανόμενες προκλήσεις, ο Ηλίας Αποστολόπουλος, Δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού, μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αναδεικνύει τη σημασία της οικονομικής στήριξης και της θεσμικής μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εν όψει και του ετήσιου συνεδρίου της ΚΕΔΕ στη Ρόδο.  Σε συνέντευξή του και ως μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ μιλά για τις άμεσες ανάγκες των δήμων, τονίζοντας ότι, χωρίς επαρκείς πόρους και σαφείς αρμοδιότητες, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να επιτελέσει τον ρόλο της στην καθημερινότητα των πολιτών.

 Είναι το οικονομικό το μεγάλο πρόβλημα των ΟΤΑ κ. Αποστολόπουλε;

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σήμερα αντιμετωπίζει αυξημένες οικονομικές πιέσεις παρά την πρόσφατη αύξηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) για τα έτη 2023 και 2024. Η οικονομική επιβάρυνση προέρχεται από διάφορους παράγοντες: το υψηλότερο μισθολογικό κόστος λόγω των αυξήσεων στους εργαζομένους-που καλώς δόθηκε, τα συνεχιζόμενα υψηλά έξοδα ενέργειας και το τέλος ταφής που δεν αποδίδεται πίσω στους δήμους, παρά τις σχετικές νομικές προβλέψεις. Προκειμένου να κλείσει οικονομικά η χρονιά, απαιτείται η χορήγηση επιπλέον 450 εκατομμυρίων ευρώ. Ο Υπουργός κ. Λιβάνιος σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε να γίνει έκτακτη επιχορήγηση περίπου το 50%, που αποτελούν σημαντική βοήθεια, αλλά παραμένουν ανεπαρκή για την κάλυψη των αναγκών.

Για το 2025, είναι κρίσιμο να αυξηθούν οι ΚΑΠ σε επίπεδο που να καλύπτει όλο το λειτουργικό κόστος, ώστε να μη χρειάζεται κάθε χρόνο να γίνονται έκτακτες χρηματοδοτήσεις.

Ως μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ ζητάτε θεσμικές αλλαγές και ανάγκη για ξεκάθαρες αρμοδιότητες;

Η εξαγγελία από τον Υπουργό Εσωτερικών, κ. Λιβάνιο, για την έναρξη ενός δημόσιου διαλόγου και τη δημιουργία επιτροπών προς την κατάρτιση της Νέας Χάρτας Αυτοδιοίκησης χαιρετίζεται από την ΚΕΔΕ αλλά και από εμένα προσωπικά ως Δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού. Είναι απαραίτητο η διαδικασία να προχωρήσει χωρίς καθυστερήσεις, αποδεικνύοντας ότι δεν αποτελεί μια τυπική προσπάθεια χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα. Ένα βασικό αίτημα της ΚΕΔΕ είναι η εξάλειψη της αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων μεταξύ των επιπέδων του Κράτους. Η ασαφής κατανομή ευθυνών προκαλεί ταλαιπωρία στους πολίτες και εμποδίζει την υλοποίηση σημαντικών έργων και πολιτικών.

Στόχος μας στη ΚΕΔΕ είναι μια Διοικητική Μεταρρύθμιση σύμφωνη με το Ελληνικό Σύνταγμα και εναρμονισμένη με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία θα αποδώσει τις ευθύνες με σαφήνεια και θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των δήμων στην εξυπηρέτηση των πολιτών.

Μιλάμε για αρμοδιότητες ή ικανότητες;

Οι δήμοι έχουν διαχειριστεί με επιτυχία κρίσεις και προκλήσεις τα τελευταία χρόνια, αποδεικνύοντας ότι διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες. Το πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη πόρων, προσωπικού και φυσικά ξεκάθαρων αρμοδιοτήτων.

Οι δήμαρχοι επιθυμούν να λογοδοτούν στους πολίτες για τα έργα τους, χωρίς να επωμίζονται ευθύνες για λάθη και παραλείψεις άλλων. Διεκδικούν την ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού, με τους απαραίτητους πόρους και τη διασφάλιση μιας ξεκάθαρης κατανομής αρμοδιοτήτων, ώστε να αποφεύγονται οι διχογνωμίες και τα εμπόδια στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Το Συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο έχει ως σύνθημα «Επανεκκίνηση για Ισχυρούς Δήμους». Τι να αναμένουμε να συμβεί εκεί και πόσο εφικτό είναι να γίνει πράξει το σύνθημα που επιλέξατε;

Στο επερχόμενο Συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο, το κεντρικό μήνυμα «Επανεκκίνηση: Ισχυροί Δήμοι, κάθε μέρα δίπλα στον πολίτη» αντιπροσωπεύει την προσπάθεια για μια δυναμική επανεκκίνηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι δήμοι επιδιώκουν έναν αναβαθμισμένο ρόλο στη λειτουργία του Κράτους, ζητώντας οικονομική αυτονομία και λειτουργική ανεξαρτησία. Οι στόχοι τους περιλαμβάνουν τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου συνεργασίας με το Κεντρικό Κράτος, το οποίο θα στηρίζεται σε σαφείς κανόνες και κοινούς στόχους.

Ως μέλη της  ΚΕΔΕ θεωρούμε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια θετική συγκυρία που μπορεί να αξιοποιηθεί για την ισόρροπη ανάπτυξη και τη συλλογική ευημερία κάθε τοπικής κοινωνίας. Η συνεργασία του Κεντρικού Κράτους με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική, με διακριτούς ρόλους και σαφή καταμερισμό αρμοδιοτήτων.

Άμεση αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού είναι επίσης ένα διαχρονικό σας αίτημα. Τι συμβαίνει στο Δήμο που διοικείτε εδώ και δέκα χρόνια;

Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των δήμων είναι η έλλειψη προσωπικού, κυρίως στους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους. Μετά από χρόνια χωρίς νέες προσλήψεις και λόγω των συνταξιοδοτήσεων, το ανθρώπινο δυναμικό των δήμων έχει μειωθεί, δυσχεραίνοντας την καθημερινή τους λειτουργία και την εξυπηρέτηση των πολιτών.

Εκτός από την αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού, οι δήμοι καλούνται να ανταποκριθούν σε σημαντικές προκλήσεις στο άμεσο μέλλον, όπως η κλιματική κρίση, ζητήματα κοινωνικής μέριμνας, στέγασης και φτώχειας, αλλά και η διασφάλιση ενεργειακής αυτάρκειας. Προκειμένου να διαχειριστούν αυτά τα θέματα αποτελεσματικά, οι δήμοι χρειάζονται τα κατάλληλα θεσμικά και οικονομικά εργαλεία. Στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού όπου οι δημότες μας έχουν εμπιστευτεί σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, αντιμετωπίζουμε και εμείς προβλήματα υποστελέχωσης.

Το γεγονός ότι παρέχονται πολύ καλές υπηρεσίες στον δημότη οφείλεται στην αυταπάρνηση του προσωπικού και των αιρετών και συνεργατών του Δήμου. Ωστόσο, δεν θεωρώ σωστό ούτε και βιώσιμο διαρκώς λιγότεροι άνθρωποι να κάνουν διαρκώς περισσότερα πράγματα. Είναι εξαντλητικό και συνάμα ψυχοφθόρο. Δεν είναι ανθρωπίνως αποδεκτό η κεντρική διοίκηση να βασίζεται στο φιλότιμο και μόνο των ανθρώπων για να καλύπτονται διαχρονικά κενά. Με την ευκαιρία θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους υπαλλήλους του Δήμου για το έργο που επιτελούν όλα αυτά τα χρόνια.

Θα δούμε την Επανεκκίνηση της Αυτοδιοίκησης στην πράξη;

Ο στρατηγικός στόχος της ΚΕΔΕ για το μέλλον της αυτοδιοίκησης επικεντρώνεται στη δημιουργία ισχυρών, ανεξάρτητων και λειτουργικά αυτόνομων δήμων. Στόχος είναι οι δήμοι να μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες που δικαιούνται οι πολίτες, προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους και με ανθρώπινο πρόσωπο. Η αναμενόμενη επανεκκίνηση δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο σε θεωρητικές εξαγγελίες, αλλά να υλοποιηθεί στην πράξη με αποτελέσματα που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών.