Ισπανία: Τι είναι οι ξαφνικές ή αστραπιαίες πλημμύρες που χτύπησαν την Βαλένθια

Από τις πλημμύρες στην περιοχή της Βαλένθια έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 158 άνθρωποι στην ανατολική Ισπανία σύμφωνα με τις ισπανικές αρχές, μετά τον κατακλυσμό που σε ορισμένα μέρη συνιστούσε τον όγκο βροχοπτώσεων αρκετών μηνών που έπεσαν μέσα σε λιγότερο από μία ημέρα. Οι πλημμύρες ήταν από τις πιο θανατηφόρες της χώρας εδώ και δεκαετίες.

Καθώς οι διασώστες έσκαβαν μέσα στη λάσπη για να αναζητήσουν επιζώντες, ο αριθμός των νεκρών αναμενόταν να αυξηθεί, καθώς ορισμένοι άνθρωποι εξακολουθούσαν να αγνοούνται, ενώ προβλέπονταν περισσότερες βροχές, όπου αναμένεται να πλήξουν και την Καταλωνία, χωρίς όμως να υπάρχουν προειδοποιήσεις αντίστοιχων δυναμικών φαινομένων (πορτοκαλί συναγερμός για την ώρα).

Η σφοδρότητα των πλημμυρών βύθισε ολόκληρα χωριά, μετέτρεψε τους δρόμους σε ισχυρά ποτάμια λάσπης και έκοψε την ηλεκτροδότηση σε πολλές περιοχές. Βίντεο που κοινοποιήθηκαν στο διαδίκτυο από κατοίκους και υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης έδειχναν αυτοκίνητα να συσσωρεύονται καθώς παρασύρονταν από τα ορμητικά νερά.

Τι είναι οι αστραπιαίες ή ξαφνικές πλημμύρες

Οι αστραπιαίες πλημμύρες ανήκουν στην υποκατηγορία των πλημμυρών από βροχή, ενώ μπορούν να εμφανιστούν και από το λιώσιμο του χιονιού. Η αστραπιαία πλημμύρα είναι μια πλημμύρα κατά την οποία η υπερχείλιση και η μετέπειτα υποχώρηση του νερού λαμβάνει χώρα σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνοδεύεται από λίγα ή και καθόλου προειδοποιητικά σημάδια, και συνήθως
οφείλεται στις ισχυρές βροχοπτώσεις σε μια σχετικά μικρή περιοχή.

Οι στιγμιαίες πλημμύρες είναι ορμητικές πλημμύρες που συμβαίνουν ξαφνικά, 6-12 ώρες ή λιγότερο μετά από την αντίστοιχη βροχόπτωση. Προκύπτουν από την απότομη και γρήγορη αύξηση της στάθμης του νερού, η οποία συνοδεύεται από υψηλές ταχύτητες. Συμβαίνουν ιδιαίτερα σε λοφώδεις ή ορεινές περιοχές με απότομες κλίσεις εδάφους. Καταστροφικές στιγμιαίες πλημμύρες είναι πολύ πιο συχνές σε μερικές περιοχές της Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και της Κύπρου) από ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η επιφανειακή απορροή που προκαλούν είναι πολύ σημαντική για το χρόνο διάρκειας της πλημμύρας και αποτελεί σοβαρή απειλή για την κατασκευαστική ακεραιότητα των κτιρίων και των υποδομών. Εξαιτίας του μικρού χρόνου για προειδοποίηση, προετοιμασία και εκκένωση, οι απώλειες ανθρώπινων ζωών είναι ουσιαστική συνέπειά τους. Μόνη λύση είναι η εύρεση υψηλότερου εδάφους, κάτι που δεν μπορούσε να συμβεί στους αυτοκινητοδρόμους που χτύπησαν οι χείμαρροι.

Αν η μεγάλη ποσότητα νερού περνάει από στενώσεις, όπως για παράδειγμα σε στενό σημείο ποταμού, το νερό κερδίζει ταχύτητα-ορμή και ύψος, ακόμα και στα ελληνικά ποτάμια, αν έχει μεγάλες ποσότητες νερού, μπορεί κανείς να παρατηρήσει πως ανά σημεία το νερό μπορεί να φτάσει και τα 8-10 μέτρα (βρεγμένοι κορμοί δέντρων, αντικείμενα πάνω σε κορυφές) ακόμα και σε ποτάμια όπως ο Λούσιος ή ο Αλφειός.

Αυτές οι εικόνες από την Ισπανία, είναι απολύτως ενδεικτικές της δύναμης του νερού, όταν έχει πιάσει ορμή.

Τι αναφέρει το Climatebook για τα ύψη της βροχής στην Ισπανία

Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισπανίας (AEMET) ανακοίνωσε ότι το μεγαλύτερο ημερήσιο ύψος βροχής καταγράφηκε στην περιοχή Τσίβα, 30 χλμ δυτικά της Βαλένθια, και ήταν ίσο με 445.4 χιλιοστά. Πρόκειται για την 2^η υψηλότερη τιμή ημερήσιου ύψους υετού στην Περιφέρεια της Βαλένθια, μετά τα 520 χιλιοστά στην πόλη Ταβέρνες ντε λα Βαλ στις 11 Σεπτεμβρίου 1996.

Τα προκαταρκτικά δορυφορικά δεδομένα που κατέγραψε η επιστημονική ομάδα του Climatebook δείχνουν ότι μια μεγάλη περιοχή της Ανατολικής Ισπανίας δέχθηκε πάνω από 100-150 χιλιοστά βροχής (180 χιλιοστά στο κέντρο της Βαλένθια), και τοπικά πάνω από 250 χιλιοστά σε λιγότερο από 24 ώρες.

Η Βαλένθια, η Καταλονία και άλλες περιοχές παραμένουν σε κατάσταση συναγερμού, καθώς οι καιρικές συνθήκες θα παραμείνουν ασταθείς μέχρι και το Σ/Κ 2-3 Νοεμβρίου 2024, σύμφωνα με το Climatebook.

Πότε κινδυνεύουν οι πόλεις από αστραπιαίες πλημμύρες;

Οι πυκνοκατοικημένες περιοχές διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για αιφνίδιες πλημμύρες. Η κατασκευή κτιρίων, αυτοκινητοδρόμων, οδών και χώρων στάθμευσης αυξάνει την απορροή, μειώνοντας την ποσότητα της βροχής που απορροφάται από το έδαφος. Αυτή η απορροή αυξάνει το ενδεχόμενο αιφνίδιων πλημμυρών σύμφωνα με το Εθνικό Εργαστήριο Σοβαρών Καταιγίδων που ανήκει στη Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ.

Ορισμένες φορές, τα ρεύματα μέσα από πόλεις και κωμοπόλεις οδηγούνται υπόγεια σε αγωγούς ομβρίων. Κατά τη διάρκεια έντονης βροχής, οι αγωγοί ομβρίων μπορεί να υπερφορτωθούν ή να βουλώσουν από συντρίμμια και να πλημμυρίσουν τους δρόμους και τα κτίρια που βρίσκονται κοντά.

Τα χαμηλά σημεία, όπως οι υπόγειες διαβάσεις, τα υπόγεια γκαράζ, τα υπόγεια και οι διαβάσεις χαμηλών υδάτων μπορούν να γίνουν παγίδες θανάτου.

The men and women who do this work are real heroes.

In Valencia, Spain, they work day and night. pic.twitter.com/82VIeMAo67

— Chay Bowes (@BowesChay) October 31, 2024

Αστοχία φραγμάτων, κορεσμένα εδάφη που δεν απορροφούν νερό και καταιγίδα

Οι αστοχίες φραγμάτων μπορούν να στείλουν ένα ξαφνικό καταστροφικό κύμα νερού προς τα κάτω. Το 1889, ένα φράγμα που έσπασε στα ανάντη του Τζονστάουν, στην Πενσυλβάνια, απελευθέρωσε ένα τείχος νερού ύψους 10-12 μέτρων που σκότωσε 2200 ανθρώπους μέσα σε λίγα λεπτά. Τα βουνά και οι απότομοι λόφοι παράγουν ταχεία απορροή, η οποία προκαλεί ταχεία άνοδο των ρεμάτων.

Οι βράχοι και τα ρηχά, αργιλώδη εδάφη δεν επιτρέπουν σε πολύ νερό να διεισδύσει στο έδαφος. Τα κορεσμένα εδάφη (και τα καμμένα) μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε γρήγορες αστραπιαίες πλημμύρες. .Ένα ρυάκι με βάθος μόλις 15 εκατοστά σε ορεινές περιοχές μπορεί να διογκωθεί σε ένα ορμητικό ποτάμι βάθους 3 μέτρων σε λιγότερο από μία ώρα, εάν μια καταιγίδα παραμείνει πάνω από μια περιοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Μερικές φορές οι καταιγίδες που προκαλούν τις έντονες βροχοπτώσεις μπορεί να συμβαίνουν πολύ πιο πάνω από την πληγείσα περιοχή, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την αναγνώριση μιας επικίνδυνης κατάστασης.