Τα κρεβάτια «φέρετρα»: Γιατί οι δυτικοευρωπαίοι τρύπωναν σε ξύλινα κουτιά τις νύχτες

Από αγρότες και υπηρέτες μέχρι και αριστοκράτες τα είχαν βάλει στην καθημερινότητά τους από τη Βρετάνη, την Ολλανδία μέχρι και τη Σκωτία. Αυτά τα περίτεχνα πλην περίεργα έπιπλα εισέβαλαν στη ζωή των δυτικοευρωπαίων από τον Μεσαίωνα, αλλά γιατί;

Ήταν γνωστά ως κρεβάτια ντουλάπας ή κλειστό κρεβάτι, το κουτί-κρεβάτι και είχαν γίνει εξαιρετικά δημοφιλή από τη μεσαιωνική εποχή έως τις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτά τα βαριά έπιπλα περιλάμβαναν ένα κουτί από ξύλο που περιείχε ένα κρεβάτι.

Μερικά κλειστά κρεβάτια φτιάχτηκανν το ένα πάνω από το άλλο σε μια διώροφη, διώροφη διάταξη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι νέοι κοιμόντουσαν στην επάνω περιοχή.

Τα κλειστά κρεβάτια είχαν μήκος 1,60 έως 1,70 μ., αρκετά μακριά για τους ανθρώπους της περιοχής που ήταν μάλλον μικροί. Και επειδή κοιμόντουσαν σχεδόν καθιστοί, στηρίζονταν σε τρία ή τέσσερα μαξιλάρια. Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, τα κρεβάτια-ντουλάπες ήταν πολύ μικρότερα.

Το να ξαπλώνεις συνδέθηκε με τον θάνατο και επομένως ο ύπνος γινόταν σε μισή όρθια θέση. Αυτές οι ντουλάπες χωρούσαν δύο άτομα και από κάτω υπήρχαν συχνά συρτάρια που έβγαιναν και παρείχαν κρεβάτια για τα παιδιά.

Ποια ήταν όμως η χρησιμότητά τους και γιατί κατέφευγαν εκεί για ύπνο;

Τα κουτιά-κρεβάτια χρησιμοποιήθηκαν  για την προστασία των ανθρώπων του σπιτιού από τα οικόσιτα ζώα (γουρούνια, κότες) που ζούσαν στο σπίτι. Στη βρετονική κουλτούρα, το κουτί-κρεβάτι πίστευαν επίσης ότι προσέφερε προστασία από τους λύκους.

Παρόμοιοι τύποι κλειστών επίπλων κρεβατιού βρέθηκαν κάποτε και στη δυτική Βρετανία. Ντέβον, Κορνουάλη, Ουαλία, και ιδιαίτερα στο Gower.

Στην Ολλανδία το ντουλάπι-κρεβάτι, ή το κρεβάτι, -συνήθως κατασκευασμένα από βελανιδιά- ήταν σε κοινή χρήση τον 19ο αιώνα, ιδιαίτερα σε αγροικίες στην ύπαιθρο. Οι ντουλάπες-κρεβάτια έκλειναν με μια πόρτα ή μια κουρτίνα.

Στην πραγματικότητα, το να μοιράζεσαι ένα κρεβάτι με κουτιά με μέλη της οικογένειας ή συναδέλφους δεν ήταν ασυνήθιστο.

Ένα άλλο από τα πλεονεκτήματα του κρεβατιού-ντουλάπα ήταν ότι μπορούσε να ενσωματωθεί στο σαλόνι και να κλειστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθιστώντας περιττό ένα ξεχωριστό υπνοδωμάτιο.  Σε σπίτια με ένα μόνο δωμάτιο, το κουτί-κρεβάτι επέτρεπε κάποια ιδιωτικότητα και βοήθησε να κρατηθούν οι άνθρωποι ζεστοί κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ήταν το κύριο έπιπλο των αγροτικών σπιτιών στη Βρετάνη μέχρι τον 20ο αιώνα. Συχνά σκαλισμένο και διακοσμημένο, ήταν το καμάρι των ιδιοκτητών του.

Το άλλο βασικό πλεονέκτημα ήταν ότι, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η μικρή περιοχή της ντουλάπας-κρεβάτι θα ζεσταινόταν από τη θερμότητα του σώματος. Αυτό σήμαινε ότι η σόμπα δεν θα χρειαζόταν να είναι σε λειτουργία μέσα στη νύχτα κάνοντας οικονομία από τα ξύλα. Η πόρτα δεν θα έκλεινε τελείως, αλλά έμενε λίγο ανοιχτή.

Μερικά ήταν απλά και ταπεινά, μόνο βασικά ξύλινα δοχεία. Άλλα ήταν περίτεχνα διακοσμημένα, με σκαλιστές, επενδεδυμένες ή ζωγραφισμένες πλευρές. Συχνά τα ντουλάπια είχαν πόρτες που έκλειναν για να πιάσουν τον ύπνο μέσα στη μαυρίλα του στενού εσωτερικού τους χώρου ή ένα μικρό παράθυρο με κουρτίνα.

Για αιώνες, νυσταγμένοι εργάτες φάρμας, αλλά και μέλη της αριστοκρατίας σέρνονταν μέσα σε αυτά τα άνετα ξύλινα κρησφύγετα κάθε βράδυ, προσέχοντας προφανώς να μην χτυπήσουν τους αγκώνες τους και κλείνονταν μέσα. Τα κρεβάτια κουτιού ήταν ευέλικτα έπιπλα.

Σε μια περίπτωση το 1890, μια οικογένεια που ζούσε στα Χάιλαντς της Σκωτίας ήταν πολύ μεγάλη για το μικρό σπίτι της- έτσι ορισμένα μέλη κοιμήθηκαν σε ένα κρεβάτι με κουτί στον αχυρώνα, ανάμεσα σε σκύλους και άλογα. Όταν έρχονταν εργάτες από άλλα μέρη, τότε τα ξύλινα αυτά κουτιά μπορούσαν να φιλοξενήσουν μεγάλο αριθμό για ένα διάστημα.

Στην πραγματικότητα, το να μοιράζεσαι ένα κρεβάτι με κουτιά με μέλη της οικογένειας ή συναδέλφους δεν ήταν ασυνήθιστο. Μερικά είχαν τρύπες για αερισμό, αλλά το να στριμώχνεις πολλούς ανθρώπους μπορεί να ενέχει κίνδυνο ασφυξίας.

Μπορεί να υπάρχουν πολλά σε ένα δωμάτιο και το καθένα θα είχε ένα μακρύ ξύλινο μπαούλο στη βάση του. «Αυτό είναι πάντα το τιμητικό κάθισμα, και χρησιμεύει επίσης ως ένα βήμα για να βοηθήσει την οικοδέσποινα μου να ανέβει στον υπερυψωμένο καναπέ της», έγραψε ο συγγραφέας Thomas Adolphus Trollope.

Αργότερα, στις αρχές του 20^ου αιώνα, τα κουτιά-κρεβάτια άρχισαν να εγκαταλείπονται καθώς ήταν ακριβά στην κατασκευή τους. Το κρεβάτι με κουτί συνδέθηκε τελικά με τη φτώχεια και την εξοχική ζωή και έπεσε από τη μόδα. Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ήταν σπάνια.

Με πληροφορίες από BBC, Wikipedia