Black Friday: Συμβουλές για ασφαλείς αγορές

Στην κορυφαία εμπορική γιορτή του χειμώνα που περιλαμβάνει την Black Friday (Παρασκευή 29 Νοεμβρίου) και την Cyber Monday (Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου) ποντάρουν επιχειρήσεις και καταναλωτές. Το λιανεμπόριο αισιοδοξεί αναμένοντας μια τονωτική «ένεση» ρευστότητας, καθώς έχουν καταργηθεί οι ενδιάμεσες εκπτώσεις και οι καταναλωτές ετοιμάζονται να βγουν σε κυνήγι προσφορών πολλές εβδομάδες πριν τα Χριστούγεννα εκμεταλλευόμενοι τις δελεαστικές προσφορές τις μέρες της Black Week.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Μάκης Σαββίδης, αντιπρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας (ΕΣΑ) και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA), όπως κάθε χρόνο, την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου τόσο τα ηλεκτρονικά όσο και τα φυσικά καταστήματα θα συμμετάσχουν στην εμπορική γιορτή προσφέροντας προϊόντα με πολύ μεγάλες εκπτώσεις. «Μπορεί η γιορτή να είναι ξενόφερτη, ωστόσο κάθε χρόνο ωριμάζει στη χώρα μας ο θεσμός, με αποτέλεσμα να προσφέρονται όλο και μεγαλύτερες εκπτώσεις προς όφελος του καταναλωτή» υπογραμμίζει.

Την ίδια στιγμή, εντατικοποιούνται οι έλεγχοι στην αγορά από το υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι προσφορές και οι εκπτώσεις θα είναι πραγματικές, προς όφελος του καταναλωτή. «Ο έλεγχος της αγοράς είναι μια δεδομένη υποχρέωση της κυβέρνησης την οποία πρέπει να κάνει διαρκώς και όχι μόνο την περίοδο της Black Friday» σημειώνει ο κ. Σαββίδης και συμπληρώνει: «πάντα υπάρχουν επιχειρήσεις που λειτουργούν εκ του πονηρού και προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την μεγάλη ζήτηση των ημερών για να προσφέρουν προϊόντα με παραπλανητικές εκπτώσεις». Ο ίδιος επισημαίνει ότι ειδικά για το ηλεκτρονικό εμπόριο, δεν είναι εύκολο να γίνουν παρατυπίες διότι είναι δημόσια και εμφανής η ηλεκτρονική παρουσία κάθε επιχείρησης. «Πέρυσι διαπιστώθηκαν δυο-τρεις παραβάσεις από μεγάλες επιχειρήσεις. Οι μικρές επιχειρήσεις δεν προσφεύγουν σε τέτοιες πρακτικές διότι γνωρίζουν ότι τα πρόστιμα που θα τους επιβληθούν θα είναι εξοντωτικά. Επίσης, οι μικρές επιχειρήσεις λειτουργούν πελατοκεντρικά. Έχουν πολύ καλές σχέσεις με τους πελάτες τους και δεν μπαίνουν στη διαδικασία να κάνουν παρατυπίες και να παραβούν τον νόμο» τονίζει ο κ. Σαββίδης.

Εστιάζοντας στον καταναλωτή, αναφέρει ότι συνεχίζει να υφίσταται το πρόβλημα με το διαθέσιμο εισόδημα και συμπληρώνει  ότι «το περιορισμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών διατίθεται κυρίως στην πληρωμή των αυξημένων ενοικίων και στα σούπερ μάρκετ με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι αγορές στο λιανεμπόριο. Την ίδια στιγμή, η ακρίβεια έχει επηρεάσει την ψυχολογία των καταναλωτών και έχει μεταβάλλει ριζικά τις αγοραστικές τους συνήθειες». Ωστόσο, όπως σημειώνει ο ίδιος, εκπτωτικά γεγονότα όπως είναι αυτό της Black Friday δεν θα μείνουν ανεκμετάλλευτα, καθώς θα προσφέρουν στους καταναλωτές την ευκαιρία να «κυνηγήσουν» τις προσφορές σε προϊόντα που τους ενδιαφέρουν.

Θετικοί σε αγορές οι καταναλωτές

Πώς θα συμπεριφερθούν όμως οι καταναλωτές στο μεγαλύτερο εκπτωτικό event του Φθινοπώρου; Όπως εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θάνος Μαύρος, Εταίρος EY Ελλάδος και Επικεφαλής Τομέα Λιανεμπορίου της EY στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στο πλαίσιο της μεγάλης ετήσιας έρευνας της ΕΥ για τις καταναλωτικές τάσεις Future Consumer Index, ρωτήθηκαν Έλληνες καταναλωτές αν σκοπεύουν να κάνουν αγορές τις ημέρες των Black Friday και Cyber Monday. Ένας στους δύο συμμετέχοντες (50%) απάντησε θετικά, ενώ, μεταξύ αυτών, το 79% δήλωσαν ότι αναβάλλουν κάποιες αγορές μέχρι τις ημέρες αυτές, αναμένοντας πιο μειωμένες τιμές και ευκαιρίες.

«Νομίζω είναι μια κλασσική περίπτωση όπου μπορείς να δεις το ποτήρι »μισοάδειο» ή »μισογεμάτο». Από τη μία, βλέπουμε ότι το καταναλωτικό κοινό στην Ελλάδα έχει πλέον εξοικειωθεί με τα μεγάλα εκπτωτικά γεγονότα και είναι έτοιμο να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες. Σε συγκεκριμένες, μάλιστα, μερίδες του κοινού, η διάθεση για αγορές είναι ακόμη υψηλότερη – 65% μεταξύ των νέων ηλικίας 18-29 ετών, και ειδικότερα των φοιτητών (69%), αλλά και στην ηλικιακή ομάδα 40-49 (54%). Επίσης, πιο πρόθυμοι να κάνουν αγορές είναι όσοι έχουν παιδιά και, ειδικότερα, ανήλικα παιδιά (60%). Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και το 50% που δηλώνει ότι δε θα ψωνίσει τις μέρες εκείνες. Ο υψηλός πληθωρισμός και οι πιέσεις στο προσωπικό εισόδημα και στους οικιακούς προϋπολογισμούς, είναι η προφανής εξήγηση, με την προσιτότητα των τιμών να συνεχίζει να αποτελεί κορυφαίο κριτήριο για μεγάλη μερίδα καταναλωτών. Ωστόσο, υπάρχει και η αντίληψη μεταξύ πολλών καταναλωτών ότι αυτά τα εκπτωτικά γεγονότα δεν φέρνουν απαραίτητα μεγάλες ευκαιρίες – ή, τουλάχιστον, μεγαλύτερες από αυτές που παρουσιάζονται στη διάρκεια του υπόλοιπου χρόνου – οπότε και τηρούν μία πιο συγκρατημένη στάση» υπογραμμίζει ο κ. Μαύρος.

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι πρέπει οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου και των καταναλωτικών ειδών να μελετήσουν τα στοιχεία αυτά και να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους ανάλογα. Και σήμερα έχουν πολλά εργαλεία στη διάθεσή τους, για να μπορέσουν να «αγγίξουν» τις διάφορες κατηγορίες καταναλωτών με προσωποποιημένες προσφορές και συμφέρουσες προτάσεις. «Για παράδειγμα, βλέπουμε παγκόσμιους κολοσσούς του κλάδου να αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη αναλύοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για να προβλέψουν τη ζήτηση ή και να διαμορφώσουν προσωποποιημένες προσφορές με βάση τις προτιμήσεις μας. Μπορούν επίσης, με τη χρήση αλγόριθμων dynamic pricing να παρακολουθούν την πορεία των τιμών του ανταγωνισμού και να επαναπροσαρμόζουν τη δική τους τιμολογιακή πολιτική σε ζωντανό χρόνο, φτάνοντας πρώτοι στον καταναλωτή με την καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής» τονίζει.

Όπως διαπιστώνει η σειρά ερευνών, EY Future Consumer Index Ελλάδα, που τρέχει από το 2021 στη χώρα – και θα παρουσιαστεί επίσημα, τα αποτελέσματα για φέτος, μέσα στον Δεκέμβριο -στο καταναλωτικό κοινό σήμερα συνυπάρχουν πολλές διαφορετικές ανάγκες, προτεραιότητες και προσδοκίες. «Το »κλειδί» βρίσκεται στο πώς θα προσφέρεις στον καταναλωτή »αυτό που θέλει, την ώρα που το θέλει» και μέσα από το κανάλι που επιλέγει» αναφέρει ο κ. Μαύρος.

Συμβουλές για ασφαλείς αγορές

Ο Συνήγορος του Καταναλωτή και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας επισημαίνουν ότι στόχος όλων των καταναλωτών δεν θα πρέπει να είναι μόνο οι οικονομικά συμφέρουσες, αλλά ταυτόχρονα οι έξυπνες και ασφαλείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, συμβουλεύουν τους καταναλωτές τα παρακάτω:

-Προσέχουμε τη διαθεσιμότητα των προϊόντων: Κάποιες φορές, πίσω από μία πολύ χαμηλή τιμή κρύβεται ένας αρκετά μεγάλος χρόνος αναμονής για την παράδοση, που μπορεί να μην ικανοποιεί πάντοτε τις άμεσες ανάγκες μας.

-Επιβεβαιώνουμε την ορθότητα και εντιμότητα της προσφερόμενης εκπτωτικής τιμής: Ενίοτε, συμβαίνει οι εκπτώσεις να είναι πλασματικές και να μας ξεγελούν. Εντοπίζουμε και συμβουλευόμαστε εργαλεία που είναι διαθέσιμα online και μας δείχνουν σε βάθος χρόνου την εξέλιξη των τιμών των προϊόντων που μας ενδιαφέρουν. Επίσης, σημειώνουμε τις τιμές των προϊόντων πριν και μετά την εφαρμογή τυχόν εκπτώσεων, ώστε να μπορούμε εύκολα να τις συγκρίνουμε εκ των υστέρων και να γνωρίζουμε έτσι εάν πράγματι υφίσταται και ποιο είναι το αληθινό οικονομικό μας όφελος.

-Προτιμούμε τη διεκπεραίωση της πληρωμής με αντικαταβολή ή ηλεκτρονικά μέσα, που μας δίνουν την εκ των υστέρων δυνατότητα αμφισβήτησης μιας ηλεκτρονικής συναλλαγής, εάν προκύψει προβληματική. Αποφεύγουμε την ολοσχερή εξόφληση των προϊόντων μέσω τραπεζικής κατάθεσης πριν από την παράδοσή τους, εκτός εάν εμπιστευόμαστε απόλυτα το κύρος και την εμπορική φήμη του πωλητή.

-Όταν αγοράζουμε εξ αποστάσεως, βεβαιωνόμαστε ότι στην ιστοσελίδα του εμπόρου αναγράφονται όλα τα κατά νόμο στοιχεία ταυτότητας (π.χ. η εμπορική επωνυμία του) και επικοινωνίας (πλήρης ταχυδρομική διεύθυνση εγκατάστασης). Για ακόμα μεγαλύτερη εξασφάλιση, αναζητούμε εάν παρέχονται επιπλέον ταυτοποιητικά στοιχεία, όπως αριθμός καταχώρησης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο και ΑΦΜ.

-Στην τελική τιμή αγοράς των προϊόντων συνυπολογίζουμε τυχόν έμμεσα έξοδα (π.χ. κόστος αντικαταβολής, μεταφοράς, ασφάλισης, κ.λπ.), ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα της πραγματικής οικονομικής μας επιβάρυνσης.

-Υποβάλλουμε το συντομότερο μετά την παραλαβή ενός προϊόντος και, πάντως, εντός της νόμιμης προθεσμίας των τριών ημερών προς την ταχυδρομική επιχείρηση που πραγματοποίησε την επίδοση τις επιφυλάξεις μας για τυχόν εμφανείς φθορές, δεδομένου ότι μπορεί να προκλήθηκαν κατά τη μεταφορά και να δικαιούμαστε αποζημίωση. Επικοινωνούμε, οπωσδήποτε, και με το κατάστημα πώλησης το συντομότερο, προκειμένου να διερευνήσουμε την πιθανότητα ένα προϊόν να έφερε εξ αρχής (πριν από τη μεταφορά) φθορές ή ζημιές.

-Ενημερωνόμαστε για την πολιτική ακύρωσης συναλλαγών και επιστροφών προϊόντων που εφαρμόζουν τα καταστήματα, με τα οποία συναλλασσόμαστε. Γνωρίζουμε καλά ότι τα δικαιώματα της υπαναχώρησης στις εξ αποστάσεως αγορές, καθώς επίσης της δωρεάν διόρθωσης ή αντικατάστασης ελαττωματικών προϊόντων αποτελούν θεσπισμένα δικαιώματα των καταναλωτών, που εξασφαλίζονται από τον νόμο, και δεν παρασυρόμαστε από εσφαλμένους και παραπλανητικούς ισχυρισμούς των πωλητών ότι δήθεν αποτελούν προνομιακές -μοναδικές και πρόσθετες- παροχές.

-Προβληματιζόμαστε έντονα με τιμές που είναι υπερβολικά χαμηλές, ιδίως όταν το εύρος τους βρίσκεται αρκετά μακριά από τον συνήθη ανταγωνισμό για τα αντίστοιχα προϊόντα ή όταν πρόκειται για διαφημιστικές καταχωρήσεις προϊόντων αποκλειστικά σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος εξαπάτησης.

-Εάν αγοράζουμε διαδικτυακά από τρίτες (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) χώρες, δεδομένου ότι η Black Friday είναι ένα διεθνές εκπτωτικό γεγονός, γνωρίζουμε καλά από πριν ότι τα εισαγόμενα προϊόντα επισείουν έξοδα εκτελωνισμού, τα οποία ενδέχεται να είναι πολλαπλάσια της αρχικής τιμής και να την επιβαρύνουν σημαντικά.

-Δείχνουμε ιδιαίτερη προτίμηση σε καταστήματα που αναλαμβάνουν οικειοθελώς δέσμευση να επιλύσουν φιλικά μία καταναλωτική διαφορά μέσω του θεσμού της εξωδικαστικής επίλυσης (π.χ. μέσω του Συνηγόρου του Καταναλωτή), καθώς με αυτόν τον τρόπο τα δικαιώματα των καταναλωτών αποκτούν μεγαλύτερη αξία και εξασφαλίζονται ακόμα περισσότερο.