Οι πίθηκοι ξέρουν ποιος θα κερδίσει τις εκλογές – Τα πρωτόγονα ένστικτα που μοιράζονται οι άνθρωποι

Καθώς η στιγμή του εκλογικού αποτελέσματος πλησιάζει με την Καμάλα Χάρις και τον Ντόναλντ Τραμπ να βρίσκονται σε ντέρμπι, οι δημοσκόποι και οι ειδήμονες αναζητούν στοιχεία για να προβλέψουν το αποτέλεσμα.

Τι γίνεται όμως αν η απάντηση δεν βρίσκεται σε πολιτικά δεδομένα ή στρατηγικές εκστρατείας, αλλά στα ένστικτα ενός πρωτόγονου τμήματος του ανθρώπινου εγκεφάλου;

Νέα έρευνα με πιθήκους Mακάκους υποδηλώνει ότι όταν πρόκειται για αποφάσεις όπως η ψηφοφορία, οι άνθρωποι δεν είναι τόσο ορθολογικοί όσο θα ήθελαν να πιστεύουν.

Ο άνθρωπος κι ο πίθηκος Μακάκος

Είναι εύκολο να συνδέσουμε τις ενστικτώδεις αντιδράσεις – όπως η αντίδραση μάχης ή φυγής ή το αντανακλαστικό τράβηγμα μακριά από μια καυτή επιφάνεια – με το πρωτόγονο κίνητρο της επιβίωσης.

Όμως οι άνθρωποι διαθέτουν επίσης έναν ορθολογικό εγκέφαλο που μπορεί να συλλέγει και να σταθμίζει στοιχεία, σκεπτόμενος προσεκτικά αντί να βασίζεται σε σπασμωδικές αντιδράσεις.

Το γιατί αυτός ο ορθολογικός εγκέφαλος φαίνεται να καταλαμβάνεται από πρωτόγονα ένστικτα σε καταστάσεις όπου ο ορθολογισμός θα εξυπηρετούσε καλύτερα τους ανθρώπους είναι ένας από τους πολλούς λόγους για τους οποίους οι νευροεπιστήμες μελετούν τους πίθηκους Μακάκους τα τελευταία 25 χρόνια.

Νέα έρευνα με πιθήκους Mακάκους υποδηλώνει ότι όταν πρόκειται για αποφάσεις όπως η ψηφοφορία, οι άνθρωποι δεν είναι τόσο ορθολογικοί όσο θα ήθελαν να πιστεύουν

Οι νευροεπιστήμες μελετούν τον πίθηκο Μακάκο τα τελευταία 25 χρόνια / Photo: Public Domain

Νευρωνικά κυκλώματα και ανισότητες

Αυτοί οι πίθηκοι είναι εξαιρετικά παρόμοιοι με τους ανθρώπους από γενετική, φυσιολογική και συμπεριφορική άποψη.

Αυτές οι ομοιότητες έχουν επιτρέψει στους ερευνητές να κάνουν απίστευτες ιατρικές ανακαλύψεις, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης εμβολίων για την πολιομυελίτιδα, το HIV/AIDS και τον COVID-19, καθώς και της θεραπείας με βαθιά εγκεφαλική διέγερση για τη νόσο του Πάρκινσον και άλλες νευρολογικές διαταραχές.

Η έρευνα σχετικά με την προτίμηση των υποψηφίων στις εκλογές αποτελεί μέρος μιας συνολικής εστίασης στην ενίσχυση της κατανόησης από τους επιστήμονες της ικανότητας αποτελεσματικής αλληλεπίδρασης με τους άλλους και της πλοήγησης στις κοινωνικές συγκρούσεις, των νευρωνικών κυκλωμάτων που την υποστηρίζουν και του τρόπου με τον οποίο αυτά τα κυκλώματα μπορούν να επιδεινωθούν λόγω ασθένειας ή εξωτερικών παραγόντων όπως η ανισότητα – όλα αυτά για την καλύτερη υποστήριξη όσων πλήττονται από αυτές τις προκλήσεις.

Τα ευρήματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι οι ψηφοφόροι στις εκλογές αντιδρούν ενστικτωδώς σε ενδείξεις σωματικής δύναμης – ενδείξεις που είναι εξίσου εμφανείς στους συγγενείς μας πιθήκους

Η δύναμη των πρώτων εντυπώσεων

Προηγούμενη έρευνα αποκάλυψε ότι τόσο οι ενήλικες άνθρωποι όσο και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια τα αποτελέσματα των εκλογών μετά από γρήγορη έκθεση σε φωτογραφίες υποψηφίων.

Πολλά στοιχεία υποστηρίζουν την ιδέα ότι ο πρωτόγονος εγκέφαλός μας μάς οδηγεί στο να σχηματίζουμε γρήγορα τις πρώτες εντυπώσεις με βάση τη φυσική εμφάνιση – ήταν άλλωστε το κλειδί για την επιβίωση.

Αλλά οι ερευνητές δεν κατανοούν ακόμη γιατί αυτή η προκατάληψη επιμένει. Μια νέα έρευνα με Μακάκους έδωσε κάποιες απαντήσεις.

Στη μελέτη, η οποία βρίσκεται υπό εξέταση στο περιοδικό Proceedings of the Royal Society B, οι επιστήμονες έδειξαν σε πιθήκους ζεύγη φωτογραφιών υποψηφίων από τις εκλογές κυβερνήτη και γερουσιαστή στις ΗΠΑ και προέβλεψαν σωστά τα αποτελέσματα με βάση αποκλειστικά οπτικά χαρακτηριστικά.

Η «προκατάληψη του βλέμματος»

Συγκεκριμένα, οι πίθηκοι αφιέρωναν περισσότερο χρόνο κοιτάζοντας τον ηττημένο από ό,τι τον νικητή.

Αυτή η «προκατάληψη του βλέμματος» προέβλεψε όχι μόνο τα αποτελέσματα των εκλογών αλλά και το ποσοστό ψήφων των υποψηφίων.

Οι πίθηκοι είχαν την τάση να κοιτάζουν τους υποψηφίους με πιο αρρενωπά χαρακτηριστικά προσώπου – και αυτοί ήταν οι υποψήφιοι που είχαν περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουν στις πραγματικές εκλογές.

Η προβολή του σαγονιού είχε άμεση σχέση με το μερίδιο ψήφων.

Προηγούμενες έρευνες βοηθούν στην εξήγηση της προκατάληψης του βλέμματος των πιθήκων. Όταν στους πιθήκους έδειχναν εικόνες άγνωστων αλλά ισχυρών αρσενικών πιθήκων, τους κοίταζαν μόνο για λίγο, πιθανώς επειδή οι πίθηκοι ερμηνεύουν το κοίταγμα ως ένδειξη επιθετικότητας.

Αλλά το βλέμμα τους παρέμενε όταν τους έδειχναν έναν αρσενικό πίθηκο χαμηλού κύρους ή ένα θηλυκό.

Οι πίθηκοι κοίταζαν για περίπου τον ίδιο χρόνο τον Τραμπ με την Χάρις

Οι πίθηκοι Μακάκοι αφιέρωσεανπερισσότερο χρόνο κοιτάζοντας τον ηττημένο από ό,τι τον νικητή / Photo: Public Domain

Η Χάρις έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει τον Τραμπ

Αυτές οι προτιμήσεις ήταν σε πλήρη επίδειξη όταν οι επιστήμονες της συγκεκριμένης έρευνας έδειξαν στους Μακάκους φωτογραφίες από τις πιο πρόσφατες αναμετρήσεις στις οποίες συμμετείχε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Η προκατάληψη του βλέμματός τους, καθοδηγούμενη από πρωτόγονα ένστικτα, έδειχνε τους νικητές.

Οι πίθηκοι κοίταζαν περισσότερο τον αντίπαλο των Δημοκρατικών στην αναμέτρηση μεταξύ του Τραμπ και της Χίλαρι Κλίντον.

Υπήρχε μικρότερη προκατάληψη του βλέμματος στην αναμέτρηση με τον Τζο Μπάιντεν.

Και οι πίθηκοι κοίταζαν για περίπου τον ίδιο χρόνο τον Τραμπ με την Χάρις.

Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ των τριών πιο πρόσφατων υποψηφίων των Δημοκρατικών, με βάση μόνο τα οπτικά χαρακτηριστικά, οι πίθηκοι προέβλεψαν ότι η Χάρις έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει τον Τραμπ.

Ένας εξελικτικός πονοκέφαλος

Τα ευρήματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι οι ψηφοφόροι αντιδρούν ενστικτωδώς σε ενδείξεις σωματικής δύναμης – ενδείξεις που είναι εξίσου εμφανείς στους συγγενείς μας πιθήκους.

Αυτό το «εξελικτικό hangover» δείχνει πώς χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που κάποτε ήταν απαραίτητα για την επιβίωση επιμένουν ακόμη και όταν δεν είναι πλέον σημαντικά.

Η ικανότητα των Μακάκων να προβλέπουν τους νικητές με βάση τα φυσικά χαρακτηριστικά και μόνο αμφισβητεί την άποψη ότι οι άνθρωποι έχουν εξελιχθεί πέρα από τις επιφανειακές κρίσεις στην επιλογή ηγεσίας.

Για όσους υπερηφανεύονται για την ορθολογική λήψη αποφάσεων, ειδικά σε ζωτικής σημασίας αποφάσεις όπως η ψηφοφορία, πρόκειται για μια εκπληκτική ανακάλυψη.

Είναι σαφές ότι οι επιλογές των ανθρώπων δεν βασίζονται αποκλειστικά σε οπτικές ενδείξεις.

Αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι τέτοιοι παράγοντες θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη επιρροή από ό,τι νομίζετε.

Όταν μπαίνετε στο θάλαμο ψηφοφορίας, ένα μέρος του εγκεφάλου σας μπορεί να βασίζεται σε αρχαία ένστικτα, αξιολογώντας υποσυνείδητα ποιος μοιάζει να μπορεί να ηγηθεί καλύτερα της φυλής.

Παραμένοντας ορθολογική, όχι πρωτόγονη

Η συνειδητοποίηση αυτών των πρωτόγονων προτιμήσεων είναι το πρώτο βήμα για τη μείωση της επιρροής τους.

Οι πολιτικές εκστρατείες αξιοποιούν ήδη αυτά τα ένστικτα τονίζοντας τη σωματική δύναμη και τη διεκδικητικότητα ενός υποψηφίου.

Ως ψηφοφόροι, μπορούμε να εξουδετερώσουμε τις προσπάθειές τους στηριζόμενοι στην ικανότητα του ορθολογικού μας εγκεφάλου να κατανοούμε και να αξιολογούμε τις πολιτικές και την εμπειρία τους – κάτι που οι πρωτόγονοι πρόγονοί μας δεν μπορούσαν να κάνουν.

Οι τεχνικές για να επιλέγετε ορθολογικά αντί ενστικτωδώς περιλαμβάνουν την έκθεση του εαυτού σας σε διαφορετικές προοπτικές, την ενεργή αμφισβήτηση των υποθέσεών σας και την εξέταση των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων των πολιτικών.

Τέτοια σκόπιμα βήματα προς τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων αποκτούν νέα σημασία όταν καταλαβαίνετε πώς ο εγκέφαλός σας μπορεί να επηρεαστεί στην κάλπη από ξεπερασμένες προτιμήσεις.

Φυσικά, οι ψηφοφόροι δεν είναι Μακάκες. Αλλά τα υποκείμενα ένστικτα που μοιράζονται οι άνθρωποι με τους πρωτεύοντες συγγενείς μας θα μπορούσαν ακόμα να διαμορφώνουν διακριτικά τις αποφάσεις μας.

Η αναγνώριση του ρόλου αυτών των αρχαίων ενδείξεων μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να γίνουν πιο προσηλωμένοι στον τρόπο με τον οποίο ασκούν τη δύναμή τους στην αίθουσα ψηφοφορίας.

Καθώς η δημοκρατία εξελίσσεται, θα πρέπει να εξελίσσεται και η κατανόηση των ανθρώπων για το πώς να συμμετέχουν σε αυτήν.

*Το άρθρο υπογράφει ο Michael Plat ο οποίος συμμετέχει στην έρευνα και δημοσιεύθηκε στο theconversation.com