Πώς η Ευρώπη προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο μίας δεύτερης προεδρίας Τραμπ

Οι στενότεροι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον στην Ευρώπη προετοιμάζονται για μια πιθανή ρήξη των διατλαντικών σχέσεων στην περίπτωση που ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επικρατήσει στις εκλογές της Τρίτης, σημειώνεται σε άρθρο της Washngton Post.

Όπως επισημαίνεται στο άρθρο έχοντας βιώσει μία προεδρία Τραμπ, οι Ευρωπαίοι, που είναι σε θέσεις χάραξης πολιτικής, λένε ότι είναι πιο προετοιμασμένοι για μία δεύτερη θητεία. Γνωρίζουν τον διπλωματικό χορό που απαιτείται και καταρτίζουν διάφορα σχέδια έκτακτης ανάγκης για την ασφάλεια και το εμπόριο.

Ωστόσο, η ετοιμότητα, λένε, δεν έχει αμβλύνει τις ανησυχίες για έναν ηγέτη που έχει απειλήσει να ανατρέψει τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, έχει υποσχεθεί υψηλούς εισαγωγικούς δασμούς και έχει πει ότι θα βγάλει και πάλι τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.

Και κατά κάποιο τρόπο, παραδέχονται, η Ευρώπη είναι λιγότερο εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει τον Τραμπ τώρα απ’ ό,τι ήταν πριν.

Τραμπ χωρίς Μέρκελ

Την τελευταία φορά που βρέθηκε στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ έπεσε πάνω σε αυτόν που «αποφάσιζε στην Ευρώπη»: τη σταθερή καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ. Όμως η ήπειρος δεν έχει κανέναν ηγέτη του δικού της βεληνεκούς για να χρησιμεύσει ως αντίβαρο σήμερα, τονίζει η WP. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είναι πολιτικά αποδυναμωμένος, έχοντας χάσει την κυβερνητική του πλειοψηφία. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είναι βυθισμένος σε εσωτερικές διαμάχες του συνασπισμού και αντιμετωπίζει την αναζωπύρωση της ακροδεξιάς. Μετά από 3½ μήνες στην εξουσία, τα ποσοστά αποδοχής του Βρετανού πρωθυπουργού Κίρ Στάρμερ αγγίζουν επίπεδα χαμηλού ρεκόρ.

«Τι θα συμβεί αν εκλεγεί για δεύτερη φορά στην Αμερική ένας πρόεδρος που κηρύσσει το ΝΑΤΟ παρωχημένο και δεν είναι πλέον πρόθυμος να τηρήσει τις δεσμεύσεις ασφαλείας;» είπε μιλώντας στους υποστηρικτές του πριν μερικές μέρες ο Friedrich Merz, αρχηγός του κόμματος των συντηρητικών Χριστιανοδημοκρατών της Γερμανίας. «Τότε θα είμαστε μόνοι μας. Και με αυτό δεν εννοώ μόνο εμάς τους Γερμανούς, αλλά και εμάς τους Ευρωπαίους».

Συνεντεύξεις με 15 υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, πολιτικούς, διπλωμάτες και κορυφαίους αναλυτές σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες φανερώνουν ότι ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει, η περιοχή βλέπει ότι θα τεθεί υπό εξέταση η στήριξη της Ευρώπης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα πάντα με την WP.

Η σιδερένια συμμαχία του ΝΑΤΟ

Η αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις δήλωσε ότι η συμμαχία του ΝΑΤΟ είναι «σιδερένια». Αλλά ορισμένοι ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες πιστεύουν ότι ως πρόεδρος θα ακολουθήσει περισσότερο τα βήματα του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα παρά του προέδρου Τζο Μπάιντεν και θα στρέψει την προσοχή των ΗΠΑ προς την Ανατολική Ασία.

Ο σύμβουλός της σε θέματα εθνικής ασφάλειας, ο Φίλιπ Γκόρντον, είναι ειδικός σε θέματα Ευρώπης και έχει υποστηρίξει τη «διαρκή» υποστήριξη προς την Ουκρανία. Αλλά έχει επίσης ταχθεί υπέρ μιας «πιο ρεαλιστικής διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών».

«Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: Δεν καθόμαστε εδώ σαν λαγός που πιάστηκε στα φώτα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας Michael Stempfle στην Washington Post. «Ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές, το επίκεντρο της αμερικανικής προσοχής στο μέλλον θα είναι όλο και περισσότερο στον Ινδο-Ειρηνικό. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να κάνουν ακόμη περισσότερα για την ασφάλειά τους».

Αλλά στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι ανησυχίες που εκφράζουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επικεντρώνονται στον Τραμπ. Μια task force ταχείας αντίδρασης στην έδρα της Ε.Ε. επικεντρώνεται κυρίως στη χάραξη στρατηγικής για την επιστροφή του, λένε διπλωμάτες.

Προετοιμασία για εμπορικό πόλεμο

Ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο της ΕΕ την τελευταία φορά που ήταν στην εξουσία. Αλλά αυτή τη φορά, λέει ότι θα προχωρήσει περισσότερο. Έχει κάνει προεκλογική εκστρατεία βασισμένη στην πιο σημαντική αύξηση των δασμών εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, τονίζει η WP.

«Θα σας πω κάτι, η ΕΕ ακούγεται τόσο ωραία, τόσο υπέροχη, σωστά; Όλες οι ωραίες μικρές ευρωπαϊκές χώρες που ενώνονται», δήλωσε την σε μια συγκέντρωση στην Πενσυλβάνια. «Δεν παίρνουν τα αυτοκίνητά μας. Δεν παίρνουν τα αγροτικά μας προϊόντα. Πουλάνε εκατομμύρια αυτοκίνητα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όχι, όχι, όχι, θα πρέπει να πληρώσουν μεγάλο τίμημα».

Η Γερμανία, συχνός στόχος του Τραμπ, εμφανίζεται ιδιαίτερα ευάλωτη. Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης βρίσκεται σε στασιμότητα. Η αυτοκινητοβιομηχανία της μιλάει ήδη για πρωτοφανείς περικοπές και κλείσιμο εργοστασίων. Και η προοπτική ενός εμπορικού πολέμου με τον Τραμπ έχει εντείνει τους φόβους ύφεσης εδώ. Το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο προειδοποίησε ότι οι δασμοί του Τραμπ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απώλειες ύψους 162 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις γερμανικές εταιρείες.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν συντάξει καταλόγους ανταποδοτικών δασμών, ενώ παράλληλα έχουν χαράξει στρατηγικές διαπραγμάτευσης. Υπολογίζουν ότι μπορεί να είναι σε θέση να καθησυχάσουν τον Τραμπ προσφέροντας συνεργασία κατά των αθέμιτων κινεζικών εμπορικών πρακτικών ή υποσχόμενοι να ενισχύσουν τις αμερικανικές εισαγωγές, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους.

«Νομίζω ότι υπάρχει η αίσθηση ότι θα πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι και να μην πιστεύουμε ότι επειδή ελπίζουμε ότι δεν θα συμβεί ένας εμπορικός πόλεμος, δεν θα συμβεί», δήλωσε διπλωμάτης της Ε.Ε., μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας για να μοιραστεί τις εσωτερικές συζητήσεις.

Ασφάλεια προστατευμένη από τον Τραμπ

Η συζήτηση για την «θωράκιση» της ασφάλειας από τον Τραμπ έχει εισχωρήσει στις συζητήσεις στις Βρυξέλλες, τη διοικητική πρωτεύουσα της ΕΕ και έδρα του ΝΑΤΟ.

Η δέσμευση του Τραμπ προς την Ουκρανία στον πόλεμό της κατά της Ρωσίας είναι αβέβαιη, όπως σημειώνει το άρθρο. Έχει πει ότι θέλει να βοηθήσει τους Ουκρανούς «επειδή αισθάνομαι άσχημα για αυτούς τους ανθρώπους». Αλλά κατηγόρησε επίσης τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι για την έναρξη της σύγκρουσης, αρνήθηκε να πει ότι θέλει να κερδίσει η Ουκρανία και έχει δηλώσει ιδιωτικά ότι θα τερματίσει τον πόλεμο πιέζοντας την Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν το σχέδιο.

Στην προεκλογική εκστρατεία, ο Τραμπ καυχιόταν ότι θα ήταν ευτυχής να ενθαρρύνει τη Ρωσία να επιτεθεί στους συμμάχους του ΝΑΤΟ που δεν δαπανούν αρκετά για την άμυνα.

Για να αντισταθμίσουν μια πιθανή στροφή του Λευκού Οίκου αναφορικά με την Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν φροντίσει να προωθήσουν πακέτα βοήθειας πριν από τις εκλογές του Νοεμβρίου. Μια νέα διοίκηση του ΝΑΤΟ έχει επίσης αναλάβει ορισμένες από τις αρμοδιότητες του Πενταγώνου όσον αφορά τον συντονισμό της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.

Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν επίσης αυξήσει τις στρατιωτικές τους δαπάνες – στα υψηλότερα επίπεδα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό γίνεται εν μέρει ως απάντηση στην προηγούμενη επίθεση του Τραμπ σχετικά με τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ για δαπάνες του 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Αλλά έχει επίσης ενθαρρυνθεί σοβαρά από τις ρωσικές απειλές και την αίσθηση ότι η διασφάλιση της ευρωπαϊκής ασφάλειας απαιτεί να είναι λιγότερο εξαρτημένοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης

«Είναι γεγονός ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι πιθανώς ο τελευταίος πρόεδρος που είναι πραγματικά υπερατλαντικός με την παραδοσιακή έννοια – από την άποψη του χαρακτήρα και της καριέρας του», δήλωσε ο Τόμας Έρντλ, συντηρητικός Γερμανός νομοθέτης και αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη, ιδίως όταν πρόκειται για την ασφάλεια».

Δεν γίνεται πολύς λόγος για έναν ευρωπαϊκό στρατό αυτές τις μέρες. Αλλά η ώθηση για «στρατηγική αυτονομία» περιλαμβάνει προσπάθειες για την ενίσχυση της παραγωγής όπλων και την επισημοποίηση περιφερειακών συμπράξεων ασφαλείας. Το Βερολίνο και το Λονδίνο έκλεισαν την περασμένη εβδομάδα μια συμφωνία-ορόσημο που θα προβλέπει ότι γερμανικά στρατιωτικά σκάφη θα επιχειρούν από μια βάση στη Σκωτία και την από κοινού ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και όπλων μεγάλου βεληνεκούς.

Εν μέσω αυτών των προσπαθειών, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η απώλεια της αμερικανικής υποστήριξης στον τομέα της άμυνας θα επέφερε καίριο πλήγμα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέστησε σαφές πόσο πολύ θα δυσκολεύονταν οι Ευρωπαίοι να σταθούν μόνοι τους και πόσο υψηλό είναι το διακύβευμα, τονίζει η WP.

Προετοιμασία για μια αλλαγή στις συμμαχίες

Οι δικηγόροι της εκστρατείας του Τραμπ κατέθεσαν μια έκτακτη καταγγελία στην Ομοσπονδιακή Εκλογική Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα, υποστηρίζοντας ότι μέλη του κεντροαριστερού Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας είχαν εμπλακεί σε «κατάφωρη ξένη ανάμειξη», καθώς εργάστηκαν εθελοντικά για την εκστρατεία της Χάρις. Ο Στάρμερ απέρριψε τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι οι εθελοντές πηγαινοέρχονταν σε κάθε προεκλογική περίοδο. Προσπάθησε επίσης να διασκεδάσει τις ανησυχίες ότι το επεισόδιο θα έβλαπτε τη σχέση του με μια πιθανή κυβέρνηση Τραμπ.

Ακόμη και έτσι, μια προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να συνεπάγεται διπλωματικές εντάσεις με ορισμένους από τους παραδοσιακούς συμμάχους της Ουάσινγκτον, ενώ θα αναδείκνυε προσωπικότητες της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς.

Τι Ευρώπη θα έχουμε μετά από ενδεχόμενη νίκη Τραμπ;

«Τι είδους Ευρώπη θα δούμε μετά από μια νίκη του Τραμπ;», δήλωσε η Ρόζα Μπάλφουρ, διευθύντρια του Carnegie Europe. «Μια Ευρώπη με ηγέτες της ριζοσπαστικής δεξιάς που θα μπορούν να επηρεάζουν περισσότερο την ατζέντα και μια Ευρώπη που ενδεχομένως θα βρίσκεται σε σύγχυση για την Ουκρανία».

Οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες λένε ότι έχουν μάθει πώς να αντιμετωπίζουν τον Τραμπ – πώς να παίζουν με τον εγωισμό του και να του επιτρέπουν να διεκδικεί κάποιου είδους νίκη. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν επίσης επιδιώξει να αναπτύξουν περισσότερες επαφές στο στρατόπεδο του Τραμπ και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα από ό,τι είχαν την τελευταία φορά.

Αλλά ο Τραμπ έχει ξεκάθαρους ευνοούμενους στην Ευρώπη. Πρωταγωνιστής μεταξύ αυτών είναι ο Βίκτορ Όρμπαν. «Είναι μια μη αμφιλεγόμενη φιγούρα, επειδή λέει: «Έτσι θα γίνει», και αυτό είναι το τέλος», δήλωσε ο Τραμπ για τον ανελεύθερο ηγέτη της Ουγγαρίας, ο οποίος έχει αναμειχθεί στα δικαστήρια της χώρας του, έχει επιτεθεί σε μη κυβερνητικές οργανώσεις και έχει κηρύξει πόλεμο στον Τύπο και την κοινότητα LGBTQ+.

Ο Όρμπαν δήλωσε την Πέμπτη ότι έχει «σταυρώσει τα δάχτυλα» για μια νίκη του Τραμπ.

Δύσκολες οι σχέσεις Τραμπ με τους Ευρωπαίους

«Ο Τραμπ θα δυσκολευτεί στην αναζήτηση καλών σχέσεων με τη γερμανική ή τη γαλλική κυβέρνηση, οπότε θα αναζητήσει κερκόπορτες, και ο Όρμπαν θα ήταν ευτυχής να είναι μία από αυτές», δήλωσε ο Πέτερ Κρέκο, διευθυντής του Political Capital, ενός think tank με έδρα τη Βουδαπέστη.

Ο Όρμπαν θα μπορούσε να αναδειχθεί ως απεσταλμένος του Τραμπ στην Ευρώπη για θέματα όπως η απόσυρση της υποστήριξης προς την Ουκρανία. Αλλά δεν είναι σαφές πόσους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες θα μπορούσε ο Όρμπαν να πάρει με το μέρος του.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σύμμαχος με μεγαλύτερη επιρροή. Το ανερχόμενο αστέρι της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, η Μελόνι μοιράζεται ήδη έναν στενό κοινό φίλο με τον Τραμπ: τον Έλον Μσκ. Αξιωματούχοι του Τραμπ έχουν περιγράψει δημοσίως τον Μελόνι ως «φυσικό εταίρο».

Ωστόσο, μια τέτοια συνεργασία δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένη, όπως αναφέρει κλείνοντας το άρθρο της WP. Ιταλοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι ο Μελόνι υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας και απολάμβανε μια αρκετά θερμή σχέση με τον Μπάιντεν. Οι μειωμένες αμυντικές δαπάνες της Ιταλίας θα προσέκρουαν επίσης στο μεγαλύτερο παράπονο του Τραμπ προς την Ευρώπη: ότι οι χώρες της δεν σηκώνουν το βάρος που τους αναλογεί στο ΝΑΤΟ. Η Μελόνι είναι επίσης πιθανό να βάλει την Ευρώπη πάνω από τη σχέση με τις ΗΠΑ σε περίπτωση ενός εμπορικού πολέμου που θα πυροδοτήσει ο Τραμπ.

«Δεν θα μπει σε κίνδυνο για τον Τραμπ- χρειάζεται την Ευρώπη», δήλωσε ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος που γνωρίζει την ιταλική πολιτική και μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν είχε την άδεια να μιλήσει στον Τύπο.