Εκλογές ΗΠΑ – Όταν οι Ρεπουμπλικάνοι έγιναν «κόκκινοι» και οι Δημοκρατικοί έγιναν «μπλε»

Ο πρώτος δυναμικός, χρωματικά κωδικοποιημένος χάρτης της τηλεόρασης των ΗΠΑ, που στέκεται ψηλά στο στούντιο που είναι γνωστό ως το σπίτι του «Saturday Night Live», φωτιζόταν ανησυχητικά.

Ήταν αρχές Οκτωβρίου του 1976, ένα μήνα πριν ο χάρτης κάνει το ντεμπούτο του -ζωντανά- τη νύχτα των εκλογών.

Μετά από προτροπή του παρουσιαστή Τζον Τσάνσελορ, το NBC είχε κατασκευάσει τον τεράστιο χάρτη για να απεικονίσει, με έντονο μπλε και κόκκινο χρώμα, ποιες πολιτείες υποστήριζαν τον Ρεπουμπλικανό κάτοχο της προεδρίας Τζέραλντ Φορντ και ποιες τον Δημοκρατικό διεκδικητή Τζίμι Κάρτερ.

Η δοκιμή δεν πήγε καλά. Αν και ο χάρτης στηριζόταν σε ένα στιβαρό ξύλινο πλαίσιο, η πρόσοψη κάθε πολιτείας ήταν πλαστική.

«Υπήρχαν χιλιάδες βολβοί πλαστελίνης», θυμήθηκε στο περιοδικό Smithsonian το 2012 ο Ρόι Βέτζελ, ο οποίος ήταν ο νεόκοπος γενικός διευθυντής της εκλογικής μονάδας του NBC όταν ο χάρτης έκανε το ντεμπούτο του το 1976.

«Το πράγμα άρχισε να λιώνει όταν ανάψαμε όλα τα φώτα. Τότε έπρεπε να φέρουμε γιγαντιαία εσωτερικά κλιματιστικά και ανεμιστήρες για να τα βάλουμε πίσω από το πράγμα για να το δροσίσουμε».

Η αντίληψη ότι υπήρχαν «κόκκινες πολιτείες» και «μπλε πολιτείες» στις ΗΠΑ

Αυτό έλυσε το πρόβλημα. Και όταν ήρθαν τα αποτελέσματα των εκλογών τη νύχτα της 2ας Νοεμβρίου 1976, το Studio 8H στην Πλατεία Ροκφέλερ 30 στη Νέα Υόρκη φωτίστηκε.

Οι λαμπτήρες σε κάθε πολιτεία άλλαξαν από λευκό που ήταν αναποφάσιστοι σε μπλε των Ρεπουμπλικάνων και κόκκινο των Δημοκρατικών.

Το NBC ανακήρυξε νικητή τον Κάρτερ στις 3:30 π.μ. ώρα Ανατολικής Ευρώπης, όταν το Μισισιπή έγινε κόκκινο.

Σωστά: Στην αρχή, το μπλε πολιτικό κόμμα ήταν κόκκινο και το κόκκινο κόμμα ήταν μπλε. Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, τα χρώματα άλλαζαν μπρος-πίσω ανάλογα με το έτος των εκλογών και το δίκτυο, σε κάτι που φαίνεται, εκ των υστέρων, να είναι μια κατάσταση ιδιοτροπίας.

Η αντίληψη ότι υπήρχαν «κόκκινες πολιτείες» και «μπλε πολιτείες» -και ότι οι πρώτες ήταν Ρεπουμπλικανικές και οι δεύτερες Δημοκρατικές- δεν είχε εμπεδωθεί στην εθνική ψυχοσύνθεση μέχρι το 2000, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών απέδωσε ουσιαστικά τις 25 εκλεκτορικές ψήφους της Φλόριντα στον κυβερνήτη του Τέξας Τζορτζ Μπους, εδραιώνοντας τη νίκη του επί του εν ενεργεία αντιπροέδρου Αλ Γκορ.

Η ιστορία παίζει κάποιο ρόλο: Πριν από τον 21ο αιώνα, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα συνδεόταν συχνότερα με το μπλε παρά με το κόκκινο

Δείτε το σχετικό βίντεο με τον φωτισμένο εκλογικό χάρτη των ΗΠΑ 

Οι αναποφάσιστες πολιτείες των ΗΠΑ θεωρούνται «μωβ»

Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα, εν μέσω ενός αυξανόμενου χάσματος μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών Αμερικανών, κι ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ επανήλθε στην προεδρία των ΗΠΑ, σε μια εκλογική αναμέτρηση απέναντι στην Κάμαλα Χάρις, οι δημοσκοπήσεις που έκαναν οι ειδήμονες προέβλεψαν ότι η Δυτική Ακτή και η Βορειοανατολική θα ήταν πιθανότατα βουτηγμένες στο μπλε.

Το γεωγραφικό κέντρο της χώρας πιθανότατα θα πλημμύριζε στο κόκκινο.

Μια χούφτα πολιτειών που ταλαντεύονταν -συμπεριλαμβανομένων της Αριζόνα, της Τζόρτζια και της Πενσυλβάνια- θα καθόριζαν τον νικητή, όπως κι έγινε.

Οι αναποφάσιστες πολιτείες θεωρούνται «μωβ».

Πριν από το 2000, δεν υπήρχε ομοιομορφία στους χάρτες

Να και κάτι άλλο που ξέρουμε: Όλοι οι χάρτες -στους τηλεοπτικούς σταθμούς και στους ιστότοπους τη νύχτα των εκλογών και στις εφημερίδες το επόμενο πρωί – μοιάζουν μεταξύ τους.

Οι τηλεθεατές, πλέον, δε χρειάζεται να αλλάζουν κανάλι, αναρωτώμενοι ποιος υποψήφιος είναι μπλε και ποιος κόκκινος.

Αλλά πριν από το 2000, δεν υπήρχε ομοιομορφία στους χάρτες που χρησιμοποιούσαν οι τηλεοπτικοί σταθμοί, οι εφημερίδες ή τα περιοδικά για να απεικονίσουν τις προεδρικές εκλογές.

Μετά από εκείνες τις εκλογές, σχεδόν όλοι αγκάλιασαν το κόκκινο και το μπλε, αλλά το χρώμα που αντιπροσώπευε κάθε κόμμα διέφερε, άλλοτε ανά οργανισμό, άλλοτε ανά εκλογικό κύκλο.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, ο στρατός της Ένωσης, με επικεφαλής τον Ρεπουμπλικάνο Αβραάμ Λίνκολν, φορούσε μπλε στολές

Οι συνειρμοί του κόκκινου και του μπλε

Ορισμένες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν την αλλαγή της παλέτας φαίνονται λογικές, ενώ άλλες είναι απλώς περίεργες.

Η ιστορία παίζει κάποιο ρόλο: Πριν από τον 21ο αιώνα, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα συνδεόταν συχνότερα με το μπλε παρά με το κόκκινο.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, ο στρατός της Ένωσης, με επικεφαλής τον Ρεπουμπλικάνο Αβραάμ Λίνκολν, φορούσε μπλε στολές.

«Διεθνώς», σημειώνει το CNN» το μπλε συνδέεται συχνά με τον πλούτο και τον συντηρητισμό, αφού ιστορικά ήταν το πιο ακριβό χρώμα για την παραγωγή.

Το κόκκινο, εν τω μεταξύ, έχει συνδεθεί εδώ και καιρό με τον ριζοσπαστισμό» – και, στα τέλη του 20ού αιώνα, με τον κομμουνισμό.

Όπως δήλωσε το 2012 ο Τσακ Τοντ, τότε πολιτικός διευθυντής και επικεφαλής ανταποκριτής του Λευκού Οίκου στο NBC News, «για χρόνια, και τα δύο κόμματα έφτιαχναν κόκκινους και μπλε χάρτες, αλλά πάντα έκαναν τους αντιπάλους κόκκινους. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ποιος ήθελε να είναι κόκκινος στις ΗΠΑ;».

Το μπλε και «η πισίνα προαστείων»

Ίσως το στίγμα γύρω από το κόκκινο να εξηγεί γιατί ορισμένα δίκτυα άλλαζαν τα χρώματα – αυτό που φαινόταν να είναι τυχαίο – τις πρώτες ημέρες της έγχρωμης τηλεόρασης.

Το 2004, ο Κέβιν Ντραμ του Washington Monthly έγραψε ότι τα δίκτυα εναλλάσσουν τα χρώματα ανάλογα με το κόμμα του εκάστοτε κατόχου του Λευκού Οίκου, αλλά αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για κάθε εκλογική αναμέτρηση.

Το 1976, την ίδια χρονιά που το NBC παρουσίασε τον ηλεκτρονικό χάρτη-μαμούθ, το ABC News χρησιμοποίησε μια μικρή, υποτυπώδη έκδοση που χρησιμοποιούσε κίτρινο για τον Φορντ, μπλε για τον Κάρτερ και κόκκινο για τις πολιτείες στις οποίες δεν είχαν ακόμη καταμετρηθεί οι ψήφοι.

Το 1980, το NBC χρησιμοποίησε και πάλι κόκκινο για τον Κάρτερ και μπλε για τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλο, Ρόναλντ Ρίγκαν.

Καθώς ο Ρίγκαν εξασφάλιζε ένα αποφασιστικό προβάδισμα, ο παρουσιαστής του NBC Ντέιβιντ Μπρίνκλεϊ παρομοίασε τον όλο και πιο μπλε εκλογικό χάρτη του δικτύου με «πισίνα προαστίων».

Το CBS ακολούθησε το παράδειγμά του.

Αλλά το ABC ανέτρεψε το χρωματικό σχήμα του NBC, χρησιμοποιώντας μπλε για τον Κάρτερ, κόκκινο για τον Ρίγκαν και πορτοκαλί για τις πολιτείες που κέρδισε ο Τζον Άντερσον, ένας υποψήφιος τρίτου κόμματος που έλαβε το 6,6% των λαϊκών ψήφων.

Ο Άντερσον δεν κέρδισε καμία πολιτεία, και το πορτοκαλί φαίνεται ότι πέρασε στο περιθώριο στις κούρσες που ακολούθησαν.

Καθώς ο Ρίγκαν εξασφάλιζε ένα αποφασιστικό προβάδισμα, ο παρουσιαστής του NBC Ντέιβιντ Μπρίνκλεϊ παρομοίασε τον όλο και πιο μπλε εκλογικό χάρτη του δικτύου με «πισίνα προαστίων»

Δείτε το σχετικό βίντεο 

Η έμπνευση των ΗΠΑ από το κοινοβουλευτικό σύστημα του Λονδίνου

Ο εκλογικός χάρτης του NBC «ήταν πρωτοποριακός στο ότι βρισκόταν συνεχώς στην οθόνη», δήλωσε στους Los Angeles Times το 2016 ο Ντάγκλας Μάνινγκ, γιος του διευθυντή του NBC, Γκόρντον Μάνινγκ.

«Τώρα έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε οπτικό υλικό στην οθόνη, όμως αυτό ήταν ένα πρώτο βήμα. Μπορούσες να βγάλεις το δικό σου συμπέρασμα για το πώς εξελίσσονταν τα πράγματα χωρίς οι παρουσιαστές να χρειάζεται να αρθρώσουν λέξη».

Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1984, το ABC και το CBS χρησιμοποίησαν το κόκκινο για τους Ρεπουμπλικάνους και το μπλε για τους Δημοκρατικούς – αλλά ο συνδυασμός δεν θα παρέμενε για άλλα 16 χρόνια.

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων προεδρικών εκλογών που επέβλεψε ο Βέτζελ για το NBC, από το 1976 έως το 1988, το δίκτυο δεν άλλαξε ποτέ χρώματα.

Οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν μπλε και οι Δημοκρατικοί κόκκινο.

Ο λόγος ήταν απλός: Μεγάλη Βρετανία.

«Χωρίς να το σκεφτούμε καθόλου, είπαμε μπλε για τους συντηρητικούς, επειδή έτσι είναι το κοινοβουλευτικό σύστημα στο Λονδίνο, κόκκινο για το πιο φιλελεύθερο κόμμα», δήλωσε ο Βέτζελ, ο οποίος έχει πλέον συνταξιοδοτηθεί.

«Και αυτό το καθόρισε. Απλά το κάναμε».

Μόλις το 2000 το NBC τυποποίησε τον χάρτη του ώστε να ταιριάζει με τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν το ABC και το CBS.

Το δίκτυο ήθελε να αποφύγει τη «σύγχυση για τους τηλεθεατές» που εναλλάσσονταν μεταξύ των καναλιών τη νύχτα των εκλογών, δήλωσε το στέλεχος του NBC, Γουίλιαμ Γουίτλι στο Vox το 2016.

Δείτε το βίντεο

Οι καθοριστικές για το χρώμα προεδρικές εκλογές του 2000 στις ΗΠΑ

Για μεγάλο μέρος του 20ού αιώνα, οι εφημερίδες ήταν σε μεγάλο βαθμό ασπρόμαυρες, πράγμα που σημαίνει ότι οι περισσότεροι εκτυπωμένοι εκλογικοί χάρτες διαφοροποιούνταν από τις αποχρώσεις της αντίθεσης και όχι από το χρώμα.

Μέχρι το 1993, ωστόσο, το 97% των εφημερίδων της Βόρειας Αμερικής τύπωναν τουλάχιστον μερικές από τις σελίδες τους σε χρώμα, σύμφωνα με τους New York Times.

Δύο ημέρες αφότου οι ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες στις 7 Νοεμβρίου 2000, οι Times και η USA Today δημοσίευσαν τους πρώτους χρωματιστούς χάρτες τους, ανά νομό, που περιγράφουν λεπτομερώς την αναμέτρηση μεταξύ Γκορ και Μπους.

Και οι δύο εφημερίδες χρησιμοποίησαν κόκκινο χρώμα για τον Ρεπουμπλικάνο Μπους και μπλε για τον Δημοκρατικό Γκορ.

Γιατί;

«Απλώς αποφάσισα ότι το «κόκκινο» αρχίζει από «r» (red), το «ρεπουμπλικανικό» αρχίζει από «r» (republican).

Ήταν μια πιο φυσική συσχέτιση », δήλωσε ο Άρτσι Τσε, τότε ανώτερος συντάκτης γραφικών στους Times, το 2012. «Δεν υπήρξε μεγάλη συζήτηση γι’ αυτό».

Επίσης το 2012, ο Πολ Όβερμπεργκ, συντάκτης βάσης δεδομένων που σχεδίασε τον χάρτη για την USA Today, δήλωσε ότι ακολουθούσε μια τάση: «Ο λόγος που το έκανα ήταν επειδή όλοι το έκαναν ήδη με αυτόν τον τρόπο σε εκείνο το σημείο».

Και όλοι έπρεπε να συνεχίσουν να το κάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι εκλογές του 2000 τραβήχτηκαν μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο σταμάτησε την επανακαταμέτρηση των ψήφων στη Φλόριντα και έδωσε την προεδρία στον Μπους.

Για εβδομάδες, οι χάρτες ήταν πανταχού παρόντες.

Ίσως γι’ αυτό τα χρώματα του 2000 να κόλλησαν. Μαζί με τις εικόνες των εκλογικών υπαλλήλων της Φλόριντα που κοιτούσαν τα μικροσκοπικά σφαιρίδια στα χάρτινα ψηφοδέλτια, οι χάρτες υπήρχαν συνεχώς, υπενθυμίζοντας στους τηλεθεατές το τεράστιο, σχεδόν ομοιόμορφο χάσμα μεταξύ κόκκινων και μπλε ψηφοφόρων.

Οι διαφωνίες των συντηρητικών για το κόκκινο

Αλλά δεν άρεσε σε όλους η αλλαγή. Ο Ρεπουμπλικάνος Κλαρκ Μπένσεν επέκρινε την αλλαγή σε ένα δοκίμιο του 2004 με τίτλο «Red State Blues: Red Red Red: Μήπως έχασα αυτό το μήνημα;»

«Υπάρχουν δύο γενικοί λόγοι για τους οποίους το μπλε για τους Ρεπουμπλικάνους και το κόκκινο για τους Δημοκρατικούς έχουν το μεγαλύτερο νόημα: ο συνειρμός και η πρακτική», έγραψε ο Μπένσεν.

«Πρώτον, υπάρχει μια γενικά κατανοητή σημασία για τα δύο χρώματα στο βαθμό που σχετίζονται με την πολιτική. Δηλαδή, το ψυχρότερο μπλε χρώμα αντιπροσώπευε περισσότερο τον ορθολογικά σκεπτόμενο και ψυχρό, ενώ το θερμότερο κόκκινο αντιπροσώπευε περισσότερο τον παθιασμένο και θερμόαιμο. Αυτό θα μεταφραζόταν σε μπλε για τους Ρεπουμπλικάνους και κόκκινο για τους Δημοκρατικούς».

It is what it is

Το 2012, η Σάρα Κουίν, μια δημοσιογράφος που ανήκε τότε στο Ινστιτούτο Poynter, δήλωσε ότι δεν έβλεπε κανένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα σε κανένα από τα δύο χρώματα.

«Το κόκκινο είναι συνήθως πολύ ζεστό και έρχεται μπροστά στο μάτι», πρόσθεσε. «Το μπλε τείνει να είναι ένα υποχωρητικό χρώμα, αλλά ένα χρώμα που ηρεμεί».

Πέρα από τους χρωματικούς συνειρμούς, οι εκλογές του 2000 σηματοδότησαν τη στιγμή που το κόκκινο και το μπλε «έγιναν μέρος του εθνικού λόγου», κατέληξε ο Άρτσι Τσε. «Δεν θα μπορούσε να γίνει με άλλον τρόπο».

*Με στοιχεία από smithsonianmag.com | Αρχική Photo: NBC News από YouTube