Σε κρίσιμη καμπή η Ευρώπη λόγω Τραμπ – Η «ζυγαριά» των νέων πολιτικών

Η Ευρώπη έρχεται πλέον σε μια κρίσιμη καμπή, με την ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ ως του επόμενου πρόεδρου των ΗΠΑ, με τις συνέπειες των πολιτικών του να βρίσκονται στο επίκεντρο προς αξιολόγηση για την επόμενη ημέρα της Γηραιάς Ηπείρου.

Αυτό επισημαίνει η Citigroup, υπενθυμίζοντας ότι ήδη, η πρώτη προεδρία Τραμπ είχε βαθιές συνέπειες για την ΕΕ και οι προτάσεις πολιτικής που παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας υποδηλώνουν ότι μια δεύτερη θητεία θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον το ίδιο μεταμορφωτική.

Με βάση το μανιφέστο των Ρεπουμπλικανών και τις διάφορες ομιλίες και συνεντεύξεις του Τραμπ, ξεχωρίζουν τέσσερις τομείς πολιτικής με επιδράσεις στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο: το εμπόριο, η ασφάλεια, η ενέργεια και η δημοσιονομική πολιτική. H Citigroup αναμένει μάλιστα εξαιρετικά αβέβαιες αλλά δυνητικά μικτές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, και στην ισορροπία, χαμηλότερο πληθωρισμό και ρυθμούς πολιτικής στην Ευρώπη.

Οι πιθανές επιπτώσεις μιας δεύτερης διακυβέρνησης Τραμπ για την ΕΕ

Εμπόριο

Ακόμη πιο γρήγορα και με περισσότερη εστίαση από ό,τι κατά την πρώτη θητεία, η νέα κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πιθανό να εφαρμόσει δασμούς. Αυτό θα μπορούσε σύντομα να επηρεάσει αρνητικά το κλίμα της παγκόσμιας παραγωγής.

Το πρώτο σενάριο είναι ένας γενικός συντελεστής 10%, προκαλώντας ένα σοκ προσφοράς σε επίπεδο τιμών για τις ΗΠΑ, αλλά και ένα σοκ ζήτησης και μείωσης της ανάπτυξης για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.

Οι εξαγωγές αγαθών της ΕΕ ήταν αξίας 3,1% του ΑΕΠ της ΕΕ το 2023, με εμπορικό πλεόνασμα ύψους 1,1% του ΑΕΠ. Η Γερμανία και η Ιταλία θα ήταν περισσότερο εκτεθειμένες από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ η Γαλλία και η Ισπανία λιγότερο.

Οι προσομοιώσεις της Citi δείχνουν αρνητικό αντίκτυπο των δασμών 10% των ΗΠΑ στον υπόλοιπο κόσμο κατά 0,4%. Βραχυπρόθεσμα, οι επιχειρήσεις της ΕΕ ενδέχεται να επηρεαστούν στα περιθώρια κέρδους τους. Μακροπρόθεσμα, ενδέχεται να μεταφέρουν την παραγωγή στις ΗΠΑ για να παρακάμψουν τους δασμούς.

Η Ευρώπη πιθανότατα θα ανταπαντούσε τις ΗΠΑ (σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτά τα αντίποινα θα αύξαναν τη ζημιά των δασμών από το εκτιμώμενο 0,4% σε 0,6% του ΑΕΠ), αλλά επίσης πιθανώς να συμμετάσχουν σε διαπραγματεύσεις που θα μπορούσαν να φέρουν μια ευρύτερη συμφωνία – για παράδειγμα υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες ή μετακομίσεις παραγωγής στις ΗΠΑ.

Το δεύτερο σενάριο είναι ένας πρόσθετος δασμός 60% στις εισαγωγές από την Κίνα, ο οποίος θα μπορούσε να πλήξει την Ευρώπη λόγω του σοκ στην κινεζική οικονομία, αλλά και να εκτρέψει τις κινεζικές εξαγωγές από τις ΗΠΑ στην ΕΕ, εντείνοντας τις πιέσεις προς τα κάτω στις τιμές.

Η ΕΕ μπορεί να δημιουργήσει μέτρα προστασίας έναντι της εκτροπής του κινεζικού εμπορίου, αλλά όπως και κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, η δράση της Ευρώπης θα μπορούσε να είναι πιο στοχευμένη και λιγότερο επικεντρωμένη στους δασμούς.

Δεδομένης της αυξημένης ανησυχίας για την Κίνα ως στρατηγικό ανταγωνιστή, μια προσέγγιση μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας φαίνεται λιγότερο πιθανή από ό,τι κατά την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ, όταν η ΕΕ και η Κίνα διαπραγματεύτηκαν μια επενδυτική συμφωνία.

Ασφάλεια

Η κυβέρνηση Τραμπ πιθανότατα θα πιέσει την Ευρώπη να αυξήσει τη συμβολή της στη δική της άμυνα. Αυτό πιθανότατα θα είχε συνεχιστεί και υπό την κυβέρνηση Χάρις, αλλά η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να χρησιμοποιήσει δασμούς ή την απειλή αποχώρησης του ΝΑΤΟ ως διαπραγματευτικά όπλα.

Πολύ περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες πληρούν τώρα τη δέσμευση στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ για το 2% του ΑΕΠ από ό,τι το 2016, αλλά η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να ανεβάσει τον πήχη.

Ο μεγαλύτερος βραχυπρόθεσμος καταλύτης για την ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας θα μπορούσε να είναι η δέσμευση του Τραμπ να τερματίσει τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή «μέσω ισχύος». Ωστόσο, ο τερματισμός αυτών των πολέμων θα μπορούσε να τονώσει το συναίσθημα και να μειώσει σημαντικά τις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη.

Ένα άτακτο τέλος του πολέμου όμως στην Ουκρανία ειδικότερα θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την εξάπλωση των συγκρούσεων με τη Ρωσία και ενδεχομένως να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη και να πυροδοτήσει νέες αποσταθεροποιητικές ροές προσφύγων.

Ενέργεια

Μια άλλη αναγέννηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με ισχυρότερες εξαγωγές, θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές της ενέργειας παγκοσμίως, αλλά λίγες περιοχές μπορεί να επωφεληθούν περισσότερο από αυτό στην Ευρώπη, δεδομένης της πρόσφατης αναδιάταξης των ενεργειακών της αποθεμάτων.

Ωστόσο, τα φθηνότερα ορυκτά καύσιμα θα μπορούσαν επίσης να θέσουν σε κίνδυνο τους στόχους εκπομπών της Ευρώπης και να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές CO2 και έγκαιρη εφαρμογή του Μηχανισμού Προσαρμογής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων

Δημοσιονομικά

Τα δημοσιονομικά ελλείμματα των ΗΠΑ πιθανότατα θα παρέμεναν υψηλά σε οποιοδήποτε αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, αλλά μια σάρωση των Ρεπουμπλικανών, συμπεριλαμβανομένης μιας δεύτερης κυβέρνησης Τραμπ, αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω μεγάλη διεύρυνση του ελλείμματος, με βάση το ιστορικό της πρώτης θητείας.

Τα μεγάλα ελλείμματα των ΗΠΑ και τα σχετικά υψηλά επιτόκια πιθανότατα θα επιβαρύνουν την παγκόσμια οικονομία και, ως εκ τούτου, θα ωθήσουν το ευρωπαϊκό ουδέτερο επιτόκιο υψηλότερα, επιβαρύνοντας την ανάπτυξη.

Συμπέρασμα

Συνολικά, η Citi παραμένει στην άποψή της ότι οι πολιτικές της επόμενης κυβέρνησης Τραμπ ενδέχεται να έχουν μικτές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη (αρνητικό σοκ ζήτησης από δασμούς και αντιτιμολόγηση, θετικές κρίσεις προσφοράς από φθηνότερη ενέργεια και κινεζική εκτροπή του εμπορίου), αλλά πιθανότατα θα μειώσει τον ευρωπαϊκό πληθωρισμό. Ως εκ τούτου, οι κίνδυνοι για τα επιτόκια της ΕΚΤ είναι καθοδικοί.

Μεσοπρόθεσμα, η επιστροφή του Τραμπ μπορεί να επιταχύνει τον κατακερματισμό της παγκόσμιας οικονομίας, που είναι πιθανό να βλάψει δυσανάλογα την παγκοσμιοποιημένη οικονομία της ΕΕ.

Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει την υπόθεση για περισσότερη ευρωπαϊκή συνοχή, ενώνοντας τις δυνάμεις τους για να εξασφαλίσουν πρόσβαση στους πόρους και να υπερασπιστούν την ασφάλεια, σύμφωνα με τις γραμμές της έκθεσης Ντράγκι.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση σεναρίων όπου οι πόλεμοι Ουκρανίας/Ρωσίας και Ισραήλ/Χαμάς τελειώνουν με άτακτους τρόπους και αναδύονται μεγάλες εμπορικές συγκρούσεις –όχι μόνο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αλλά ευρύτερα.

Βραχυπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να έχει σταθεροποιητικό αποτέλεσμα στις αδύναμες κυβερνήσεις στη Γερμανία και τη Γαλλία (και να επιταχύνει τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Αυστρία και το Βέλγιο).

Ωστόσο, μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν η Ευρώπη, τα επόμενα χρόνια, θα μπορεί να παραμείνει ενωμένη και να επιστρατεύσει την απαραίτητη ηγεσία προς πιο δυναμικές εμπορικές, αμυντικές και βιομηχανικές πολιτικές, υποστηριζόμενες από ισχυρότερες εσωτερικές μεταφορές κινδύνου από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, καταλήγει η Citi.

Πηγή: ΟΤ