Τι σημαίνει η νίκη Τραμπ για Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Κίνα

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο πρόκειται να αναδιαμορφώσει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, υποσχόμενη δυνητικά ριζικές αλλαγές σε πολλαπλά μέτωπα, καθώς ο πόλεμος και η αβεβαιότητα κυριεύουν πολλές περιοχές του κόσμου, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του για τις αμερικανικές εκλογές και το αποτέλεσμά τους το BBC.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ δεσμεύτηκε σε διάφορα πολιτικά μέτωπα, χωρίς συχνά συγκεκριμένες λεπτομέρειες, με βάση τις αρχές του μη παρεμβατικού και του εμπορικού προστατευτισμού – ή όπως το θέτει «Πρώτα η Αμερική».

Η νίκη του Τραμπ σηματοδοτεί μια από τις πιο σημαντικές πιθανές ανατροπές εδώ και πολλά χρόνια στην προσέγγιση της Ουάσιγκτον στις εξωτερικές υποθέσεις εν μέσω παράλληλων διεθνών κρίσεων

Η νίκη του σηματοδοτεί μια από τις πιο σημαντικές πιθανές ανατροπές εδώ και πολλά χρόνια στην προσέγγιση της Ουάσιγκτον στις εξωτερικές υποθέσεις εν μέσω παράλληλων κρίσεων.

Το BBC συγκέντρωσε κάποιες από τις πιθανές προσεγγίσεις τους σε διαφορετικούς τομείς με βάση τόσο τα διάφορα σχόλιά του κατά την προεκλογική του εκστρατεία όσο και από το ιστορικό του στην πρηγούμενη προεδρική θητεία του, από το 2017 έως το 2021.

Ρωσία, Ουκρανία και ΝΑΤΟ

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Τραμπ είπε επανειλημμένα ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας «σε μια μέρα». Όταν ρωτήθηκε πώς, πρότεινε την επίβλεψη μιας συμφωνίας, αλλά αρνήθηκε να δώσει λεπτομέρειες.

Μια ερευνητική εργασία που γράφτηκε από δύο πρώην αρχηγούς εθνικής ασφάλειας του Τραμπ τον Μάιο ανέφερε ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνεχίσουν την προμήθεια όπλων στην Ουκρανία, αλλά να εξαρτήσουν την υποστήριξη από την έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών με τη Ρωσία.

Για να δελεάσει τη Ρωσία, η Δύση θα υποσχεθεί να καθυστερήσει την πολυπόθητη είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Οι πρώην σύμβουλοι είπαν ότι η Ουκρανία δεν πρέπει να εγκαταλείψει τις ελπίδες της να πάρει πίσω όλο το έδαφός της από τη ρωσική κατοχή, αλλά ότι θα πρέπει να διαπραγματευτεί με βάση τις τρέχουσες γραμμές του μετώπου.

Οι Δημοκρατικοί αντίπαλοι του Τραμπ, που τον κατηγορούν ότι συμπαθεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, λένε ότι η προσέγγισή του ισοδυναμεί με παράδοση της Ουκρανίας και ότι θα θέσει σε κίνδυνο όλη την Ευρώπη.

Ο Τραμπ έχει πει επανειλημμένα ότι προτεραιότητά του είναι να τερματίσει τον πόλεμο και να σταματήσει την απώλεια αμερικανικών πόρων σε σχέση με την ενίσχυση της Ουκρανίας. Δεν είναι σαφές πόσο το εν λόγω έγγραφο των πρώην συμβούλων του αντιπροσωπεύει τη σκέψη του ίδιου του Τραμπ, αλλά είναι πιθανό να μας δώσει έναν οδηγό για το είδος των συμβουλών που θα λάβει.

Η προσέγγισή του «Πρώτα η Αμερική» για τον τερματισμό του πολέμου επεκτείνεται επίσης στο στρατηγικό ζήτημα του μέλλοντος του ΝΑΤΟ, της υπερατλαντικής στρατιωτικής συμμαχίας με το δόγμα all-for-one και one-for-all που δημιουργήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αρχικά ως προπύργιο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.

Το ΝΑΤΟ αριθμεί τώρα 32 χώρες και ο Τραμπ είναι εδώ και καιρό σκεπτικιστής απέναντι στη συμμαχία, κατηγορώντας την Ευρώπη ότι αγνοεί την υπόσχεση προστασίας της Αμερικής.

Το αν θα αποσύρει πραγματικά τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, κάτι που θα σηματοδοτούσε την πιο σημαντική αλλαγή στις διατλαντικές αμυντικές σχέσεις εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, παραμένει θέμα συζήτησης.

Μερικοί από τους συμμάχους του εκτιμούν ότι η σκληρή γραμμή του είναι απλώς μια διαπραγματευτική τακτική για να πείσει τα μέλη να εκπληρώσουν τις κατευθυντήριες γραμμές για τις αμυντικές δαπάνες της συμμαχίας.

Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι οι ηγέτες του ΝΑΤΟ ανησυχούν σοβαρά για το τι σημαίνει η νίκη του για το μέλλον της συμμαχίας και πώς το αποτρεπτικό της αποτέλεσμα γίνεται αντιληπτό από τους ηγέτες των αντίπαλων κρατών.

Μέση Ανατολή

Όπως και με την Ουκρανία, ο Τραμπ υποσχέθηκε να φέρει «ειρήνη» στη Μέση Ανατολή – υπονοώντας ότι θα τερματίσει τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα και τον πόλεμο Ισραήλ-Χεζμπολάχ στον Λίβανο – αλλά επίσης δεν είπε πώς.

Έχει πει επανειλημμένα ότι, αν ήταν στην εξουσία αυτός και όχι ο Τζο Μπάιντεν, η Χαμάς δεν θα είχε επιτεθεί στο Ισραήλ λόγω της πολιτικής του «μέγιστης πίεσης» στο Ιράν, το οποίο χρηματοδοτεί την οργάνωση.

Σε γενικές γραμμές, είναι πιθανό ο Τραμπ να επιχειρήσει να επιστρέψει στην πολιτική, η οποία οδήγησε την κυβέρνησή του να αποσύρει τις ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, να εφαρμόσει μεγαλύτερες κυρώσεις κατά του Ιράν και να σκοτώσει τον στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί – τον πιο ισχυρό στρατιωτικό διοικητή του Ιράν.

Στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ εφάρμοσε έντονα φιλο-ισραηλινές πολιτικές, χρίζοντας την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του Ισραήλ και μεταφέροντας την πρεσβεία των ΗΠΑ εκεί από το Τελ Αβίβ – μια κίνηση που έδωσε ενέργεια στη χριστιανική ευαγγελική βάση του Τραμπ, μια βασική ομάδα Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε τον Τραμπ «τον καλύτερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο».

Αλλά οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι η πολιτική του είχε αποσταθεροποιητική επίδραση στην περιοχή.

Οι Παλαιστίνιοι μποϊκόταραν την κυβέρνηση Τραμπ, λόγω της εγκατάλειψης της διεκδίκησής τους από την Ουάσιγκτον σε σχέση με την Ιερουσαλήμ – την πόλη που αποτελεί το ιστορικό κέντρο της εθνικής και θρησκευτικής ζωής για τους Παλαιστίνιους.

Απομονώθηκαν ακόμη περισσότερο όταν ο Τραμπ μεσολάβησε στις λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ», που οδήγησε σε μια ιστορική συμφωνία για την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και αρκετών αραβικών και μουσουλμανικών χωρών. Το έκαναν χωρίς το Ισραήλ να χρειαστεί να δεχτεί ένα μελλοντικό ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος δίπλα του – τη λεγόμενη λύση των δύο κρατών – που προηγουμένως ήταν προϋπόθεση των αραβικών χωρών για μια τέτοια περιφερειακή συμφωνία.

Αντίθετα, δόθηκε στις εμπλεκόμενες χώρες πρόσβαση σε προηγμένα αμερικανικά όπλα με αντάλλαγμα την αναγνώριση του Ισραήλ.

Οι Παλαιστίνιοι απομονώθηκαν όσο ποτέ άλλοτε στη σύγχρονη της ιστορίας από τη μόνη δύναμη που μπορεί πραγματικά να ασκήσει επίδρασγη και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης – διαβρώνοντας περαιτέρω την ικανότητά τους να προστατεύονται στο έδαφος.

Ο Τραμπ έκανε αρκετές δηλώσεις κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας λέγοντας ότι θέλει να τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα.

Είχε μια περίπλοκη, κατά καιρούς δυσλειτουργική σχέση με τον Νετανιάχου, αλλά σίγουρα έχει την ικανότητα να του ασκεί πίεση. Έχει επίσης ιστορικό ισχυρών σχέσεων με ηγέτες στις βασικές αραβικές χώρες που έχουν επαφές με τη Χαμάς. Δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να κινηθεί ανάμεσα στην επιθυμία του να δείξει ισχυρή υποστήριξη στην ισραηλινή ηγεσία, προσπαθώντας επίσης να φέρει τον πόλεμο στο τέλος του.

Οι σύμμαχοι του Τραμπ έχουν συχνά απεικονίσει την απρόβλεπτη φύση του ως διπλωματικό πλεονέκτημα, αλλά στην άκρως αμφισβητούμενη και ασταθή Μέση Ανατολή, εν μέσω μιας κρίσης ήδη ιστορικών διαστάσεων, δεν είναι καθόλου σαφές πώς θα γίνει αυτό. Ο Τραμπ θα πρέπει να αποφασίσει πώς – ή εάν – θα προωθήσει τη σταματημένη διπλωματική διαδικασία που ξεκίνησε η κυβέρνηση Μπάιντεν για την επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς.

Κίνα και εμπόριο

Η προσέγγιση της Αμερικής στην Κίνα είναι ο πιο στρατηγικά σημαντικός τομέας της εξωτερικής της πολιτικής – και αυτός που έχει τις μεγαλύτερες επιπτώσεις για την παγκόσμια ασφάλεια και το εμπόριο.

Όταν ήταν στην εξουσία, ο Τραμπ χαρακτήρισε την Κίνα «στρατηγικό ανταγωνιστή» και επέβαλε δασμούς σε ορισμένες κινεζικές εισαγωγές στις ΗΠΑ. Αυτό πυροδότησε την επιβολή δασμών και από το Πεκίνο στις αμερικανικές εισαγωγές.

Υπήρξαν προσπάθειες αποκλιμάκωσης της εμπορικής διαμάχης, αλλά η πανδημία της Covid εξάλειψε αυτή την πιθανότητα και οι σχέσεις επιδεινώθηκαν καθώς ο πρώην πρόεδρος χαρακτήρισε την Covid «κινεζικό ιό».

Ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν ισχυρίστηκε ότι υιοθέτησε μια πιο υπεύθυνη προσέγγιση στην πολιτική της Κίνας, στην πραγματικότητα κράτησε πολλούς από τους δασμούς της εποχής Τραμπ στις εισαγωγές.

Τι θέλουν οι Κινέζοι από τις ΗΠΑ

Η εμπορική πολιτική έχει συνδεθεί στενά με τις αντιλήψεις των εγχώριων ψηφοφόρων στις ΗΠΑ για την προστασία των θέσεων εργασίας στις αμερικανικές μεταποιητικές βιομηχανίες – παρόλο που μεγάλο μέρος της μακροπρόθεσμης μείωσης των θέσεων εργασίας στις παραδοσιακές βιομηχανίες των ΗΠΑ, όπως ο χάλυβας, αφορούσε τόσο τον αυτοματισμό εργοστασίων και τις αλλαγές παραγωγής όσο και ο παγκόσμιος ανταγωνισμός, που βέβαια δεν περιλαμβάνει μόνο την Κίνα.

Ο Τραμπ επαίνεσε τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ ως «λαμπρό» και «επικίνδυνο» και ως έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό ηγέτη που ελέγχει 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους με «σιδηρά γροθιά» – μέρος αυτού που οι αντίπαλοι χαρακτήρισαν ως θαυμασμό του Τραμπ για τους «δικτάτορες».

Ο νέος πρόεδρος φαίνεται πιθανό να απομακρυνθεί από την προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν για την οικοδόμηση ισχυρότερων εταιρικών σχέσεων ασφαλείας των ΗΠΑ με άλλες περιφερειακές χώρες σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η Κίνα. Οι ΗΠΑ διατήρησαν τη στρατιωτική βοήθεια για την αυτοδιοικούμενη Ταϊβάν, την οποία η Κίνα βλέπει ως αποσχισθείσα επαρχία που θα βρεθεί τελικά υπό τον έλεγχο του Πεκίνου. Ο Τραμπ είπε τον Οκτώβριο ότι εάν επέστρεφε στον Λευκό Οίκο, δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία για να αποτρέψει τον κινεζικό αποκλεισμό της Ταϊβάν, επειδή ο Πρόεδρος Σι ήξερε ότι ήταν «τρελός» και ότι θα επέβαλλε παραλυτικούς δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές. αν συνέβαινε αυτό.

Πηγή: ΟΤ