Ο Τραμπ και οι σχέσεις με Άγκυρα, Αθήνα και Λευκωσία

Νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ. Με ένα καθαρό και σαρωτικό αποτέλεσμα, το οποίο δεν επιδέχεται αμφισβήτησης. Ούτε θρίλερ, ούτε οριακή διαφορά, όπως προέβλεπαν οι δημοσκόποι κάνοντας προβολή ενδεχομένως του κλίματος που επικρατούσε και της ανησυχίας για το τι μπορεί να φέρει μία νέα θητεία Τραμπ και μάλιστα με χαρακτηριστικά παντοκρατορίας.

Ο Τραμπ κέρδισε κάνοντας μία εκστρατεία βασισμένη στα ζητήματα της οικονομίας και του μεταναστευτικού, αναγνωρίζοντας ότι αυτά έχουν απήχηση στο μέσο ψηφοφόρο, ενώ υποσχέθηκε να κάνει τις ΗΠΑ μεγάλες ξανά.

Πριν τις αμερικανικές εκλογές, αλλά και μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος στην Ελλάδα κυριάρχησε το ερώτημα ποιος θα συνέφερε καλύτερα την Αθήνα, η Καμάλα Χάρις ή ο Ντόναλντ Τραμπ. Το αντίστοιχο ερώτημα επιχειρούσαν να απαντήσουν οι αρθρογράφοι και στην Κύπρο. Ενώ δεν το απέφυγε ούτε η Τουρκία.

Οι προτεραιότητες Τραμπ

Στην πραγματικότητα όμως η προτεραιότητα του Τραμπ θα είναι ο Ειρηνικός και οι σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας. Ενώ στα μεγάλα προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει θα είναι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή και η Ουκρανία.

Με όλα τα υπόλοιπα να χαρακτηρίζονται δευτερεύοντα.

Η Τουρκία αναζητά ήδη ρόλο στη Μέση Ανατολή, με το ερώτημα να είναι αν ο Τραμπ θα θελήσει να την συμπεριλάβει στον αμερικανικό σχεδιασμό για τις εξελίξεις και με ποιο τρόπο. Με δεδομένο ότι δεν τη θέλει ούτε το Ισραήλ ούτε τα αραβικά κράτη.

Τραμπ και Ερντογάν

Ο Τραμπ είχε ιδιαίτερες σχέσεις με τον Ερντογάν στη θητεία του. Γιατί ενώ μιλούσαν συχνά η Τουρκία επί Τραμπ δεν πέρασε και τις πλέον ήρεμες μέρες της όσον αφορά τις αμερικανο – τουρκικές σχέσεις. Η υπόθεση του πάστορα Μπράνσον, η αποβολή από το πρόγραμμα των F-35 και οι κυρώσεις CAATSA, λόγω της αγοράς των S-400, η άρνηση των ΗΠΑ να παραδώσουν τον Γκιουλέν, όλα έγιναν επί Τραμπ.

Αντίθετα η αγορά και αναβάθμιση των τουρκικών F-16 προχώρησε επί Μπάιντεν.

Για την Τουρκία, σύμφωνα με άρθρο του NTV τα ζητήματα που θα κρίνουν τις εξελίξεις στις σχέσεις Άγκυρας – Ουάσιγκτον θα είναι το κουρδικό, ενώ ρόλο θα παίξουν η στάση των ΗΠΑ στο θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων, οι εξελίξεις με τα F-35, η έκδοση μελών της FETO, αλλά και το θέμα της αμερικανικής στήριξης στο Ισραήλ. Σε αυτά προστίθεται και η στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Κύπρο.

Με τον Τραμπ να χαρακτηρίζεται πάντα απρόβλεπτος.

Ο Ερντογάν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Τετάρτη με τον Τραμπ, πάντως, μετά τα συγχαρητήρια εξέφρασε την επιθυμία του για βελτίωση της συνεργασίας ΗΠΑ – Τουρκίας στη νέα εποχή της διακυβέρνησης του.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι για τις ΗΠΑ, ανεξαρτήτως διοίκησης η Τουρκία αποτελεί έναν απαραίτητο σύμμαχο, του οποίου η σημασία αναγνωρίζεται σε κάθε ευκαιρία και σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται ότι μπορούν να την αφήσουν να «γλιστρήσει» από τα χέρια της Δύσης.

Στρατηγική η σχέση Ελλάδας – ΗΠΑ

Όσον αφορά την Ελλάδα η κυβέρνηση θεωρεί ότι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ δεν θα επηρεαστούν από το εκλογικό αποτέλεσμα. Η Αθήνα όπως επισημαίνουν ανώτατες διπλωματικές πηγές διατηρεί σχέσεις με το στρατόπεδο του Τραμπ και έχει ανοιχτούς διαύλους με τους Ρεπουμπλικάνους.

Και πέραν της θεωρίας η Ελλάδα με τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας παρέχει στις ΗΠΑ ιδιαίτερα σημαντικές διευκολύνσεις σε λιμάνια και αεροπορικές βάσεις. Με την Αλεξανδρούπολη και τη Σούδα να ξεχωρίζουν, ενώ σημαντική είναι και η Λάρισα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Τετάρτη μίλησε για εμφατική νίκη Τραμπ, ενώ την ίδια στιγμή δήλωσε βέβαιος ότι οι σχέσεις θα είναι σταθερά ισχυρές και παραγωγικές.

Για την Αθήνα έχει σημασία ότι οι σχέσεις με την Ουάσιγκτον είναι στρατηγικού χαρακτήρα και όπως υποστηρίζουν δεν ετεροκαθορίζονται, ενώ έχουν εθνικό και όχι παραταξιακό πρόσημο.

Η ελληνική πλευρά περιμένει τις ανακοινώσεις για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια όπως του Υπουργείου Εξωτερικών και Άμυνας, ενώ την ίδια στιγμή διπλωμάτες αναμένουν να πρώτα δείγματα γραφής της κυβέρνησης, αφού όπως επισημαίνουν άλλο τα σχέδια και οι θεωρίες και άλλο η πράξη.

Με δεδομένο δε ότι στην γειτονιά της Ελλάδας βρίσκονται σε εξέλιξη δύο πόλεμοι, στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία.

Η Αθήνα περιμένει από την Ουάσιγκτον την πρόοδο και εξέλιξη εξοπλιστικών που έχουν ήδη δρομολογηθεί, με ζητούμενο τη βελτίωση της λίστας Μπλίνκεν για συστήματα που αφορούν πλεονάζον υλικό από τις ΗΠΑ. Εάν καταστεί δυνατό κάτι τέτοιο.

Σε αυτή τη φάση άλλωστε όπως τονίζουν διπλωμάτες η Ελλάδα δεν βρίσκεται εν μέσω κάποιας κρίσης, ώστε να υπάρχει ζήτημα διαχείρισης της, στο οποίο οι ΗΠΑ θα κληθούν να πάρουν θέση.

Με τα ελληνοαμερικανικά να συνεχίζουν στη σταθερή γραμμή που έχει χαραχθεί.

Η Κύπρος

Αντίστοιχα και η Κύπρος, που αυτή τη στιγμή δεν έχει στον ορίζοντα κάποιο σχέδιο λύσης του Κυπριακού. Με πολιτικούς και αναλυτές να θεωρούν ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή της πολιτικής που ήδη ακολουθεί η Ουάσιγκτον απέναντι στη Λευκωσία. Τόνιζαν δε ότι το δίλημμα Τραμπ ή Χάρις δεν αφορούσε τις σχέσεις ΗΠΑ – Κύπρου αλλά πολύ μεγαλύτερα ζητήματα.

Τραμπ και Ευρώπη

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ζήτημα που θα τεθεί είναι η στάση του Τραμπ απέναντι στην Ευρώπη. Οι δασμοί που έχει προαναγγείλει, αλλά και η στάση του όσον αφορά το ΝΑΤΟ στο παρελθόν.

Σε αυτό το πλαίσιο και η τοποθέτηση Μητσοτάκη την Τετάρτη ο οποίος υποστήριξε ότι η Ευρώπη οφείλει να αναζητήσει δυναμικά τη θέση της σε ένα  παγκόσμιο χάρτη συσχετισμών και συμφερόντων που αλλάζει διαρκώς, να δρομολογήσει την κοινή άμυνα και να οικοδομήσει τη στρατηγική της αυτονομία σε νέες συνθήκες.