H Κίνα κάνει στρατιωτικά άλματα – Πού υπερτερεί έναντι των ΗΠΑ

Όποιος από τους υποψήφιους των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ διαδεχτεί τον Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου θα λάβει το ίδιο απλό μήνυμα και από τις 18 υπηρεσίες πληροφοριών της Αμερικής, ότι η Ρωσία μπορεί να προκαλεί χάος στην Ευρώπη, αλλά μόνο η Κίνα έχει τα μέσα να αντιμετωπίσει μια παγκόσμια πρόκληση, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Economist.

«Το Πεκίνο επιταχύνει την ανάπτυξη βασικών δυνατοτήτων», δήλωσε πέρυσι το συντονιστικό όργανο της αμερικανικής κατασκοπείας. Αυτές οι δυνατότητες, πρόσθεσε, είναι εκείνες που η Κίνα «πιστεύει ότι ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (PLA) χρειάζεται για να αντιμετωπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια μεγάλης κλίμακας, διαρκή σύγκρουση».

Η παλιά εικόνα των ενόπλων δυνάμεων της Κίνας ότι επικεντρώνονται στην ποσότητα έναντι της ποιότητας είναι ολοένα και πιο ξεπερασμένη

Ο κινεζικός στρατός απέχει ακόμα πολύ από το να είναι έτοιμος για πόλεμο με την Αμερική. Ο επίσημος στόχος της Κίνας είναι να «εκσυγχρονίσει» τις ένοπλες δυνάμεις της έως το 2035 και να τις καταστήσει παγκόσμιας κλάσης έως το 2049.

This is an artillery detachment of a brigade under the 73rd Group Army of the Chinese PLA Army.
There are 13 such group armies in China.
In the Korean War, we paid more casualties than the US Army because of the lack of heavy fire support.
Now we have.pic.twitter.com/TnvnEYlKjF

— ShanghaiPanda (@thinking_panda) October 18, 2024

Αλλά ο PLA έχει ήδη υποστεί έναν εξαιρετικό μετασχηματισμό, από μια ελάχιστα εκπαιδευμένη και ανεπαρκώς εξοπλισμένη δύναμη πριν από δύο δεκαετίες σε μια περιφερειακή δύναμη σήμερα. Η παλιά εικόνα των ενόπλων δυνάμεων της Κίνας ότι επικεντρώνονται στην ποσότητα έναντι της ποιότητας είναι ολοένα και πιο ξεπερασμένη. Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των όπλων της σε τέτοιο βαθμό που, σε ορισμένους τομείς, έχει ήδη ταιριάξει ή ξεπεράσει την Αμερική.

Οποιαδήποτε ανάλυση των πλεονεκτημάτων της Κίνας πρέπει να ξεκινήσει με το ναυτικό της – που ονομάζεται Ναυτικό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού ή PLAN. Δεν είναι απλώς το μεγαλύτερο στον κόσμο, αλλά διαθέτει και τα νεότερα πλοία. Περίπου το 70% των κινεζικών πολεμικών πλοίων καθελκύστηκαν μετά το 2010, σε σύγκριση με το ένα τέταρτο των αμερικανικών, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον. Όσον αφορά τη σχεδίαση και την ποιότητα των υλικών, τα κινεζικά πλοία είναι σε πολλές περιπτώσεις συγκρίσιμα με τα αμερικανικά, λέει το Γραφείο Ναυτικών Πληροφοριών των ΗΠΑ, «και η Κίνα κλείνει γρήγορα το χάσμα σε οποιονδήποτε τομέα ανεπάρκειας».

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των όπλων της σε τέτοιο βαθμό που, σε ορισμένους τομείς, έχει ήδη ταιριάξει ή ξεπεράσει την Αμερική

Τα αμερικανικά πολεμικά πλοία τείνουν να είναι μεγαλύτερα και καλύτερα οπλισμένα, αλλά η Κίνα όλο και πλησιάζει σε αυτούς τους τομείς. Ένα σημαντικό μέτρο της ναυτικής ισχύος είναι ο αριθμός των κυψελών του συστήματος κατακόρυφης εκτόξευσης (VLS), που είναι στην ουσία προηγμένοι εκτοξευτές πυραύλων. Το 2004 τα αμερικανικά πλοία, κατά μέσο όρο, είχαν 222 κυψέλες VLS για κάθε κινεζικό, εκτιμά το CSIS. Πέρυσι αυτή η αναολογία έπεσε περίπου στο δύο προς ένα. Η αναλογία αναμένεται να γείρει προς όφελος του PLAN μεταξύ 2026 και 2027 (βλ. διάγραμμα).

Η Κίνα κάνει επίσης καινοτόμα πράγματα στο στρατιωτικό επίπεδο. Η Αμερική δεν έχει τίποτα να αντιπαρατάξει στα υβριδικά συστήματα πρόωσης στα κινεζικά υποβρύχια κατηγορίας Zhou, λέει ο Τομ Σούγκαρτ, ένας απόστρατος αξιωματικός του αμερικανικού ναυτικού. Επισημαίνει επίσης ένα κινεζικό αμφίβιο επιθετικό πλοίο υπό κατασκευή, που ονομάζεται Type 076, το οποίο θα είναι το μεγαλύτερο τέτοιο σκάφος στον κόσμο και το μόνο που θα διαθέτει καταπέλτη για την εκτόξευση drones.

Οι αναλυτές θεωρούν ότι βελτιώνει σημαντικά την ικανότητα του PLAN να επεκτείνει την εμβέλειά του.

Κίνα: Τα επιτεύγματα από αέρος

Η αεροπορία της Κίνας, που ονομάζεται PLAAF, βρίσκεται σε παρόμοια τροχιά. Τα πιο προηγμένα πολεμικά αεροσκάφη της δεν είναι πιθανότατα τόσο υπερσύγχρονα ή “κρυφά” όσο της Αμερικής. Ενώ στο προηγούμενο διάστημα προσπάθησε να αναπτύξει υψηλής ποιότητας τζετ κινητήρες, η Κίνα πλέον παράγει τώρα κινητήρες που είναι κοντά στο διαμέτρημα εκείνων από χώρες του ΝΑΤΟ, υποστηρίζει ο Μπρένταν Μούλβανεϊ από το China Aerospace Studies Institute, μια δεξαμενή σκέψης της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ. Θεωρείται επίσης ότι παράγει μαχητικά stealth πιο γρήγορα από ό, τι οι ΗΠΑ. Και τα όπλα που μεταφέρουν τα κινεζικά αεροσκάφη έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Η Κίνα συχνά προηγείται σε τομείς όπου οι ΗΠΑ απέτυχαν να επενδύσουν, λέει ο Τζον Κάλβερ, πρώην αναλυτής της CIA. Επισημαίνει το βεληνεκές, την ταχύτητα, τους αισθητήρες και τις δυνατότητες κατά της εμπλοκής των κινεζικών πυραύλων αέρος-αέρος και κατά πλοίων.

Η πιο εντυπωσιακή πρόοδος από την Κίνα σημειώθηκε στον τομέα των υπερηχητικών πυραύλων, οι οποίοι πετούν και ελίσσονται με ταχύτητα πέντε φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου. Τέτοια όπλα ανάγκασαν αρκετές δυτικές χώρες να επανεξετάσουν τα αμυντικά τους συστήματα. Νωρίτερα φέτος, ο  Τζέφρι Μακόρμικ του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικής και Διαστημικής Πληροφορίας της Αμερικής είπε στο Κογκρέσο ότι η Κίνα, χάρη στις μεγάλες επενδύσεις και τις εκτεταμένες δοκιμές, είχε το κορυφαίο υπερηχητικό οπλοστάσιο στον κόσμο. Οι ΗΠΑ δοκιμάζουν ταχύτερους και ακριβέστερους πυραύλους, λέει ο κ. Μούλβανεϊ. Αλλά η Κίνα έχει ήδη αναπτύξει πολλαπλά συστήματα υπερηχητικών όπλων.

Με άλλα όπλα που βασίζονται σε νεότερες τεχνολογίες, όπως αναφέρει ο Economist, είναι συχνά δύσκολο να κρίνει κανείς ποιος είναι μπροστά, κυρίως επειδή σπάνια δοκιμάζονται δημόσια. Αλλά το Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής της Αυστραλίας, μια άλλη ομάδα σκέψης, δημοσιεύει μια ετήσια λίστα κριτικής τεχνολογίας που μετρά την έρευνα υψηλού αντίκτυπου σε όλες τις χώρες. Η έρευνά της το 2024 διαπίστωσε ότι η Κίνα κατέλαβε την πρώτη θέση στους έξι από τους επτά κρίσιμους τομείς που σχετίζονται με την άμυνα: προηγμένους κινητήρες αεροσκαφών, drones και συνεργατικά ρομπότ, υπερηχητική ανίχνευση και παρακολούθηση, προηγμένη ρομποτική, αυτόνομα συστήματα και συστήματα εκτόξευσης στο διάστημα. Η Αμερική ήταν μπροστά μόνο σε μικρούς δορυφόρους.

Ποιος έχει προβάδισμα στην τεχνητή νοημοσύνη

Τέτοιες κατατάξεις είναι πολύ αμφισβητούμενες και πιθανώς αποτυγχάνουν να συλλάβουν τη μυστική έρευνα που έγινε από όλες τις πλευρές. Ένας τομέας όπου η Αμερική πιστεύει ότι έχει προβάδισμα είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Αλλά οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ανησυχούν για το ποιος το εφαρμόζει καλύτερα. Ένα υπόμνημα του προέδρου Τζο Μπάιντεν, που υπεγράφη τον περασμένο μήνα, δίνει εντολή στο Πεντάγωνο και στις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών να υιοθετήσουν και να αναπτύξουν ταχύτερα την τεχνητή νοημοσύνη. «Πρέπει να το κάνουμε σωστά, γιατί πιθανώς δεν υπάρχει άλλη τεχνολογία που θα είναι πιο κρίσιμη για την εθνική μας ασφάλεια τα επόμενα χρόνια», δήλωσε ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, εγκαινιάζοντας το μνημόνιο.

Η Κίνα, φυσικά, αντιμετωπίζει την ίδια πρόκληση με την χρησιμοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης. Μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολο, δεδομένης της απαίτησης του Κομμουνιστικού Κόμματος για αυστηρό ιδεολογικό έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων και της περίπλοκης δομής διοίκησης του PLA. Οι αμερικανικοί περιορισμοί στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας στην Κίνα και η έλλειψη τεχνολογικά ειδικευμένων προσλήψεων δεν θα κάνουν τα πράγματα ευκολότερα.

Η αποτελεσματικότητα μάχης δεν είναι μόνο το άθροισμα μεμονωμένων όπλων και τεχνολογιών. Η θεαματική αποτυχία της αρχικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 βρισκόταν σε αντίθεση με πολλές δυτικές εκτιμήσεις για τη ρωσική στρατιωτική ικανότητα, οι οποίες απέτυχαν να λάβουν υπόψη άυλους παράγοντες. Οι ένοπλες δυνάμεις της Κίνας έχουν τα δικά τους προβλήματα, όπως η διαφθορά, η ανεπαρκής επιμελητεία και η κακή ενοποίηση μεταξύ στρατού, ναυτικού και αεροπορίας. Η Κίνα στερείται επίσης πολεμικής εμπειρίας, καθώς δεν έχει πολεμήσει εδώ και δεκαετίες. Οι προσομοιώσεις που πραγματοποιήθηκαν από Αμερικανούς αξιωματούχους την τελευταία δεκαετία υποδηλώνουν ότι μια ποικιλία αποτελεσμάτων παραμένει εύλογη σε οποιαδήποτε σύγκρουση με την Κίνα.

Αλλά αυτό είναι ελάχιστη παρηγοριά για όσους παρακολουθούν την πρόοδο του PLA τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Υπάρχουν λίγα προηγούμενα σε καιρό ειρήνης για την ταχύτητα και την κλίμακα του στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της Κίνας. Κάλυψε αυτή την μεγάλη απόσταση, ενώ μετά βίας ξεπέρασε σε αμυντικές δαπάνες το 2% του ΑΕΠ της, σε σύγκριση με περισσότερο από 3% που έφτασαν οι ΗΠΑ. «Βρισκόμαστε σε έναν αγώνα στρατιωτικής τεχνολογικής υπεροχής», υποστήριξε ο Φρανκ Κένταλ, γραμματέας της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, τον Απρίλιο, για να προσθέσει με νόημα πως «το “μαξιλάρι” που είχαμε δεν υπάρχει πια» και ότι «είμαστε εκτός χρόνου».

Πηγή: OT