Έχετε αναλογιστεί ποτέ, την ώρα που καπνίζετε μέσα στο σπίτι και στον ίδιο χώρο βρίσκεται ο σκύλος ή η γάτα σας, εάν κάνετε κακό στην υγεία τους;

Το παθητικό κάπνισμα, και όχι μόνο αυτό, μπορεί να επηρεάσει την υγεία των πολυαγαπημένων μας φίλων: του σκύλου και της γάτας.

Στην περίπτωση, λοιπόν, που ένας κηδεμόνας σκύλου ή γάτας καπνίζει σε κλειστό χώρο, όπως αναφέρει ο κτηνίατρος, Ορέστης Κουτσουπιάς, είναι πιθανό να επηρεάσει την υγεία του ζώου του.

Μάλιστα, με πολλούς τρόπους, όχι μόνο με την εισπνοή του καπνού.

Προτού αναλύσει τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζεται αρνητικά η υγεία του σκύλου ή της γάτας, εξηγεί τι είναι το παθητικό και τι το τριτογενές παθητικό κάπνισμα.

Τι είναι το παθητικό κάπνισμα και το τριτογενές παθητικό κάπνισμα

Το παθητικό κάπνισμα είναι η εισπνοή, κυρίως, καπνού που εξέρχεται από την άκρη του τσιγάρου μεταξύ δύο εισπνοών του καπνιστή, καθώς και αυτού που εκπνέεται από τον καπνιστή.

Το τριτογενές παθητικό κάπνισμα είναι η πρόσληψη του μείγματος ουσιών που επικάθεται στα μαλλιά, στα ρούχα και στα αντικείμενα ενός χώρου (έπιπλα, χαλιά, κουρτίνες). Το τοξικό αυτό μείγμα περιέχει βαρέα μέταλλα, καρκινογόνες ουσίες και ραδιενεργά στοιχεία. Το τριτογενές κάπνισμα παραμένει, ακόμη κι αν ο χώρος αεριστεί.

Πώς προσλαμβάνονται οι τοξικές ουσίες

1. Με την εισπνοή καπνού: Ο καπνιστής ανάβει το τσιγάρο και παράγεται καπνός. Ο καπνός δεν βλάπτει μόνο τους ιστούς του πνεύμονα, άλλα και του ανώτερου αναπνευστικού.

2. Με την κατάποση ουσιών: Δεν πρέπει να υποτιμάται η ποσότητα στάχτης που επικάθεται στο τρίχωμα ενός μακρύτριχου ζώου. Ειδικά για τις γάτες, είναι αδύνατον να αποφευχθεί η κατάποση σημαντικής ποσότητας τοξικών ουσιών, καθώς περιποιείται το τρίχωμά της. Επίσης, η πρόσληψη αυτών των ουσιών μπορεί να γίνει εάν το ζώο γλείψει επιφάνειες που έχουν καλυφθεί με αυτές.

3. Με την επαφή με το δέρμα: Όσον αφορά την ποσότητα καπνού πάνω στο δέρμα και το τρίχωμα, ποικίλει ανάλογα με το είδος του τριχώματος. Ποτέ, όμως, δεν είναι μηδενικός.

Σύμφωνα με τον κ. Κουτσουπιά, μία περίπτωση που είναι επικίνδυνη για το κατοικίδιο μας, είναι η κατάποση τσιγάρου. Πρόκειται για προσωπική εμπειρία του κτηνιάτρου, καθώς έχουν επανειλημμένα προσκομιστεί στο κτηνιατρείο του περιστατικά νεαρών, αλλά και ενήλικων, σκύλων που κατανάλωσαν σημαντική ποσότητα καπνού.
Τα τσιγάρα, όπως αναφέρει, είναι εύκολο να πέσουν και να κυλήσουν σε μέρη που δεν φαίνονται, ώστε να τα μαζέψει εγκαίρως ο ιδιοκτήτης.

Οι ασθένειες που παρουσιάζονται

Η επιβεβαίωση της σχέσης αιτίου – αποτελέσματος, όπως λέει ο κ. Κουτσουπιάς, όσον αφορά την εμφάνιση ασθενειών στον σκύλο και τη γάτα από το παθητικό κάπνισμα, παρουσιάζει κάποιες σημαντικές προκλήσεις.

«Η ύπαρξη πληθώρας μεταβλητών (περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες) που δρουν συνδυαστικά με την επίδραση του παθητικού καπνίσματος καθιστά πολύ δύσκολο να οδηγήσουν σε απλά, σίγουρα συμπεράσματα τέτοιου είδους μελέτες.

Ωστόσο, με αρκετή ασφάλεια έχει επιβεβαιωθεί η σύνδεση της εμφάνισης κακοήθους λεμφώματος σε κατοικίδιες γάτες και της έκθεσης σε καπνό τσιγάρου. Τόσο η διάρκεια όσο και η ένταση αυτής της έκθεσης, αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της ασθένειας. Οι σκύλοι δεν είναι λιγότερο ευάλωτοι», τονίζει ο κ. Κουτσουπιάς.

Μελέτη κοόρτης έδειξε την σύνδεση μεταξύ παθητικού καπνίσματος και καρκίνου της ουροδόχου κύστης σε Scottish Terrier

Πηγή: Association between cigarette smoke exposure and urinary bladder cancer in Scottish Terriers

Ο κτηνίατρος διευκρινίζει ότι χάριν συντομίας δεν μπορεί να γίνει ανάλυση όλων των σχετικών μελετών. Πάντως, για τις ασθένειες που έχουν μελετηθεί και σχετίζονται με το παθητικό κάπνισμα, συμπεριλαμβάνονται ο καρκίνος του πνεύμονα (ασθενής συσχέτιση) και ο καρκίνος ρινικών και παραρρινικών κόλπων. Όπως και η ατοπική δερματίτιδα (σημαντικός βαθμός συσχέτισης).

Με ποιον τρόπο μπορείτε να προστατεύσετε τα κατοικίδιά σας

Όπως επισημαίνει ο κ. Κουτσουπιάς, για το τριτογενές παθητικό κάπνισμα δεν επαρκεί ο αερισμός του χώρου. Η στάχτη και οι τοξικές ουσίες, που επικάθονται τόσο σε επιφάνειες όσο και πάνω στο ίδιο το ζώο, έχουν εξίσου καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση ασθενειών. Χρειάζεται μηχανική απομάκρυνση τους με καθαρισμό.

Όσον αφορά το δάπεδο, αναφέρει ότι το απλό σκούπισμα είναι πιθανότερο να αναδεύσει τα σωματίδια. Οπότε, χρειάζεται ηλεκτρική σκούπα και σφουγγάρισμα, ενώ για τις διάφορες επιφάνειες, υγρό πανί με αντισηπτικό.

Η μείωση του καπνίσματος ή το κάπνισμα έξω από το σπίτι, στο μπαλκόνι, καθώς και η χρήση εναλλακτικών, όπως τσίχλες νικοτίνης, περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο.

«Υπάρχουν λόγοι να πιστεύεται ότι η παρατεταμένη έκθεση στον καπνό ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι, και αυτή, επιβλαβής για τα κατοικίδια. Ωστόσο, θεωρώ ότι πρέπει να συλλεχθούν περισσότερα δεδομένα.

Το υγρό αναπλήρωσης τέτοιων συσκευών πρέπει να τοποθετείται σε ασφαλές μέρος, όπου να μην έχει πρόσβαση το κατοικίδιο. Γιατί η κατανάλωση του θα οδηγήσει σε τοξίκωση», τονίζει ο κτηνίατρος

Συμπεράσματα

Συνοψίζοντας, ο κ. Κουτσουπιάς επισημαίνει: «Η έκθεση σε καπνό τσιγάρου δεν επηρεάζει μόνο την υγεία του ανθρώπου, αλλά και των κατοικιδίων του. Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι ο καπνός και οι ουσίες που προσλαμβάνει ένα κατοικίδιο από το κάπνισμα του ιδιοκτήτη του, μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη υγεία του, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων και άλλων ασθενειών».

Ο κτηνίατρος, Ορέστης Κουτσουπιάς

● Ο κύριος Ορέστης Κουτσουπιάς είναι κλινικός κτηνίατρος, απόφοιτος του Τμήματος Κτηνιατρικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Διαθέτει σημαντική εμπειρία στην κλινική φροντίδα ζώων και την παροχή κτηνιατρικών υπηρεσιών.

Έχει εργαστεί σε διαφορετικά κτηνιατρεία της Αθήνας, καθώς και στην 24ωρη κλινική «Νοσοκομείο Ζώων Αθηνών».

Επιπλέον, έχει λάβει εκπαίδευση στη νοσηλεία στρατιωτικών σκύλων. Συμμετέχει ενεργά σε συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση (CPD), έχοντας ολοκληρώσει πάνω από 50 διδακτικές ώρες κτηνιατρικών σεμιναρίων.

Τον Νοέμβριο του 2023 ξεκίνησε να λειτουργεί το δικό του Κτηνιατρείο στην Άνω Γλυφάδα Αττικής, όπου παρέχει ευρύ φάσμα υπηρεσιών σε σκύλους, γάτες και κουνέλια.

Πηγές

1. Association between passive smoking and atopic dermatitis in dogs
D Ka 1, G Marignac 2, L Desquilbet 3, L Freyburger 4, B Hubert 5, D Garelik 6, S Perrot 7
PMID: 24491262 DOI: 10.1016/j.fct.2014.01.015

2. Passive smoking and canine lung cancer risk
J S Reif 1, K Dunn, G K Ogilvie, C K Harris
PMID: 1546698
DOI: 10.1093/oxfordjournals.aje.a116276

3. Άρθρο: “Κάπνισμα και υγεία” ΕΟΔΥ
https://eody.gov.gr/plirofories-gia-to-kapnisma-kai-ti-diakopi-toy/kapnisma-kai-ygeia/

4. Cancer of the nasal cavity and paranasal sinuses and exposure to environmental tobacco smoke in pet dogs.
Reif JS, Bruns C, Lower KS. Am J Epidemiol. 1998 Mar 1;147(5):488-92.
doi: 10.1093/oxfordjournals.aje.a009475.
PMID: 9525536

5. Παρουσίαση: “Παθητικό κάπνισμα στο χώρο εργασίας”
Ευφραιμίδης Γεώργιος Πνευμονολόγος ΓΝΠ ΝΜ Θώρακος

6. E-Cigarettes and Pet Safety
By Renee Schmid, DVM, DABVT, DABT, for Pet Poison Helpline; Ahna Brutlag, DVM, MS, DABT, DABVT; Lynn Buzhardt, DVM

7. Association between cigarette smoke exposure and urinary bladder cancer in Scottish Terriers
D.W. Knapp a b, D. Dhawan a, A. Ruple b c 1, B.R. Cooper d, M. Zhang b e 2, D. Liu e, J.A. Ramos-Vara b f, P.L. Bonney a, L.M. Fourez a, A.W. Enstrom a, S.A. Lahrman a, J.A. Tullius a

8. The Effects of Secondhand Smoke on Pets
Malcolm Weir, DVM, MSc, MPH; Ryan Llera, BSc, DVM; Lynn Buzhardt, DVM

9. Environmental Tobacco Smoke and Risk of Malignant Lymphoma in Pet Cats
Elizabeth R. Bertone, Laura A. Snyder, Antony S. Moore
American Journal of Epidemiology, Volume 156, Issue 3, 1 August 2002, Pages 268–273, https://doi.org/10.1093/aje/kwf044

10. Cotinine as a Sentinel of Canine Exposure to Tobacco Smoke
Debora Groppetti 1, Giulia Pizzi 1, Alessandro Pecile 1, Valerio Bronzo 1, Silvia Michela Mazzola 1,*
PMCID: PMC9952721 PMID: 36830480

Headlines