Σε κίνδυνο ο χρυσός κανόνας της Γερμανίας

Αν οι γαλλικές εκλογές προκάλεσαν τεράστιες κινήσεις στις αγορές χρέους και οι επενδυτές κρατούν ακόμη την ανάσα τους με τις αμερικανικές εκλογές και τα αποτελέσματά τους, η Γηραιά Ήπειρος θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με μια αποφασιστική αναμέτρηση που θα κλονίσει την αγορά ομολόγων: Οι εκλογές στη Γερμανία.

Οι πολιτικές και οικονομικές εντάσεις στη Γερμανία είναι δεδομένες. Η χώρα βρίσκεται μπροστά σε πιθανές πρόωρες εκλογές με την προοπτική μεγάλων αλλαγών στον τρόπο διαχείρισης του εθνικού χρέους και του ελλείμματος.

Η πρόσφατη σύγκρουση στον κυβερνητικό συνασπισμό με τον υπουργό Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, που παρουσίασε προϋπολογισμό με σημαντικές περικοπές, ώθησε τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς να τον απολύσει και να αντιταχθεί στις περικοπές δαπανών. Αυτή η κατάσταση οδήγησε την αγορά να προβλέπει αύξηση των εκδόσεων ομολόγων από τη Γερμανία, αυξάνοντας την ανησυχία για την επίδραση στο γερμανικό «φρένο χρέους», έναν θεσμοθετημένο περιορισμό για τη διατήρηση του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Η sημασία του «Φρένου Χρέους»

Το «φρένο χρέους» της Γερμανίας αποτελεί ένα από τα πιο αυστηρά μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ευρώπη, επιβάλλοντας ανώτατο όριο στο δημοσιονομικό έλλειμμα στο 0,35% του ΑΕΠ. Ωστόσο, με την οικονομία της Γερμανίας να υποχωρεί για δύο συναπτά έτη, ο Σολτς προωθεί την ιδέα της χαλάρωσης του περιορισμού αυτού. Το ΔΝΤ επίσης προτρέπει τη Γερμανία να μειώσει τους δημοσιονομικούς της περιορισμούς για να ενισχύσει την οικονομία μέσω δημοσίων επενδύσεων. Η προσδοκία για αλλαγές στο «φρένο χρέους» έχει προκαλέσει αναταράξεις στην αγορά, με την τιμή των γερμανικών ομολόγων να δείχνει την αύξηση των αποδόσεων, λόγω του φόβου για αυξημένη προσφορά χρέους.

Ο ρόλος του υπουργού Οικονομικών και η πολιτική σύγκρουση

Ο Λίντνερ, πρόεδρος του Φιλελεύθερου Κόμματος, ήταν αντίθετος με την αύξηση του χρέους και πρότεινε περικοπές σε συνταξιοδοτικές, κοινωνικές, και κλιματικές δαπάνες. Ωστόσο, η απόλυσή του δείχνει την αποφασιστικότητα του Σολτς να μην προχωρήσει σε περικοπές, αλλά να εξετάσει χαλάρωση των περιορισμών του «φρένου χρέους». Αυτή η διάσταση απόψεων για τη δημοσιονομική πολιτική οδήγησε σε πτώση των γερμανικών ομολόγων, καθώς η αγορά προεξοφλεί ότι μπορεί να υπάρξει μεγάλη αύξηση εκδόσεων χρέους.

Η επικείμενη πολιτική αλλαγή

Οι επερχόμενες εκλογές, πιθανόν τον Μάρτιο, αποτελούν κρίσιμη στιγμή για τη Γερμανία, και ο ηγέτης του CDU, Φρίντριχ Μερτς, αναμένεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο. Παρόλο που το CDU και το CSU εμφανίζονται αντίθετα με την άρση του «φρένου χρέους», η πιθανή συνεργασία με το SPD ή τους Πράσινους, σε περίπτωση νίκης τους, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για χαλάρωση του δημοσιονομικού αυτού περιορισμού.

Οικονομικές και δημοσιονομικές πιέσεις

Οι οικονομικές πιέσεις στη Γερμανία και την Ευρώπη έχουν προκαλέσει ρεκόρ εκδόσεων χρέους. Το 2023, το χρέος της ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 7,4%, εν μέσω πιέσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τα αποτελέσματα της πανδημίας. Με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να μειώνει τις αγορές ομολόγων, η ζήτηση ιδιωτών επενδυτών έχει αυξηθεί, επιτρέποντας την απορρόφηση του αυξημένου χρέους. Παρ’ όλα αυτά, η γερμανική αγορά εξακολουθεί να παρακολουθεί στενά τη δυνατότητα χαλάρωσης του «φρένου χρέους», καθώς το ζήτημα αυτό μπορεί να δημιουργήσει δημοσιονομική αστάθεια.

Το μέλλον του δημοσιονομικού περιορισμού

Η διατήρηση του δημοσιονομικού περιορισμού αποτελεί πρόκληση, ιδιαίτερα με την οικονομία της Γερμανίας να αντιμετωπίζει ελλείμματα, υψηλό κόστος ενέργειας και τις απαιτήσεις για πράσινη μετάβαση. Η ανάγκη για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες και άμυνα εντείνει τη συζήτηση για την πιθανή αναθεώρηση του «φρένου χρέους». Ενδεχόμενη χαλάρωση του περιορισμού θα μπορούσε να επηρεάσει θετικά την οικονομία μέσω ενίσχυσης της ανάπτυξης, αλλά ταυτόχρονα θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος του δανεισμού και να επιβαρύνει το χρέος.

Η επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονομία

Η χαλάρωση του γερμανικού δημοσιονομικού φρένου θα είχε ευρύτερο αντίκτυπο σε όλη την Ευρώπη, καθώς η Γερμανία αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού χρέους. Η απόφαση της Γερμανίας να αυξήσει την έκδοση χρέους θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στις αποδόσεις των ομολόγων σε όλη την Ευρωζώνη και να επηρεάσει αρνητικά τις χρηματαγορές. Παράλληλα, οι πιέσεις στην αγορά ομολόγων αυξάνονται από τη συνεχιζόμενη πτώση του ρόλου της ΕΚΤ ως κύριου αγοραστή ομολόγων, δημιουργώντας αβεβαιότητα για την ικανότητα της Ευρώπης να διαχειριστεί το αυξημένο χρέος.

Η Γερμανία βρίσκεται μπροστά σε μια σημαντική καμπή που μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση του δημοσιονομικού φρένου και αλλαγές στις εκδόσεις χρέους. Αυτή η πιθανή εξέλιξη έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία και την αγορά ομολόγων.