Η περίπτωση της ερευνήτριας που θεράπευσε τον καρκίνο της με ιούς

Είναι μια περίπτωση που προκαλεί συζητήσεις για τις ηθικές διαστάσεις της πρακτικής: μια ιολόγος στην Κροατία φαίνεται ότι απαλλάχθηκε από τον καρκίνο του μαστού κάνοντας ενέσεις με δύο ιούς που καλλιέργησε στο εργαστήριό της.

Η Μπεάτα Χαλάσι, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, ήταν 49 ετών το 2020, όταν ένας νέος όγκος εμφανίστηκε στο στήθος της για δεύτερη φορά μετά τη μαστεκτομή.

Βρισκόταν στο τρίτο στάδιο του καρκίνου, δεν άντεχε όμως να υποβληθεί σε ακόμα έναν γύρο χημειοθεραπείας και αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια της.

Απαλλαγμένη από τον καρκίνο εδώ και τέσσερα χρόνια, η Χαλάσι παρουσίασε την περίπτωση σε μελέτη που δημοσίευσε φέτος μαζί με συνεργάτες της στην επιθεώρηση Vaccines, μετά την άρνηση άλλων εκδοτών να τη δεχτούν για ηθικούς λόγους.

«Χρειάστηκε ένας γενναίος εκδότης για να δημοσιευτεί η αναφορά» είπε η ίδια στο περιοδικό Nature.

Η ερευνήτρια ακολούθησε την προσέγγιση της «ογκολυτικής ιοθεραπείας» (OVT), η οποία αξιοποιεί ιούς που αφενός επιτίθενται απευθείας στα καρκινικά κύτταρα, αφετέρου κινητοποιούν το αμυντικό σύστημα για την εξουδετέρωσή τους.

Μέχρι σήμερα, μόνο μία ογκολυτική ιοθεραπεία, η οποία αναπτύχθηκε για το μελάνωμα, έχει λάβει έγκριση στις ΗΠΑ.

Η Χαλάσι δεν ήταν ειδικός στο αντικείμενο, είχε όμως εμπειρία στην καλλιέργεια ιών. Αποφάσισε να χρησιμοποιήσει δύο ιούς ταυτόχρονα, ένα ήπιο στέλεχος της ιλαράς που χρησιμοποιείται ευρέως στα παιδικά εμβόλια και έναν επίσης ήπιο ιό στοματίτιδας με την ονομασία VSV.

Και οι δύο ιοί ήταν γνωστό ότι προσβάλλουν τον τύπο κυττάρων από τον οποίο αναπτύχθηκε ο όγκος. Ο ιός της ιλαράς δοκιμάζεται εξάλλου στην αντιμετώπιση του μεταστατικού καρκίνου του μαστού.

Για διάστημα δύο μηνών, ένας συνάδελφος της ερευνήτριας της έκανε ενέσεις με τους δύο ιούς απευθείας μέσα στον όγκο στο στήθος της. Οι γιατροί της είχαν συμφωνήσει να την παρακολουθούν ώστε να ξεκινήσουν άμεσα χημειοθεραπείας αν οι ενέσεις δεν λειτουργούσαν.

Κι όμως, ο όγκος συρρικνώθηκε χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Αποσπάστηκε επίσης από τον θωρακικό μυ και το δέρμα, κάτι που διευκόλυνε τη χειρουργική αφαίρεσή του. Η εξέταση του ιστού έδειξε ότι ήταν γεμάτος λεμφοκύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ένδειξη ότι υπήρξε απόκριση στη θεραπεία.

Μετά το χειρουργείο πάντως η ερευνήτρια ακολούθησε προληπτική αγωγή για ένα χρόνο με το αντικαρκινικό φάρμακο τραστουζουμάμπη.

Αν και η ιστορία της επιστήμης περιλαμβάνει πολλές περιπτώσεις επιστημόνων που πειραματίστηκαν στον εαυτό τους, περισσότεροι από δέκα εκδότες αρνήθηκαν να δημοσιεύσουν την περίπτωση της Χάλασι.

Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο ίδιος ο αυτο-πειραματισμός αλλά η ανησυχία ότι μια τέτοια περίπτωση θα ενθάρρυνε κι άλλους να κάνουν το ίδιο και να θέσουν πιθανώς την υγεία τους σε κίνδυνο, σχολίασε ο Τζέικομπ Σέκοφ του Πανεπιστημίου του Ίλινοι, ο οποίος έχει μελετήσει τις ηθικές διαστάσεις του ζητήματος.

Οι ασθενείς με καρκίνο, εξάλλου, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην προώθηση θεραπειών που δεν έχουν μελετηθεί και εγκριθεί.

Παρόλα αυτά, ο Σέκοφ θεωρεί σημαντικό να δημοσιεύονται οι νέες γνώσεις που προκύπτουν από τον αυτο-πειραματισμό. Η μελέτη τονίζει εξάλλου ότι η θεραπεία με ιούς «δεν πρέπει να είναι η πρώτη προσέγγιση» στην αντιμετώπιση του καρκίνου.

Η Χαλάσι θεωρεί απίθανο το ενδεχόμενο να προσπαθήσει κάποιος να τη μιμηθεί, αφού η ιοθεραπεία απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις.

Η εμπειρία της όμως την ώθησε να αλλάξει ερευνητικό αντικείμενο: τον Σεπτέμβριο εξασφάλισε  χρηματοδότηση για τη δοκιμή ογκολυτικών ιοθεραπειών σε οικόσιτα ζώα.