Βαρδής Βαρδινογιάννης: Πέθανε ο επιχειρηματίας σε ηλικία 91 ετών

Πέθανε σε ηλικία 91 ετών ο επιχειρηματίας Βαρδής Βαρδινογιάννης, σφραγίζοντας μια ολόκληρη εποχή.

«Με βαθύτατη θλίψη, η οικογένεια Βαρδή Ι. Βαρδινογιάννη ανακοινώνει ότι ο αγαπημένος πατέρας και παππούς, Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης, έφυγε από τη ζωή σήμερα Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2024», ανέφερε η οικογένεια Βαρδινογιάννη.

Η εξόδιος ακολουθία και η ταφή θα πραγματοποιηθούν σε στενό οικογενειακό κύκλο, αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση

Με ανιδιοτελή διάθεση για προσφορά στον τόπο και το κοινό καλό, ξεχώρισε όχι μόνο για την οξυδέρκεια και τη διορατικότητά του στις μπίζνες, αλλά κυρίως για τη βαθιά του αγάπη στην πατρίδα και τον συνάνθρωπο.

Μπορεί να μοιάζει «παράταιρο», άλλωστε μιλάμε για έναν μεγιστάνα με διεθνή προβολή και παγκόσμια δράση. Ωστόσο στην πραγματικότητα ο Βαρδής Βαρδινογιάννης, με παραπάνω από πενήντα χρόνια στον επιχειρηματικό στίβο, είχε πάντα ανοιχτή την πόρτα του για τους εργαζομένους του, για την κοινωνία, για την πατρίδα.

«Η χώρα μας έχει ανάγκη όλους. Ο ένας έχει ανάγκη τον άλλο. Δεν πρέπει να αγνοείτε τον διπλανό σας που δεν έχει να φάει ψωμί…» έλεγε το 2017, προτρέποντας για εθνική πατριωτική συστράτευση όλων των δημιουργικών δυνάμεων του τόπου, ώστε να αλλάξει η χώρα σελίδα οριστικά. Ευχή του «να φτιαχτεί η Ελλάδα όπως πρέπει».

Δημοκράτης με όλο του το είναι, ντόμπρος, φιλάνθρωπος, άριστος οικογενειάρχης, ευπατρίδης, άνθρωπος με ενσυναίσθηση, πριν η λέξη γίνει της μόδας. Αυτή ήταν η επιτομή του χαρακτήρα του για όσους τον γνώρισαν.

Η αλλαγή του επωνύμου, η φτώχεια και το ναυτικό

Με καταγωγή από τα Σφακιά της Κρήτης οι πρόγονοι της κραταιής οικογένειας Βαρδινογιάννη λέγονταν Βαρδινάκηδες.

Ένας εξ αυτών, ο Γιάννης Βαρδινάκης, πρωτοστάτησε στην εξέγερση των Σφακιανών κατά των Τούρκων (1877-1878) και έμεινε γνωστός ως Βαρδινογιάννης, δίνοντας έτσι καινούργιο επώνυμο στην οικογένειά του.

Στην αλλαγή του αιώνα η οικογένεια από τα Σφακιά βρέθηκε στην Επισκοπή Λαππαίων Ρεθύμνου. Ήταν μια δύσκολη εποχή με πολύ φτώχεια.

Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1933 στην Επισκοπή Ρεθύμνου, ένα από τα δέκα παιδιά του Γιάννη Βαρδινογιάννη – εμπόρου στο επάγγελμα – και της Χρυσής Θεοδωρουλάκη.

Ο νεαρός Βαρδής αποφασίζει να μπει στην σχολή Ναυτικών Δοκίμων, ακολουθώντας την πορεία του αδερφού του Νίκου.

Απόφοιτος της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων της Τάξης του 1955 αποστρατεύτηκε αναγκαστικά τον Ιούλιο του 1967, ως πλωτάρχης, για την αντίθεσή του στη δικτατορία. Τότε οι χουντικοί τον εξόρισαν στην Αμοργό.

Μυήθηκε στο «Κίνημα του Ναυτικού», το 1973, βοηθώντας έτσι να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των πλοίων σε περίπτωση εκδήλωσης κινήματος, από την εταιρεία του ίδιου και του αδελφού του Νίκου, ο οποίος επίσης ήταν αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού (Βασιλικού Ναυτικού τότε), απόφοιτος της Τάξης του 1952 της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων. Ο Νίκος είχε παραιτηθεί νωρίς από το Ναυτικό, ως υποπλοίαρχος, ασχολούμενος έκτοτε με τις επιχειρήσεις που δημιούργησε.

Στη μεταπολίτευση, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή απένειμε αναδρομικά στον Βαρδή Βαρδινογιάννη τον βαθμό του αντιναύαρχου. 

Ο γάμος του Βαρδή Βαρδινογιάννη με τη Μαριάννα

Για πάνω από 60 χρόνια ο Βαρδής είχε στο πλευρό του τη γυναίκα της ζωής του, τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη, μια αντίστοιχα μεγάλη προσωπικότητα, διεθνούς βεληνεκούς.

Η αγαπημένη του σύζυγος άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 80 ετών λίγους μήνες πριν, ύστερα από προβλήματα υγείας που την ταλαιπωρούσαν.

Η γνωριμία τους μάλλον έγινε τυχαία σε ένα φιλικό σπίτι όταν η Μαριάννα ήταν ακόμα μαθήτρια. Ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος.

Παντρεύτηκαν στις 18 Μαΐου του 1961, με κουμπάρο το Χρήστο Λαμπράκη τον οποίο ο Βαρδής γνώρισε όταν έκαναν το στρατιωτικό τους.

Τα πρώτα χρόνια του γάμου τους ζούσαν σε ένα διαμέρισμα στην οδό Πιπίνου στην Κυψέλη, κοντά στην Πατησίων.

Η Μαριάννα εργαζόταν στην αμερικανική πρεσβεία, μιας και ο μισθός του σημαιοφόρου, τότε, Βαρδή, ήταν μόλις 2.500 δρχ. το μήνα. Για επιπλέον χρήματα, εργαζόταν και στο ραδιοφωνικό σταθμό ως εκφωνήτρια ειδήσεων στην Αμερικανική Βάση στο Ελληνικό, όπου γνώρισε και τη Μελίνα Μερκούρη μετέπειτα φίλη της.

Όπως έχει πει η ίδια η Μαριάννα Βαρδινογιάννη: «Τις βασικές αρχές μου τις έδωσαν οι γονείς μου, αλλά ο άνδρας μου ουσιαστικά διαμόρφωσε τον χαρακτήρα μου».

Όταν ο Βαρδής βρέθηκε εξόριστος στην Αμοργό από τους Απριλιανούς, το ζευγάρι είχε ήδη αποκτήσει τα τρία από τα πέντε παιδιά τους (τον Γιάννη, την Χριστιάνα, τον Γιώργο, τον Νίκο και την Βαρδιάννα), με το τρίτο νεογέννητο στην κούνια.

Η Μαριάννα, ιδρύτρια και πρόεδρος του «Ιδρύματος για το Παιδί και την Οικογένεια», το οποίο μετονομάστηκε σε «Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», και του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», πήρε ένα καΐκι στο καταχείμωνο μαζί τα μεγαλύτερα παιδιά τους και πήγε να βρει τον άντρα της.

«Μέναμε σε ένα σπίτι χωρίς ηλεκτρικό, πλημμυρισμένοι όμως από την αγάπη και τη συμπαράσταση των κατοίκων της Αμοργού. Δεν θα τους ξεχάσω ποτέ… Κάθε μέρα έβρισκα στο παράθυρό μας πότε ένα μπουκάλι γάλα, πότε δύο αυγά, ένα ζεστό ψωμί… Η αγάπη τους ήταν βάλσαμο στην ψυχή μας», είχε αναφέρει η Μαριάννα Βαρδινογιάννη σε συνέντευξή της, περιγράφοντας τα δύσκολα εκείνα χρόνια. 

Το χτίσιμο της αυτοκρατορίας Βαρδινογιάννη

Από τη ναυτιλία μέχρι τα media και από την ενέργεια και τις ΑΠΕ μέχρι τις τραπεζικές επενδύσεις και τον τουρισμό, ο πατριάρχης του ελληνικού επιχειρείν, αφήνει πίσω του μια οικονομική αυτοκρατορία.

Άρχισε να ασχολείται με τις επιχειρήσεις στις αρχές της δεκαετίας του ’70 όντας απόστρατος, δίπλα στον αδελφό του Νίκο.

Ήδη από τη δεκαετία του ’60 ο Νίκος Βαρδινογιάννης είχε δημιουργήσει τον σταθμό εφοδιασμού πλοίων στους Καλούς Λιμένες στην Κρήτη και το διυλιστήριο της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους, στην Κόρινθο.

Ο αιφνίδιος θάνατος του Νίκου Βαρδινογιάννη, το 1973, έφερε στο τιμόνι των επιχειρήσεων τον Βαρδή, ο οποίος για μισό αιώνα δούλεψε άοκνα, χτίζοντας έναν από τους μεγαλύτερους ελληνικούς επιχειρηματικούς ομίλους.

Με ναυαρχίδα τη Motor Oil, οι μπίζνες του Βαρδή Βαρδινογιάννη περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων από τον πετρελαϊκό, τον εφοπλιστικό, τον τραπεζικό και τον ξενοδοχειακό χώρο, καθώς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης: Optima bank, Vegas Oil and Gas (Αίγυπτος), AvinOil, Τράπεζα Πειραιώς, ANEK Lines, Star Channel, Alpha TV, NJV Athens Plaza, AVE Group of Companies, Odeon, κ.ά.

Μέσα σ’ αυτά τα 50 χρόνια έχουν αλλάξει πολλά για τις μπίζνες και την οικογένεια, η οποία θεωρείται μια από τις 50 ισχυρότερες της Ευρώπης.

Εκείνο που δεν άλλαξε είναι οι αξίες. Δεν εγκατέλειψε την Ελλάδα ποτέ, ούτε στις μέρες κρίσης. Διεύρυνε τις ομιλικές δραστηριότητες, ενώ πρόσφατα παρουσίασε επενδυτικό σχέδιο 4 δισ. μέχρι το 2030 με επίκεντρο τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και την κυκλική οικονομία.

Το 1/3 του ποσού επενδύθηκε ήδη με την εξαγορά του πλειοψηφικού πακέτου του τομέα ΑΠΕ της Ελλάκτωρ από τη MORE, τη θυγατρική του ομίλου που σηκώνει το βάρος των επενδύσεων εκτός διυλιστηρίων.

Μέχρι το 2030 θα επενδυθεί και άλλο 1,5 δισ. για συντήρηση και αναβάθμιση των διυλιστηρίων με επίκεντρο τη νέα μονάδα πετροχημικών για την οποία επενδύονται 160 εκατ. και θα λειτουργήσει το 2026 καθώς και τη μεγάλη επένδυση, άνω των 300 εκατ. ευρώ, στο καθαρό υδρογόνο (κυρίως στο έργο Blue Med).

Το «μανιφέστο»

4 Ιουλίου του 2001. Κόσμος και κοσμάκης συνέχιζε ακόμη να μετρά πληγές από το βίαιο σκάσιμο της μεγάλης χρηματιστηριακής «φούσκας», του ’99.

Την ημέρα εκείνη, παρουσία θεσμικών επενδυτών και εκπροσώπων του επιχειρηματικού και πολιτικού κόσμου, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης και εκπρόσωποι τoυ σαουδαραβικού ομίλου Aramco, που κατείχε τότε το 50% της Motor Oil, παρουσίασαν την εταιρεία και τις προοπτικές ανάπτυξής της εν όψει της εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο.

Πέραν των άλλων, μετά την παρουσίαση ο Βαρδής Βαρδινογιάννης έδωσε μια υπόσχεση στην επενδυτική κοινότητα:

«Ένα πράγμα θέλω να ξέρετε. Η Motor Oil θα είναι πάντα κοντά στους μετόχους και ποτέ δε θα παραλείψει να τους δίνει μερίσματα. Όσοι μείνουν μαζί μας θα το καταλάβουν καλύτερα».

Αυτό το «μανιφέστο» δεν έχασε ποτέ την αξία του, όπως και οι μέτοχοι της εταιρείας δεν έχασαν ποτέ χρονιά μερισματικών αποδόσεων.

Εδώ και χρόνια ο Βαρδής Βαρδινογιάννης και η οικογένειά του είχε μόνιμη παρουσία στη λίστα του Forbes. Το 2023, με περιουσία 1,9 δισ. δολαρίων κατατάχθηκε στην 1.575η θέση (από την 2.076η το 2022).

Εκδήλωση για τα 45 χρόνια από το Κίνημα του Ναυτικού, στο Θωρηκτό Αβέρωφ, στις 21 Μαΐου, 2018

Τα κανάλια

Εκτός από την ενασχόλησή του με τις μπίζνες, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης είχε εξελιχθεί σε έναν ιδιαίτερα υπολογίσιμο «παίκτη» και στον χώρο της τηλεόρασης.

Με θετικό «αποτύπωμα» πάντα, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης μέσω Mega και του Star μέχρι και την εξαγορά του Alpha, είχε πρόσβαση στους τηλεοπτικούς δέκτες της χώρας εδώ και τρεις δεκαετίες.

Η πρώτη επαφή με τη μικρή οθόνη ξεκίνησε το 1989, όταν μαζί με τους Γιώργο Μπόμπολα, Χρήστο Λαμπράκη, Κίτσο Τεγόπουλο και Αριστείδη Αλαφούζο ίδρυσε το Mega, τον πρώτο πανελλαδικό τηλεοπτικό σταθμό που εξέπεμψε στην Ελλάδα.

Γνωστό και ως «το κανάλι των εκδοτών», καθώς ο όμιλος Βαρδινογιάννη εξέδιδε τότε την εφημερίδα, «Μεσημβρινή» και οι υπόλοιποι το «Έθνος» (Μπόμπολας), το «Βήμα» και τα «Νέα» (Λαμπράκης), την «Ελευθεροτυπία» (Τεγόπουλος) και την «Καθημερινή» (Αλαφούζος). Στην πορεία οι 5 έγιναν 3, όμως η οικογένεια συνέχισε να στηρίζει το κανάλι για πάνω από 25 χρόνια.

Ωστόσο, δεν έμεινε μόνο στο Mega. Λίγα χρόνια αργότερα παίρνει τον έλεγχο της εταιρείας, «Νέα Τηλεόραση Α.Ε.» και το 1993 έβγαλε στον αέρα το Star, εξαγοράζοντας παράλληλα το δίκτυο συχνοτήτων του (τότε) Καναλιού 29 και εκπέμποντας μέχρι το 2008 από τις εγκαταστάσεις του στον Ταύρο.

Το 2018 η οικογένεια Βαρδινογιάννη μέσω της Motor Oil Hellas εξαγόρασε τον ανταγωνιστικό σταθμό Alpha TV με τις διαδικασίες να ολοκληρώνονται ενάμιση χρόνο μετά.

20/11/1990

«Σούταρε πέναλτι ο Σαραβάκος και βρήκε το δοκάρι…»

Στις 20 Νοεμβρίου 1990 ο Βαρδής Βαρδινογιάννης κόντεψε να βρεθεί στον άλλο κόσμο.

Ήταν 9.20 το πρωί όταν ο 57χρονος τότε Βαρδής έγινε στόχος τρομοκρατικής επίθεσης στην πλατεία Διλβόη της Νέας Ερυθραίας.

Οι τρεις ρουκέτες κατάφεραν και πέτυχαν το αυτοκίνητο που επέβαινε ωστόσο χάρις στην ισχυρή θωράκισή του ο Βαρδής Βαρδινογιάννης σώθηκε.

Μάλιστα μιλώντας μετά το περιστατικό στον στενό του φίλο Αντώνη Λιβάνη (τότε διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου) ψύχραιμος είχε πει: «Σούταρε πέναλτι ο Σαραβάκος και βρήκε το δοκάρι…»

Στην ομολογία του το 2002, ο συλληφθείς Χριστόδουλος Ξηρός παραδέχθηκε τη συμμετοχή του ίδιου στην απόπειρα δολοφονίας του Βαρδινογιάννη, όπως και τριών ακόμη μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη.

Η φιλία με την οικογένεια Κέννεντυ

Αυτό που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό είναι η σχέση της οικογένειας με τον Μαρκ και την Έθελ Κέννεντυ.

Η οικογένεια Κέννεντυ είναι μια αμερικανική οικογένεια που έχει εξέχουσα θέση στην πολιτική και τις επιχειρήσεις.

Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης και η σύζυγός του Μαριάννα είναι μεταξύ των ιδρυτών του συμβουλίου ηγετών του Ρόμπερτ Κέννεντυ μαζί με τον Μπιλ Κλίντον και άλλους παγκόσμιους ηγέτες.

Ο γάμος της Ρόρι Κένεντι, κόρης του Ρόμπερτ και της Έθελ Κέννεντυ με τον Μαρκ Μπέιλι, γιορτάστηκε στην έπαυλη του Βαρδινογιάννη στην Εκάλη.

Ακόμη και ο γάμος της μεγαλύτερης αδερφής της Ρόρι, Κόρτνεϊ Κέννεντυ με τον Ιρλανδό Πολ Χιλλ το 1993 γιορτάστηκε στο πολυτελές γιοτ Varmar του Βαρδινογιάννη.