Αττικόψαρο: Φταίει ένα ψαράκι για το μπλοκάρισμα των αντιπλημμυρικών έργων στην Αττική;

Μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι τα ρέματα που ρέουν ελεύθερα στην Αττική. Ένα από αυτά είναι ο Ερασίνος, ένα πλούσιο οικοσύστημα δίπλα στο μαγευτικό ιερό της Αρτέμιδας. Εκεί κολυμπάει ακόμη το αττικόψαρο, ένα μικρό ενδημικό ψάρι της Αττικής το οποίο εξαφανίστηκε από τον Κηφισό τη δεκαετία του ’70.

Συνέντευξη παραχώρησε (ΣΚΑΪ) ο υφυπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Νίκος Ταχιάος σχετικά με το πώς το αττικόψαρο μπλοκάρει τα αντιπλημμυρικά έργα στην Αττική. «Στον Ερασίνο έχει σταματήσει η παρέμβαση γιατί έχει παγώσει η χορήγηση του δανείου από την ευρωπαϊκή τράπεζα Επενδύσεων επειδή υπάρχουν καταγγελίες ότι κινδυνεύει το αττικόψαρο, επειδή χρειάζεται μια ειδική μελέτη. Έχει γίνει καταγγελία από περιβαλλοντικές οργανώσεις και στην Ευρωπαϊκή Ένωση» ανέφερε ο κυβερνητικός αξιωματούχος.

Σήμερα σε όλο των κόσμο η διαχείριση των πλημμυρών βασίζεται στη διατήρηση των πλημμυρικών ζωνών ή στη δημιουργία χώρου για την διαχείριση των νερών πλημμύρας

Το αττικόψαρο, του οποίου η επιστημονική ονομασία είναι Pelasgus marathonicus, αποτελεί ψάρι που ανήκει στον κλάδο των ακτινοπτερυγίων, στην οικογένεια των Κυπρινίδων, και ζει σε γλυκά νερά. Συναντάται στον Σπερχειό, στον βοιωτικό Κηφισό και στα ρέματα της πεδιάδας του Μαραθώνα.

Ο πληθυσμός του συγκεκριμένου ψαριού έχει πληγεί ιδιαίτερα στην περιοχή του Μαραθώνα λόγω της αποστράγγισης υδάτων για την κάλυψη γεωργικών αναγκών, ενώ απειλείται επίσης από την ξηρασία, τη ρύπανση και την υπάρξη ειδών που είναι ξένα για τις περιοχές που απαντάται παραδοσιακά το αττικόψαρο. Το συγκεκριμένο είδος θεωρείται απειλούμενο είδος, σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί.

Μπλόκαρε το έργο το αττικόψαρο;

Το 2021 «άρχισε ένα, δίχως σκοπιμότητα, έργο που έφερε τον τίτλο «αντιπλημμυρικό», στο υπέροχο τοπίο του Ερασίνου» αναφέρουν οικολογικές οργανώσεις εκφράζοντας την αντίθεσή τους τα ποτάμια να μετατραπούν σε αγωγούς ομβρίων υδάτων. Το ερώτημα το οποίο θέτουν είναι «χρειάζονται αυτά τα έργα;».

Βλέπουμε το δέντρο και δεν βλέπουμε το δάσος; Τα ρέματα της Αττικής εκπέμπουν SOS… Σε όλο τον κόσμο η διαχείριση των πλημμυρών βασίζεται στη διατήρηση των πλημμυρικών ζωνών ή στη δημιουργία χώρου για τη διαχείριση των νερών πλημμύρας, στην Ελλάδα όμως όχι.

Η αναγκαιότητα διάσωσης των ρεμάτων ως οικοσυστήματα από την μετατροπή τους σε τεχνητούς αγωγούς ομβρίων υδάτων με εγκιβωτισμό στο όνομα της αντιπλημμυρικής προστασίας μοιάζει αναγκαία και περιβαλλοντολογικά δόκιμη.

Αυτοί που αγωνίζονται για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος δεν αγνοούν την ανάγκη για αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής και σίγουρα δεν ενδιαφέρονται μόνο για την προστασία του αττικόψαρου.

Πώς φτάσαμε στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων

Εξάντλησαν κάθε μέσο -επιστολές στην Εισαγγελία Περιβάλλοντος, προσφυγές στο ΣΤΕ- μέχρι να καταφύγουν στον μηχανισμό παραπόνων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων η οποία συγχρηματοδοτεί το έργο.

Ο μηχανισμός παραπόνων είναι εργαλείο που επιτρέπει την επίλυση διαφορών σε περίπτωση που οποιοδήποτε μέλος του κοινού θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει παρατυπήσει (το έργο συγχρηματοδοτείται από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, εθνικούς πόρους και δάνεια από την ΕΤεπ και την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης).

Τον Μάιο, και αφού έγινε αυτοψία, ο μηχανισμός παραπόνων συνέταξε έκθεση που την απευθύνει στους προσφεύγοντες (την ΟΖΟΝ,ΡΕΜΑΤΙΚΗ-Πρωτοβουλία για την Προστασία του Ερασίνου, ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ, ΡΟΗ και Δ.Σωτηρίου) και στην διοίκηση της Τράπεζας, στην οποία με λεπτομέρειες εκθέτει την ασυμβατότητα του έργου σε σχέση με την ενωσιακή νομοθεσία και συγκεκριμένα με τις οδηγίες για τους οικότοπους και τα ύδατα. Προτείνει δε στη Διοίκηση της Τράπεζας να διακόψει τη χρηματοδότηση έως ότου ληφθούν διορθωτικά μέτρα και συστήνει βελτιώσεις στην αξιολόγηση των έργων πριν την όποια απόφαση χρηματοδότησης.

Επιπλέον προτείνεται η Διοίκηση της Τράπεζας να ζητήσει από το Υπουργείο Υποδομών την σύνταξη «σχεδίου διορθωτικής δράσης» για την περιοχή του Ερασίνου σε σχέση με την ενωσιακή νομοθεσία και συγκεκριμένα με τις οδηγίες για τους οικότοπους και τα ύδατα.

Στην έκθεση γίνεται λόγος και για έλλειψη αντισταθμιστικών μέτρων, για πλημμελή εξέταση εναλλακτικών λύσεων και για ελλιπή πληροφόρηση. Επιπλέον, προτείνονται βελτιώσεις στις διαδικασίες ενημέρωσης και διαβούλευσης και τονίζεται η υποχρέωση του φορέα υλοποίησης να εμπλέξει με τρόπο ουσιαστικό όλα τα επηρεαζόμενα από το έργο και ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders).

Το έργο στον Ερασίνο σταμάτησε γιατί ήταν κρίθηκε προβληματικό και αντίθετο στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Ο υφυπουργός Μεταφορών και Υποδομών υποστηρίζει πως «έχει γίνει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αντιμετωπίζει όλα τα θέματα».

«Αλλού είναι το πρόβλημα»

Σχετική ανάρτηση για το θέμα έκανε ο καθηγητής του ΕΜΠ, Νίκος Μπελαβίλας, που σημειώνει με νόημα σε όλα λέγονται ή γράφονται για το αττικόψαρο ότι αλλού είναι το πρόβλημα: «Στο ότι ο αρμόδιος υπουργός δεν έχει ενημερωθεί πως 4.500 τόνους μπάζα στην υπόγεια κοίτη του Κηφισού δεν τα έβαλε το αττικόψαρο, ότι πέντε χρόνια καθυστέρηση στα αντιπλημμυρικά του Φαλήρου δεν τα προκάλεσε το αττικόψαρο, ότι τις πολυκατοικίες, τις κατεστραμμένες γέφυρες, τις μάντρες και τις αποθήκες μέσα στον Ποδονίφτη, στην Εσχατιά, στην Πικροδάφνη, στον Προφήτη Δανιήλ δεν τις έχτισε το αττικόψαρο».

Και συμβουλεύει τον υφυπουργό «να αφήσει ήσυχο το ψαράκι και να κοιτάξει να βοηθήσει την Περιφέρεια Αττικής και τους παρακηφίσιους δήμους να τρέξουν γρήγορα συντηρήσεις, επισκευές, εκβαθύνσεις των εκβολών και μικρά φράγματα στα ανάντη μπας και δεν την πάθουμε σαν τη Βαλένθια!».