Περί κλίματος, Ντόναλντ Τραμπ και… άλλων δαιμονίων

«Γεωτρύπανα, μωρό μου, γεωτρύπανα!», αναφωνούσε εκστασιασμένος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο Ντόναλντ Τραμπ, πλέον νεονεκλεγείς πρόεδρος της μεγαλύτερης οικονομίας στον πλανήτη και ιστορικά μεγαλύτερου -σήμερα δεύτερου μετά την οικονομικά αναδυόμενη Κίνα- ρυπαντή στον κόσμο, σε επίπεδο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Πρόκειται για ένα παλιό μότο των Ρεπουμπλικανών, που ταιριάζει «γάντι» στην ρητορική του 45ου και οσονούπω 47ου προέδρου των ΗΠΑ. Ενός αμφισβητία της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και θιασώτη των ορυκτών καυσίμων.

Από την πρώτη ημέρα της δεύτερης προεδρικής θητείας του, διακηρύττει ο Ντόναλντ Τραμπ, τα γεωτρύπανα θα πάρουν ξανά «φωτιά» για εξορύξεις.

«Στάχτη και μπούρμπερη» λοιπόν η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα του 2015, από την οποία οι ΗΠΑ είχαν αποχωρήσει κατά την πρώτη προεδρία του και -κόντρα στη μετέπειτα επανένταξη υπό την προεδρία Μπάιντεν- ο Τραμπ σκοπεύει άμεσα να ξανακάνει.

Χαρακτηρίζει τη Συμφωνία του Παρισιού «φιλοκινεζική» και «τρομερά άδικη» για τις ΗΠΑ, ενόσω διακηρύττει ότι η «οικονομικά προσιτή ενέργεια» είναι απαραίτητη για τη «χρυσή εποχή» που υποσχέθηκε στον μέσο Αμερικανό.

Συνοδεύεται από μέτρα κατάργησης των περιβαλλοντικών περιορισμών για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και «φρένο» στην πράσινη μετάβαση των ΗΠΑ.

Παρά τη συμμαχία του με τον κ.Tesla, Έλον Μασκ, ο Τραμπ τη χαρακτηρίζει, υπό τους υφιστάμενους όρους της, «κομπίνα».

Παρότι ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ θα αναλάβει επίσημα καθήκοντα στα τέλη Ιανουαρίου, είναι ήδη παρών ως «μπαμπούλας» στην 29η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, που διεξάγεται από τις 11 έως τις 22  αυτού του μήνα στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.

Για πολλές από τις συμμετέχουσες χώρες, η απειλή Τραμπ φαντάζει βολική. Δεν είναι άλλωστε ο μοναδικός «ελέφαντας στο δωμάτιο» της COP29…

Τα σχόλια είναι περιττά για το γεγονός ότι σερί για δεύτερη χρονιά τον ρόλο της «οικοδέσποινας» της κρίσιμης διάσκεψης για το μέλλον του πλανήτη αναλαμβάνει, και δη εν μέσω κλιματικής κρίσης, μια πετρελαιοπαραγωγός χώρα (όπως συνέβη πέρσι με το  Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων).

Ξανά μανά -και εύλογα- υπάρχουν φόβοι ότι η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα θα αναλωθεί σε επικοινωνιακές φανφάρες, λειτουργώντας ως «πράσινο πλυντήριο» για συμμετέχοντες, ενόσω παράγουν λειψό για τις περιστάσεις έργο.

Ζητούμενο στη φετινή διάσκεψη είναι να συμφωνηθούν οι όροι μιας συμφωνίας χρηματοδότησης για το κλίμα προς στήριξη των φτωχότερων, αναπτυσσόμενων πλην όμως δυσανάλογα πληττόμενων από την κλιματική αλλαγή χωρών, πολλές εκ των οποίων αντιμετωπίζουν πλέον πρόσθετους συναφείς κινδύνους χρέους.

Θεωρητικά, πρωταρχικός στόχος της COP29 είναι η συγκέντρωση 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως από τα πλούσια κράτη έως το 2035 -σαφώς υπερφιλόδοξος έναντι τον έως τώρα μετά κόπων επιτεύξιμου στόχου των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Όμως οι νυν ηγέτες των πιο κομβικών χωρών λάμπουν δια της απουσίας τους από την COP29.

Λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου είχαν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους μόλις δύο αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των G7 -των επτά ισχυρότερων βιομηχανικών κρατών του κόσμου- και τεσσάρων χωρών των G20, οι οποίες ευθύνονται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, για το 77% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Ενδεικτικά, στη «διάσκεψη των ηγετών για το κλίμα» γράφουν απουσία ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν -η τελευταία επικαλούμενη τη μετεκλογική «μεταβατική φάση» στο θεσμικό όργανο της ΕΕ.

Στους μεγάλους απόντες συγκαταλέγονται επίσης ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν -κατά φήμες λόγω της διένεξης του Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία- και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ένεκα της κυβερνητικής κρίσης στο Βερολίνο.

Τη λίστα των ηχηρών απουσιών συμπληρώνουν οι ηγέτες της Ρωσίας, της Νότιας Αφρικής, της -υπό μετεκλογικό αναβρασμό- Ιαπωνίας, της Αυστραλίας, μέχρι και της Βραζιλίας, που θα φιλοξενήσει του χρόνου την COP30.

Παρόντες στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Μπακού θα είναι αντίθετα, ως προσκεκλημένοι, οι σκοταδιστές Ταλιμπάν του Αφγανιστάν.

Εν μέσω δε γεωπολιτικών τριγμών από την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ και φόβων ότι η επικείμενη αποδέσμευση των ΗΠΑ θα οδηγήσει κι άλλες χώρες σε υπαναχώρηση από τις δεσμεύσεις για το κλίμα, κατατέθηκε στην COP 29 μια πρόταση της τελευταίας στιγμής από την Κίνα, εξ ονόματος του γεωστρατηγικά αναδυόμενου και γεωγραφικά διευρυνόμενου μπλοκ των BRICS.

Με φόντο τον επικείμενο τραμπικό προστατευτισμό, έριξε σαν «βόμβα» στο «τραπέζι» των διαπραγματεύσεων στην COP29 το θέμα των «περιοριστικών εμπορικών μέτρων», συμπεριλαμβάνοντας τους δασμούς άνθρακα της ΕΕ, που θα τεθούν σε ισχύ το 2026.

Αυτά, ενώ τα χρονικά περιθώρια για ανάσχεση της κλιματικής κρίσης στενεύουν επικίνδυνα, την ώρα που η ζήτηση για ενέργεια αυξάνεται παγκοσμίως.

Μόλις προ ημερών ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι, εάν δεν εφαρμοστούν άμεσα οι ανειλημμένες κρατικές δεσμεύσεις, θα καταστεί μη εφικτός ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη σε επίπεδα κάτω των 2 βαθμών Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

«Η μπάλα είναι και πάλι στο γήπεδο των ανεπτυγμένων χωρών», λέει χαρακτηριστικά ο Μιχάι Ρόμπερτσον, διαπραγματευτής επί των οικονομικών για τη Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών.

«Πρέπει όλοι σας να σοβαρευτείτε, αλλιώς θα υποφέρουμε εξαιτίας της αμέλειάς σας».