Η τέχνη απέναντι στην κλιματική αλλαγή

Τι σχέση μπορεί να έχει η τέχνη με την κλιματική κρίση; Ή μάλλον ακόμα πιο συγκεκριμένα η μουσική με την κλιματική κρίση. H Becky Young (Head of Operations & Community της Earth Percent) επιμένει ότι η σχέση είναι πολύ στενή και μας εξηγεί το γιατί αλλά και το πώς αυτές οι δύο έννοιες μπορούν να σχετίζονται.

Λίγες ημέρες πριν την παρουσία της στο Hearth Summit της Αθήνας, η Becky Young μας μιλάει για τη δράση του EarthPercent και τη δύναμη της τέχνης και των καλλιτεχνών στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή.

Ας τα πιάσουμε από την αρχή: Τι είναι, λοιπόν, το EarthPercent;

Το EarthPercent ιδρύθηκε από τον Brian Eno και από άλλους επαγγελματίες της μουσικής βιομηχανίας το 2021. Στόχος του ήταν να μπει στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της κλιματικής και περιβαλλοντικής κρίσης μέσα από τη μουσική. Εμπλέκοντας, δηλαδή, καλλιτέχνες και μουσικούς ώστε να δεσμευτούν να δίνουν ένα μέρος του εισοδήματός που προκύπτει από την τέχνη τους για περιβαλλοντικούς σκοπούς.

Δεν περιοριζόμαστε όμως μόνο στην απλή συγκέντρωση χρημάτων και πόρων. Αξιοποιούμε την παγκόσμια, οικουμενική εμβέλεια της μουσικής για να ευαισθητοποιήσουμε, να χρηματοδοτήσουμε έργα για το κλίμα και να συμβάλουμε στην πολιτιστική αλλαγή.

Υποστηρίζοντας περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες μικρής ή μεγάλης κλίμακας και ενθαρρύνοντας τη μουσική βιομηχανία να υιοθετήσει πιο βιώσιμες πρακτικές, το EarthPercent θέλει να μετατρέψει τη μουσική σε δύναμη για την κλιματική δράση.

Πώς μπορεί η τέχνη να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο για την μάχη απέναντι στην κλιματική αλλαγή;

 Θα αναφερθώ εδώ στις σκέψεις και τα λόγια του συνιδρυτή μας Brian Eno, ο οποίος δικαίως μιλάει για το πώς η τέχνη μας επιτρέπει να δούμε εκδοχές του εαυτού μας και της κοινωνίας που δεν θα είχαμε σκεφτεί πριν. Ναι, πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε σχετικά με τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία της αντιμετώπισης των αιτιών και των συνεπειών των πολλαπλών κρίσεων που αντιμετωπίζουμε, αλλά πρέπει επίσης να φανταστούμε και πιθανά θετικά σενάρια για το μέλλον. Και εδώ έρχεται η τέχνη. Η τέχνη μας βοηθά να οραματιστούμε αυτά τα πιθανά, βιώσιμα σενάρια. Είτε πρόκειται για μυθοπλασία, για εικαστικά, για μουσική ή για παραστάσεις, μπορεί να μας δείξει πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας καλύτερος κόσμος.

 Πώς η μουσική μπορεί να δράσει σαν καταλύτης για την αλλαγή;

Πάντα όταν μιλάμε στο EarthPercent λέμε ότι σχεδόν κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς μουσική. Η μουσική είναι παντού. Ξεπερνάει τα γεωγραφικά σύνορα, ξεπερνάει τις γλωσσικές διαφορές, ξεπερνάει τα όρια του πολιτισμού. Ξεχωρίζει από όλα. Έτσι έχει μία μοναδική ικανότητα: να φέρνει κοντά διαφορετικούς λαούς και κουλτούρες και να προάγει έννοιες όπως η ενσυναίσθηση και η κατανόηση. Μπορεί να μεταδώσει μηνύματα και να εμπνεύσει την ευαισθητοποίηση αλλά και τη δράση σε παγκόσμια κλίματα. Η μουσική, όπως και κάθε τέχνη, μιλάει στην καρδιά μας και μας δημιουργεί συναισθήματα. Και αυτό είναι πολύ πιο έντονο από τα απλά επιστημονικά δεδομένα ή τα λόγια. Πολύ πιο εύκολα κινητοποιούμαστε να αναλάβουμε δράση, όταν κινούμαστε από το συναίσθημα.

Για αυτό η μουσική είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο στο διεθνές κίνημα για το κλίμα, αφού το να ακούμε μόνο τους επιστήμονες δεν αρκεί. Επιπλέον, οι καλλιτέχνες, οι άνθρωποι που δημιουργούν τη μουσική έχουν μία τεράστια επιδραστικότητα και λειτουργούν σαν ηγέτες στην εποχή μας. Κάθε ζωντανή εμφάνιση και κάθε ανάρτηση στα social media μπορεί να κινητοποιήσει και να εμπνεύσει χιλιάδες ανθρώπους. Έχουν, δηλαδή, τη δύναμη να εμπνεύσουν και να εμπλέξουν το κοινό τους σε θέματα κρίσιμα όπως η προστασία του πλανήτη και των ανθρώπων που ζουν σε αυτόν.

Αν η κλιματική αλλαγή ήταν τραγούδι, ποιο θα ήταν αυτό;

Πιθανότατα το «Big Yellow Taxi» της Joni Mitchell, επειδή συμπυκνώνει τη θλιβερή κατάσταση της σύγχρονης καθημερινότητας του πλανήτη. Όταν δηλαδή μετατρέπουμε τον όμορφο, άγριο, γεμάτο βιοποικιλότητα και πράσινο φυσικό κόσμο γύρω μας σε φυτεμένο γκαζόν και πάρκινγκ αυτοκινήτων!

Ποια είναι η πιο αποτελεσματική δράση που μπορούν να αναλάβουν οι πολίτες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής;

Move your money! Όχι μόνο να προσέχετε πού ξοδεύετε τα χρήματά σας ως καταναλωτές, αλλά να κάνετε και συνειδητές επιλογές στο πού αποταμιεύετε και πού επενδύετε τα χρήματά σας είτε ως άτομα, είτε ως επιχείρηση. Για παράδειγμα στην EarthPercent συνεργαζόμαστε με μία από τις λεγόμενες «ηθικές τράπεζες», τη βρετανική Triados.

Δυστυχώς σήμερα οι περισσότερες τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα χρησιμοποιούν τα κεφάλαιά τους (δηλαδή τα χρήματά μας!) για χρηματοδότηση επιζήμιων για τον πλανήτη δράσεων όπως τα ορυκτά καύσιμα ή η αποψίλωση των δασών. Και πλάι σε αυτά, επενδύουν και σε τομείς σχετικούς με τη στρατιωτική βιομηχανία που δε χρειάζεται να πούμε πόσο επιζήμιο είναι για όλους μας.

Άρα το πιο αποτελεσματικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε αύριο το πρωί είναι να μεταφερθείτε σε μία πιο «ηθική τράπεζα» που γίνει προτεραιότητα στις βιώσιμες και πράσινες επενδύσεις. Αν ο καθένας μας έκανε αυτό το απλό βήμα, θα διακόπταμε όλοι μαζί την οικονομική στήριξη σε βιομηχανίες και κλάδους που συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή.

Ποιο έργο (βιβλίο, ταινία ή τραγούδι) πιστεύετε ότι μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν πιο σοβαρά τα προβλήματα του περιβάλλοντος;

Αυτή τη στιγμή διαβάζω (αργά- αργά) το «Parable of the Sower» (Παραβολή του Σπορέα) της Octavia Butler, ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας για ένα δυστοπικό μέλλον που αλλάζει λόγω της κλιματικής αλλαγής και της έλλειψης πόρων. Σίγουρα σε κάνει να σκέφτεσαι πολύ για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η κοινωνία αν συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο!

Η Becky Young (Head of Operations & Community της Earth Percent) θα συμμετέχει στη συζήτηση με θέμα «H μουσική βιομηχανία για την περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη. Μουσικές πρωτοβουλίες για το κλίμα» την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου στις 5 το απόγευμα στο πλαίσιο του Hearth Summit στο Impact Hub Athens. Μαζί της θα συζητήσουν οι: Misia Furtak (Μουσικός, Music Declares Emergency), Vickie Amiralis (Label Development Manager – In Place of War / EarthSonic), Tori Tsui (Ακτιβίστρια κλιματικής δικαιοσύνης, Συγγραφέας και Μέλος της Συμμαχίας Unite for Climate Action) και Nis Bogvad (Συνιδρυτής και Διευθυντής Act in Synch).