Ντόναλντ Τραμπ vs Δικαιοσύνης – Από κατάδικος, πρόεδρος υπεράνω του νόμου;

Ήδη πρώτος στα χρονικά Αμερικανός πρώην πρόεδρος που κρίθηκε ένοχος για κακουργήματα, ο Ντόναλντ Τραμπ περνά πλέον στην ιστορία ως ο πρώτος κατάδικος που κέρδισε ποτέ προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.

Κατά πολλούς και κατά τα φαινόμενα, η νίκη του αποτελεί ουσιαστικά για τον ίδιο εχέγγυο ότι δεν θα λογοδοτήσει, ούτε θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις νομικές συνέπειες μιας χιονοστιβάδας κατηγοριών που εκκρεμούν σε βάρος του.

Aπό τις 5 Νοεμβρίου οι ΗΠΑ βρίσκονται σε αχαρτογράφητα νερά, καθώς ο εκλεγμένος 47ος πρόεδρος της δυτικής υπερδύναμης βρίσκεται στο επίκεντρο πλείστων όσων δικών: πολιτειακών και ομοσπονδιακών, ποινικών και αστικών.

Πιστοί στην τακτική των καθυστερήσεων και με τη σιωπηρή βοήθεια της συντηρητικής πλειοψηφίας του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ -που έκανε τον Ιούλιο «λάστιχο» τα όρια της προεδρικής ασυλίας– οι δικηγόροι του Ντόναλντ Τραμπ κατάφεραν να «παγώσουν» ή να καθυστερήσουν τις διαδικασίες για μετά τις εκλογές.

Θεωρείται απίθανο κάποια από αυτές να τελεσιδικήσει πριν από την επίσημη ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων, με την ορκωμοσία της 20ης Ιανουαρίου.

Από εκεί και έπειτα, ως επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας -και δη με απόλυτη κυριαρχία των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο– ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορεί «να κόβει και να ράβει».

Έχει ήδη πει ότι θα μπορούσε να απολύσει «σε δύο δευτερόλεπτα» τον ειδικό εισαγγελέα και «διώκτη» του, Τζακ Σμιθ -εάν αυτός δεν υποβάλει τελικά παραίτηση μέχρι τον Ιανουάριο, όπως πλέον φημολογείται.

Υπό την ηγεσία του Τραμπ -πρακτικά μια ηγεμονία, όπως διαμορφώνεται, με πλήρη έλεγχο και των τριών εξουσιών- το υπουργείο Δικαιοσύνης αναμένεται να αποσύρει τις σε βάρος του κατηγορίες και στις δύο εκκρεμείς ποινικές ομοσπονδιακές υποθέσεις.

Μια για απόπειρα ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος του 2020 και μια για κατοχή και απόκρυψη διαβαθμισμένων εγγράφων.

Οι λοιπές υποθέσεις -ποινικές και αστικές- πιθανότατα θα μπουν στον «πάγο» ή σε έναν χρονοβόρο κυκεώνα εφέσεων.

Ο Ντόναλντ Τραμπ στη δίκη του για την υπόθεση Στόρμι Ντάνιελς, τον περασμένο Μάιο, στη Νέα Υόρκη (Mark Peterson/Pool via REUTERS)

Πολιτειακές υποθέσεις

Τρεις εβδομάδες μετά τις εκλογές, στις 26 Νοεμβρίου, είχε προγραμματιστεί σε δικαστήριο της Νέας Υόρκης η ανακοίνωση της ποινής του Ντόναλντ Τραμπ για την υπόθεση Στόρμι Ντάνιελς.

Είχε κριθεί νωρίτερα φέτος ένοχος από σώμα ενόρκων για 34 κακουργήματα που αφορούν σε παραποίηση επιχειρηματικών αρχείων.

Και δη προς απόκρυψη δωροδοκίας, ύψους 130.000 δολαρίων, για την εξαγορά της σιωπής της πορνοστάρ Στόρμι Ντάνιελς, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2016.

Θεωρητικά, ο Τραμπ αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως 4 ετών.

Όμως οι δικηγόροι του ζητούν απόσυρση των κατηγοριών και κλείσιμο της υπόθεσης, βάσει της πρόσφατης απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ περί προεδρικής ασυλίας.

Η επανεκλογή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο περιπλέκει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία, θέτοντας δικαστές και εισαγγελείς ενώπιον πρωτοφανών νομικών διλημμάτων.

Έχοντας αναβάλει ήδη δύο φορές την ανακοίνωση της θέσης του επί του αιτήματος της υπεράσπισης, ο δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, Χουάν Μέρτσαν, ανακοίνωσε μια τρίτη αναβολή στις 12 Νοεμβρίου, μεταθέτοντας τη λήψη αποφάσεων τουλάχιστον μέχρι τις 19 του μήνα.

Ως εκ τούτου, τα πάντα είναι στον «αέρα».

Ακόμη και στην περίπτωση που τελικά επικυρωθεί η καταδίκη και επιβληθεί ποινή τον Ντόναλντ Τραμπ, οι δικηγόροι του αναμένεται να ασκήσουν έφεση αμέσως.

Ανάλογη είναι η γραμμή του νομικού επιτελείου του και στην έτερη σε επίπεδο πολιτείας ποινική δίωξη σε βάρος του.

Σημείο αναφοράς είναι η Τζόρτζια και οι κατηγορίες για απόπειρα αλλοίωσης των εκλογικών αποτελεσμάτων του 2020 στην εν λόγω πολιτεία.

Οι δικηγόροι του Τραμπ επίσης επικαλούνται την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου περί προεδρικής ασυλίας.

Ούτως ή άλλως η διαδικασία στη Τζόρτζια βρίσκεται προσωρινά στον «πάγο», καθώς εκκρεμεί απόφαση επί αιτήματος εξαίρεσης της τοπικής εισαγγελέα από την υπόθεση, λόγω σύγκρουσης συμφερόντων.

Η σχετική απόφαση δεν αναμένεται πριν από την ορκωμοσία Τραμπ.

Η συνέχιση της δίκης θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολη.

Η ιστορική πλέον φωτογραφία από τη σύλληψη του Ντόναλντ Τραμπ στην Ατλάντα, τον Αύγουστο του 2023, μετά την απαγγελία κατηγοριών σε βάρος του ίδιου και 18 συνεργατών του για απόπειρα ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος του 2020 στην πολιτεία της Τζόρτζια (Fulton County Sheriff’s Office/Handout via REUTERS/File Photo)

Ομοσπονδιακές ποινικές διώξεις

Πολιτικά, οι πιο βαριές κατηγορίες κατά του Ντόναλντ Τραμπ είναι αυτές που αντιμετωπίζει σε ομοσπονδιακό επίπεδο, σε δύο υποθέσεις.

Κατηγορείται για τέσσερα κακουργήματα για συνωμοσία κατά των ΗΠΑ, με απόπειρα ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος του 2020 -στο πλαίσιο της οποίας εντάσσεται και η εισβολή φανατισμένου όχλου υποστηρικτών του στο Καπιτώλιο, στις 6 Ιανουαρίου του 2021.

Τον βαρύνουν επίσης 40 κακουργήματα για κατοχή και απόκρυψη περισσότερων από 11.000 διαβαθμισμένων εγγράφων, τα οποία πήρε μαζί του φεύγοντας από τον Λευκό Οίκο το 2021.

Τα στοίβαξε στη βίλα του στη Φλόριντα, στο Μαρ-α-Λάγκο.

Και στις δύο υποθέσεις κεντρικό πρόσωπο είναι ο ειδικός εισαγγελέας Τζακ Σμιθ, που άσκησε τις διώξεις.

Στην μεν περίπτωση των διαβαθμισμένων εγγράφων, η αρμόδια περιφερειακή δικαστής των ΗΠΑ (διορισμένη από τον Τραμπ), Έιλιν Κάνον, απέρριψε πρόσφατα την υπόθεση, υποστηρίζοντας ότι ο νυν απερχόμενος υπουργός Δικαιοσύνης, Μέρικ Γκάρλαντ, δεν είχε εξ αρχής την εξουσία να διορίσει τον Τζακ Σμιθ.

Ο τελευταίος έχει ασκήσει έφεση επί της απόφασης, όμως θεωρείται απίθανο να κριθεί πριν από την αλλαγή «σκυτάλης» στον Λευκό Οίκο.

Η δε υπόθεση της απόπειρας ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος του 2020 βρίσκεται στα χέρια της περιφερειακής δικαστού Τάνια Τσάτκαν στην Ουάσιγκτον, έχει ωστόσο και αυτή «παγώσει».

Συνέβη κατόπιν φρέσκου αιτήματος του ειδικού εισαγγελέα Τζακ Σμιθ, ένεκα της «πρωτοφανούς συγκυρίας» μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ.

Ζήτησε να δοθεί στην εισαγγελία «χρόνος για να αναλύσει κατάσταση και να καθορίσει πώς θα προχωρήσει, σύμφωνα με την πολιτική του υπουργείου Δικαιοσύνης».

Το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων θα ανακοινωθεί έως τις 2 Δεκεμβρίου.

Η έκθεση Σμιθ αναμένεται με έντονο ενδιαφέρον, εν μέσω διαρροών ότι ο ίδιος σκοπεύει να παραιτηθεί πριν αρχίσει η δεύτερη θητεία Τραμπ.

Αποτελεί κοινή πεποίθηση εξάλλου ότι ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, στη δεύτερη διακυβέρνηση Τραμπ, θα αποσύρει επισήμως όλες τις ομοσπονδιακές κατηγορίες κατά του 47ου προέδρου.

Ο Ντόναλντ Τραμπ με περισσή αυταρέσκεια κατά τη διάρκεια της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ (REUTERS/Reba Saldanha)

Αστικές αγωγές

Στα ανοιχτά νομικά μέτωπα του Ντόναλντ Τραμπ συμπεριλαμβάνονται επίσης διάφορες αστικές υποθέσεις, μεταξύ αυτών για σεξουαλική κακοποίηση, δυσφήμιση και εταιρική απάτη.

Σε αντίθεση με τις ποινικές διώξεις, ως ένοικος του Λευκού Οίκου δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεων σε ιδιώτες λόγω αστικής ευθύνης, ούτε για αδικήματα που δεν σχετίζονται με την προεδρική θητεία.

Όμως εν προκειμένω τα λεφτά είναι πολλά -στις τρέχουσες αστικές υποθέσεις του Τραμπ οι αποζημιώσεις και πρόστιμα ξεπερνούν ήδη το μισό δισεκατομμύριο δολάρια.

Η υπερασπιστική γραμμή του είναι ότι η συνέχιση της εξέτασης ακόμη και των αστικών αγωγών θα παρεμποδίσει την εκτέλεση των προεδρικών καθηκόντων.

Η μεγαλύτερη από αυτές τις υποθέσεις αφορά στην επιβολή προστίμου-μαμούθ, άνω των 450 εκατομμυρίων δολαρίων, που επέβαλε στον Ντόναλντ Τραμπ δικαστήριο στο Μανχάταν.

Κρίθηκε ένοχος για παραποίηση περιουσιακών στοιχείων, με στόχο την εξαπάτηση τραπεζών και ασφαλιστικών εταιριών σε βάθος δεκαετίας (2011-2021).

Έχει ασκήσει έφεση.

Δεν είναι σαφές πότε θα βγει η απόφαση.

Χρωστούμενα είναι εν τω μεταξύ και τα 88 εκατομμύρια δολάρια που δικαστήρια στη Νέα Υόρκη επιδίκασαν ως αποζημίωση στη συγγραφέα Ε. Τζιν Κάρολ, η οποία κατηγόρησε τον Ντόναλντ Τραμπ για σεξουαλική επίθεση τη δεκαετία του 1990 και αργότερα για δυσφήμιση.

Ο Τραμπ άσκησε έφεση και στις δύο αποφάσεις.

Υπάρχουν εν τω μεταξύ εκκρεμείς αγωγές σε βάρος του από τραυματισμένους αστυνομικούς κατά την εισβολή στο Καπιτώλιο, το 2021.

Τον κατηγορούν ότι φέρει νομική ευθύνη για τη βία, αμφισβητώντας ότι είχε τότε προεδρική ασυλία.

Δικάσιμος σε αυτή την υπόθεση δεν έχει ακόμη οριστεί.

Το ίδιο ισχύει και με έτερη αγωγή δυσφήμισης που κατατέθηκε σε βάρος του Τραμπ, μετά το προεδρικό ντιμπέιτ με την Κάμαλα Χάρις.

Αιτία ήταν λανθασμένες αναφορές του σε παλιά υπόθεση άδικης, και τελικά αναιρεθείσας καταδίκης Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων ανδρών για τον βιασμό μιας λευκής γυναίκας, το 1989, στη Νέα Υόρκη.

Το ζεύγος Τραμπ πανηγυρίζει σε εκδήλωση στο Γουέστ Παλμ Μπιτς της Φλόριντα τα αποτελέσματα των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου (REUTERS/Carlos Barria)

Επιμύθιο

Το στρατόπεδο Τραμπ -πολιτικό και νομικό- αναμένεται να κάνει εφεξής «σημαία» του το επιχείρημα ότι το Σύνταγμα των ΗΠΑ απαγορεύει περιορισμούς στην άσκηση των επίσημων προεδρικών καθηκόντων.

Ακόμη, δε, και αν ο νεοεκλεγείς πρόεδρος καταδικαζόταν κατά τη μεταβατική περίοδο, μέχρι την ημέρα της ορκωμοσίας, η νομική ομάδα του θα εξαντλούσε τα χρονικά περιθώρια με εφέσεις, φτάνοντας μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

Με την υφιστάμενη σύνθεσή του – έξι υπερσυντηρητικοί δικαστές έναντι μόλις 3 προοδευτικών- είναι άκρως φιλοτραμπικό.

Εκτιμάται μάλιστα ότι η πλάστιγγα θα γείρει ακόμη περισσότερο υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ, με νέους διορισμούς δικαστών μέχρι τη λήξη της δεύτερης προεδρικής θητείας του, το 2029.

Τούτων δοθέντων, νομικοί και αναλυτές προεξοφλούν την απόρριψη των ομοσπονδιακών ποινικών κατηγοριών εναντίον του 47ου προέδρου, «πάγωμα» των πολιτειακών ποινικών διώξεων και αλλεπάλληλες καθυστερήσεις στις εκκρεμείς αστικές υποθέσεις.

Η εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ καθιστά «εξαιρετικά σαφές ότι οι Αμερικανοί θέλουν ένα άμεσο τέλος στην εργαλειοποίηση δικαστικού μας συστήματος», υποστήριξε ο διευθυντής του επικοινωνιακού επιτελείου του, Στίβεν Τσουνγκ.

«Το κυνήγι μαγισσών κατά του προέδρου Τραμπ έχει καταρρεύσει», ανέφερε σε δήλωση, προδικάζοντας ότι θα πρέπει να απορριφθούν όλες οι υποθέσεις «υπό το φως της ιστορικής απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την προεδρική ασυλία και άλλη ζωτικής σημασίας νομολογία».

«Εν ολίγοις», σχολιάζει καυστικά η αμερικανική έκδοση του ιστότοπου Politico, «ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι πλέον ο δικαστής και ο ένορκος του εαυτού του, προστατευμένος από τις ποινικές συνέπειες που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει χωρίς το πεδίο νομικής ισχύος του Οβάλ Γραφείου».

Και υπό αυτή την έννοια, παρατηρεί, στις κάλπες της 5ης Νοεμβρίου «ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κέρδισε απλώς την Καμάλα Χάρις».