Η Κίνα αντιμετωπίζει αυτό που σημείωσε ο οικονομολόγος Albert Hirschman πριν από δεκαετίες: η εκρηκτική ανάπτυξη είναι ανισόρροπη και η επιτυχία ενσωματώνει αυτή την ανομοιομορφία στους πολιτικούς, επιχειρηματικούς και πολιτιστικούς θεσμούς, καθιστώντας την αλλαγή δύσκολη. Η Κίνα βρίσκεται τώρα σε αυτό το σταυροδρόμι, όπως επισημαίνει σε editorial του ο βρετανικός Guardian.

Η οικονομική ανάπτυξη του ασιατικού γίγαντα, που προηγουμένως βασιζόταν στις εξαγωγές και στην κατασκευαστική έκρηξη που βασιζόταν στον δανεισμό, σήμερα αντιμετωπίζει αντίθετους ανέμους: ένα καταστροφικό κραχ από το όργιο επενδύσεων σε ακίνητα, μεγάλες απώλειες που πλήττουν τις τράπεζες και οι τοπικές κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν μια καταστροφική κρίση χρέους.

Ο χάρτης απεργιών του China Labor Bulletin κατέγραψε 719 εργατικές διαμαρτυρίες μόνο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, από 696 την ίδια περίοδο πέρυσι

Με τα νοικοκυριά υπερχρεωμένα, η Κίνα δεν μπορεί απλώς να χτίσει περισσότερα διαμερίσματα για να πουλήσει. Η διατήρηση μιας άνθησης με εξαγωγές θα γίνει πιο δύσκολη καθώς τα μέτρα αντιντάμπινγκ και οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ προκαλούν τριγμούς. Και σε όλα αυτά έχονται να προστεθούν οι απώλειες κερδών που αναφέρεουν πολλές κινεζικές εταιρείες.

Κίνα: Μεσαία τάξη με γούστο «αστικής» πολυτέλειας

Αυτή η στιγμή είναι ώριμη για ον ‘Xiconomics’ – το όραμα του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ για ξεχωριστές αλλά διασυνδεδεμένες εγχώριες και παγκόσμιες αγορές. Ο εμπειρογνώμονας του εμπορίου Michael Pettis υποστηρίζει ότι η Κίνα πρέπει να στραφεί προς την ανάπτυξη που καθοδηγείται από την κατανάλωση καθώς άλλοι κλάδοι εξασθενούν.

Για να γίνει αυτό, η Κίνα χρειάζεται μια μεγαλύτερη, πιο πλούσια μεσαία τάξη με γούστο για «αστική» πολυτέλεια. Αυτό απαιτεί ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης, επενδύσεις στην τεχνολογία, μείωση της εξάρτησης από βασικές εισαγωγές και ενίσχυση της αυτοδυναμίας.

Ωστόσο, οι ηγέτες της Κίνας φαίνονται επιφυλακτικοί να πιέσουν τις καταστάσεις πολύ μακριά και πολύ γρήγορα. Το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό αλλά πολιτικό.

Η μετάβαση από ένα εργατικό δυναμικό χαμηλόμισθων εργοστασιακών εργατών σε μια εύπορη μεσαία τάξη θα απαιτούσε την εξωτερική ανάθεση γραμμών συναρμολόγησης σε γειτονικές χώρες, όπως το Βιετνάμ και άλλες χώρες που συνδέονται με την Κίνα μέσω οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων και θαλάσσιων οδών και λιμανιών. Αλλά μια τέτοια οικονομική μετατόπιση φέρνει διαταραχές με δυνητικά αποσταθεροποιητικές συνέπειες σε πρωτοφανή και παγκόσμια κλίμακα.

Η περίπτωση της Βρετανίας

Σκεφτείτε πόσο καιρό χρειάστηκε η Βρετανία για να μεταμορφώσει την οικονομία της, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Guardian: το 1979, η μεταποίηση απασχολούσε το ένα τέταρτο έως το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της και συνεισέφερε παρόμοια στο εθνικό εισόδημα – περίπου στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Κίνα.

Τρεις δεκαετίες θεραπείας σοκ της εποχής Θάτσερ και παγκοσμιοποίησης υπό την ηγεσία των Νέων Εργατικών, συνδεδεμένων με το City, τελικά απέφεραν τη μετατόπιση της Βρετανίας σε μια οικονομία που κυριαρχείται από τις υπηρεσίες, βασισμένη στην κατανάλωση, με τη μεταποίηση να μειώνεται μόλις στο ένα δέκατο της οικονομίας. Η αναπαραγωγή αυτής της μετάβασης στην Κίνα είναι μια τρομακτική πρόκληση.

Η κομμουνιστική ηγεσία της Κίνας παραμένει ευαίσθητη σε θέματα ανισότητας, ανεργίας και κοινωνικού αποκλεισμού, οδηγώντας στην ανάπτυξη ενός κράτους υψηλής τεχνολογίας και κατασταλτικής επιτήρησης. Παρά τους αυταρχικούς περιορισμούς, οι διαμαρτυρίες εξακολουθούν να συμβαίνουν: ο χάρτης απεργιών του China Labor Bulletin κατέγραψε 719 εργατικές διαμαρτυρίες μόνο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, από 696 την ίδια περίοδο πέρυσι.

Αυτή η στροφή προς την εσωτερική ζήτηση προχωρά αργά, καθώς το κλείσιμο πάρα πολλών εργοστασίων θα μπορούσε να προκαλέσει εκτεταμένες αναταραχές, απειλώντας ενδεχομένως το καθεστώς.

Ωστόσο, εάν η Κίνα προχωρήσει προσεκτικά, κινδυνεύει να καταπνίξει τη στροφή της σε μια οικονομία που βασίζεται στην κατανάλωση, αφήνοντάς την ευάλωτη στην οικονομική στασιμότητα, την κοινωνική αναταραχή και την εξάρτηση από ασταθείς παγκόσμιες αγορές – ένας συνδυασμός που θα μπορούσε τελικά να διαβρώσει τόσο την οικονομική ανθεκτικότητα όσο και την πολιτική σταθερότητα.

Εχοντας ήδη συμπληρώσει 75 χρόνια από την ίδρυσή της, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έχει ήδη ξεπεράσει τη Σοβιετική Ένωση, η οποία επιβίωσε 74 χρόνια. Το πόσο ακόμα θα αντέξει θα εξαρτηθεί από τις επιλογές που θα γίνουν σήμερα.

Πηγή: ΟΤ

Headlines