Δουλειά μετά τη σύνταξη και για τα ΑμεΑ – Πώς η ανάγκη γίνεται φιλοτιμία

Με ρύθμιση που περιλαμβάνεται στον νόμο για τον προσωπικό γιατρό, τα ΑμεΑ θα μπορούν πλέον να εργάζονται και μετά τη σύνταξη. Μάλιστα θα εξαιρούνται από τις κρατήσεις υπέρ ΕΦΚΑ 10% στις οποίες υπόκεινται γενικά οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι.

Η διάταξη θέτει τέλος στο δίλημμα «εργασία ή κρατική στήριξη», είπε η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, τονίζοντας ότι πλέον εφόσον το επιθυμούν οι συμπολίτες μας με αναπηρία θα  μπορούν να έχουν και το ένα και το άλλο.

Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο έχουν  θέσει μετ’ επιτάσεως οι αναπηρικές οργανώσεις, όπως η Εθνική Συνομοσπονδία  Ατόμων με Αναπηρία, με συνεχείς παρεμβάσεις εδώ και 25 χρόνια.

Με ανακοίνωσή της η ΕΣΑμεΑ εξέφρασε την ικανοποίησή της για την ψήφιση της διάταξης, η οποία όπως τονίζεται «ουσιαστικά και τυπικά απελευθερώνει τα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες και σπάνιες παθήσεις που λαμβάνουν σύνταξη αναπηρίας από τον αποκλεισμό τους από την απασχόληση, όπως δηλαδή ισχύει για το σύνολο των συνταξιούχων της χώρας».

Τι ισχύει από τώρα

Η νέα διάταξη που ισχύει από χθες (ν.5157/2024 – ΦΕΚ 187/Α/15-11-2024). καταργεί την προηγούμενη σχετική ρύθμιση του νόμου Κατρούγκαλου (ν.4387/2016),  σύμφωνα με την οποία  προϋπόθεση για να λάβει κάποιος σύνταξη αναπηρίας ήταν να έχει διακόψει προηγουμένως κάθε εργασία.

Η διάταξη έχει αναδρομική ισχύ, από 1/1/2024, έτσι όσα ΑμεΑ είχαν απορριπτική αίτηση συνταξιοδότησης επειδή δεν είχαν προχωρήσει σε διακοπή εργασίας, τώρα μπορούν να υποβάλλουν νέα αίτηση εντός έξι μηνών, για να επανεξεταστεί με το νέο καθεστώς.

Μπορεί ο νέος νόμος να αίρει μια αδικία, όμως τα άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα, εξακολουθούν να βρίσκονται σε δραματικά δυσμενέστερη θέση από ό,τι τα ΑμεΑ σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Βάζοντας τέλος στο δίλημμα «δουλειά ή σύνταξη», δυστυχώς δεν βάζει τέλος στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον οποίο δυστυχώς βιώνει η πλειονότητα των ΑμεΑ, αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι των συνταξιούχων.

Μόλις που τα  βγάζουν πέρα οι 8 στους 10

Τα ποσοστά των ατόμων με αναπηρία που ζουν σε νοικοκυριά με δυσκολίες επιβίωσης ξεπερνάνε στην Ελλάδα το 75%, ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο από το μέσο όρο της ΕΕ (25,5%). Πρόκειται για μια ψαλίδα πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το μέσο όρο του πληθυσμού στην Ελλάδα που δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα, το οποίο είναι ούτως ή άλλως το υψηλότερο στην Ευρώπη (65%).

Οι αμέσως επόμενες χώρες μετά την Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ουγγαρία, βρίσκονται σε σημαντικά καλύτερη μοίρα από εμάς, με το 50% και 38% των ΑμεΑ να δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα (και το 30,8% και 16,4% του συνολικού πληθυσμού).

Σε ό,τι αφορά το γενικό πληθυσμό των ατόμων σε ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα (άνω των 65 ετών), σύμφωνα με έκθεση της Κομμισιόν, ο ένας τους τέσσερις ζει με λιγότερα από 550 ευρώ το μήνα, κοντά στο κατώφλι της φτώχειας.

Το ποσοστό υλικής και κοινωνικής στέρησης για τα άτομα ηλικίας 65+ στην Ελλάδα ανήλθε σε σε 25,8% το 2022 (21,7% για τους άνδρες και 29,1% για τις γυναίκες).  Πρόκειται για υπερδιπλάσιο ποσοστό από το μέσο όρο της ΕΕ των 27 (11,1%).

Με απλήρωτους λογαριασμούς ο ένας τους δύο

Στην Ελλάδα σχεδόν το ένα στα δύο ΑμεΑ  (45,7%) ζει σε νοικοκυριά που έχουν καθυστερημένες οφειλές (πάγιοι λογαριασμοί, ενοίκια, δόσεις, έντοκα δάνεια κ.λπ.). Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό σε όλη την ΕΕ, υπετραπλάσιο του μέσου όρου (10,4%) και σχεδόν διπλάσιο από ό,τι στη Βουλγαρία (23,2%).

Το μόνο παρήγορο είναι ότι τα ΑμεΑ «βράζουν» στο ίδιο καζάνι με όλους τους υπόλοιπους, αφού και στο γενικό πληθυσμό το 46% δεν καταφέρνει να πληρώσου τους λογαριασμούς στην ώρα τους.

Για τους άνω των 65 ετών η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη, με το 37,4% να έχει οφειλές (41,4% όσων έχουν κάποιο βαθμό αναπηρίας).

Εκτός εργασίας πάνω από το 70%

Το πιο απογοητευτικό όμως αφορά την συμμετοχή των ΑμεΑ στην αγορά εργασίας. Η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για την Αναπηρία, με τίτλο «Δικαίωμα στην Εργασία», κατατάσσει την Ελλάδα, μαζί με την Ιρλανδία, στην «κορυφή της λίστας της ντροπής», όπως την αποκαλεί. Από τα ενεργά άτομα με αναπηρία που μπορούν να εργαστούν λιγότερο από το ένα τρίτο (32,6%) έχουν έμμισθη σχέση απασχόλησης. Η Κροατία ακολουθεί με μόλις 37% και η Ισπανία με 39%. Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 51,3%, ποσοστό που θεωρείται εξαιρετικα χαμηλό.