Αλλαγή εκλογικού νόμου στην Αυτοδιοίκηση: Τι λένε οι Δήμαρχοι για την πρόταση Λιβάνιου

Η πρόταση του Θοδωρή Λιβάνιου στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ για την εισαγωγή ενός νέου συστήματος εκλογής δημάρχων, βασισμένου στη λογική της διπλής επιλογής, προκάλεσε έντονες συζητήσεις στους κόλπους της αυτοδιοίκησης. Το in επικοινώνησε με δημάρχους της χώρας οι οποίοι εξέφρασαν τους προβληματισμούς τους για το θέμα. Το προτεινόμενο σύστημα όπως φαίνεται φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα αντιπροσωπευτικότητας οδηγώντας σε έναν νέο γύρο συζητήσεων για το μέλλον της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ακολουθούν οι δηλώσεις των Δημάρχων στο in σε σχέση με την πρόταση του Υπουργού.

Δήμαρχος Λήμνου Ελεονώρα Γεώργα:

Οι εκ βάθρων αλλαγές που προωθεί το Υπουργείο Εσωτερικών μέσα από μία σειρά μέτρων τα οποία αλλάζουν συλλήβδην τα δεδομένα σε πολλούς τομείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, από τις εκλογές μέχρι τη διακυβέρνηση και την οργάνωση των ΟΤΑ, είναι γεγονός ότι αιφνιδίασαν. Σε ένα περιβάλλον που διαρκώς μεταβάλλεται, οι μεταρρυθμιστικές κινήσεις είναι πάντοτε απαραίτητες, εφόσον έχουν θετικό πρόσημο για την κοινωνία, τους θεσμούς, τη Δημοκρατία, αλλά και την οικονομία.

Προσδοκάμε ότι θα ακολουθήσει εκτεταμένη, ουσιαστική διαβούλευση με τα θεσμικά μας όργανα και όλους τους εμπλεκόμενους, προκειμένου να εξεταστούν οι προβληματισμοί και να συζητηθούν οι θέσεις μας.

Για εμάς, εκείνο που προέχει αυτήν τη στιγμή είναι να διαχειριστούμε σωρεία άλλων θεμάτων και προβλημάτων με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι Δήμοι μας, τα οποία αποκρυσταλλώθηκαν και στο πρόσφατο ψήφισμα της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της Κ.Ε.Δ.Ε.

Δήμαρχος Ρεθύμνης, Γιώργος Μαρινάκης:

Αρχικά θεωρώ πολύ σημαντικό γεγονός την έναρξη των εργασιών της Επιτροπής για την κατάρτιση του Νέου Ενιαίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης.

Είναι η μοναδική ευκαιρία να αποκατασταθεί η κλονισμένη σχέση της Πολιτείας με την Αυτοδιοίκηση και να εφαρμοστούν επιτέλους οι Συνταγματικές διατάξεις που καθιερώνουν την οικονομική και λειτουργική αυτοτέλειά της.

Στη Ρόδο ο κ. Υπουργός Εσωτερικών έθιξε ακροθιγώς τους άξονες που θα κινηθεί το Υπουργείο και αναφέρθηκε και στις σκέψεις του για το εκλογικό σύστημα.

Σύμφωνα με τα λεχθέντα του θεωρώ πολύ θετικά το ότι :

α. Ενοποιούνται πλέον οι δημοτικές ενότητες και όλοι οι υποψήφιοι εκλέγονται με τον ίδιο τρόπο.

β. Μειώνεται ο αριθμός των υποψηφίων που ήταν υπερβολικός και δημιουργούσε την αίσθηση , ότι η επιλογή στην Τ.Α. γίνεται με όρους κοινωνικών, οικογενειακών κλπ σχέσεων και όχι αξιοκρατικά.

γ. Δημιουργεί υποχρεωτική ποσόστωση υπέρ της συμμετοχής των νέων στα ψηφοδέλτια και

δ. Προβλέπει την εκλογή αριστίνδην συμβούλων από την πλειοψηφούσα παράταξη.

Όσον αφορά τον τρόπο εκλογής δηλαδή την κατάργηση της 2ης Κυριακής και τη δυνατότητα διπλής επιλογής συνδυασμού από τον ψηφοφόρο είναι κάτι που προφανώς θα πρέπει να συζητηθεί και να συνεκτιμηθούν τα υπέρ και τα κατά. Δυστυχώς είναι γεγονός , ότι οι συμφωνίες έως και συναλλαγές των ανθυποψηφίων δεν σπανίζουν με οποιοδήποτε εκλογικό σύστημα. Σταθερή κατεύθυνση κάθε νομοθετικής πρωτοβουλίας θα πρέπει να είναι η ενδυνάμωση της συμμετοχής των πολιτών στη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χωρίς να φαλκιδεύεται η βούληση των ψηφοφόρων και να εκλέγονται τελικά αυτοί που επιλέγονται από την πλειοψηφία των πολιτών.

Συνεπώς ο διάλογος για αυτό το θέμα θα πρέπει να είναι εξονυχιστικός και να εισχωρήσει και σε άλλες διατάξεις του κώδικα που έχουν σχέση με τη σύνθεση των Επιτροπών, την κατανομή των αξιωμάτων , τη θεσμική συνεργασία των παρατάξεων κ.λ.π.

Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης:

Με την τοποθέτησή του στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ ο Υπουργός Εσωτερικών προσέθεσε νέο περιεχόμενο στην, ήδη, διευρυμένη ατζέντα της συζήτησης για το παρόν και το μέλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Μια συζήτηση όπου απόλυτη προτεραιότητα οφείλουμε να δώσουμε στην αντιμετώπιση χρόνιων παθογενειών, στην οικονομική, θεσμική και διοικητική αυτοτέλεια των Δήμων, στην άρση του συγκεντρωτισμού, στην ουσιαστική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων με τη διάθεση επαρκών πόρων και του ανάλογου στελεχιακού δυναμικού.

Στο πλαίσιο αυτό, κάθε πρωτοβουλία που προσβλέπει στην ισχυροποίηση της Αυτοδιοίκησης μπορεί να αποτελέσει βάση διαλόγου, υπό την προϋπόθεση πως θα προηγηθεί πραγματική μέριμνα για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι στην καθημερινότητά τους.

Ακούμε με προσοχή κάθε πρόταση που εξασφαλίζει δυνητικά μια αναπτυξιακή προοπτική, πρέπει, όμως, να μελετήσουμε με προσοχή το συνολικό σχέδιο όπως παρουσιάστηκε στα αρμόδια συλλογικά μας όργανα.

Τη δεδομένη χρονική στιγμή το μείζον είναι να εργαστούμε για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συμπολιτών μας, να δώσουμε πειστικές απαντήσεις σε φλέγοντα ζητήματα όπως για παράδειγμα η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και η ανθεκτικότητα των πόλεών μας απέναντι στην κλιματική κρίση.

Δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης

Ο νόμος για τις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που ισχύει σήμερα, ψηφίστηκε πρόσφατα από την Κυβέρνηση, επί υπουργίας Τ.Θεοδωρικάκου. Σε γενικές γραμμές, το σύστημα αυτό είναι απλό και επιτυχημένο. Έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά και, συνεπώς, δεν χρειάζεται ριζική αλλαγή.

Ορισμένες επιμέρους βελτιώσεις, σε δευτερεύοντα ζητήματα (π.χ. αριθμός υποψηφίων δημοτικών συμβούλων) μπορούν να γίνουν. Όπως σίγουρα χρειάζεται να θεσπιστεί και η ηλεκτρονική ψηφοφορία, που εύστοχα προτείνεται.

Όμως οι ευρύτερες αλλαγές, που τελευταία εισηγήθηκε το Υπουργείο, είναι αχρείαστες και ανοίγουν μία συζήτηση που, ιδίως στη σημερινή συγκυρία, είναι εντελώς περιττή.

Ειδικά η ψηφοφορία για δύο γύρους σε μία ενιαία διαδικασία, αν τελικά ισχύσει, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει μεγάλη σύγχυση σε αρκετούς εκλογείς. Ταυτόχρονα, μπορούν να τεθούν ακόμα και θέματα συνταγματικότητας για μία τέτοια διαδικασία.

Αντίθετα με όλα αυτά, η συζήτηση για την Αυτοδιοίκηση πρέπει σήμερα να επικεντρωθεί όχι στο πώς εκλέγονται οι τοπικές αρχές, αλλά στο πώς λειτουργούν μετά την εκλογή τους: αρμοδιότητες, πόροι, σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο, διασφάλιση της ταχύτητας και της αποτελεσματικότητάς τους, ώστε να εξυπηρετούνται περισσότερο και καλύτερα οι πολίτες.

Δήμαρχος Σαρωνικού, Δημήτρης Παπαχρήστου

Οποιαδήποτε ουσιαστική μεταρρύθμιση στοχεύει στην ενίσχυση της Δημοκρατίας και των θεσμών, βασίζεται στην ουσιαστική διαβούλευση με τις εμπλεκόμενες πλευρές. Η πρόταση του υπουργού για αλλαγή του εκλογικού νόμου που αφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν συνιστά ειλημμένη απόφαση αλλά τέθηκε προς συζήτηση, αιφνιδίως είναι η αλήθεια, κατά τη διάρκεια του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της ΚΕΔΕ.

Αναμένουμε πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με τις διαφορετικές παραμέτρους του νέου εκλογικού συστήματος αλλά και εκτενή συζήτηση για αυτό, σε όλα τα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης, ώστε να εξεταστούν οι προβληματισμοί μας και να ακουστούν οι απόψεις μας. Αναμφισβήτητα, το υπάρχον εκλογικό σύστημα εξασφάλισε κυβερνησιμότητα επι σειρά ετών, αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι αποκλείουμε τις μεταρρυθμίσεις. Αντιθέτως, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον οι μεταρρυθμιστικές κινήσεις είναι αναγκαίες εφόσον κριθεί ότι έχουν θετικό πρόσημο για την κοινωνία.

Δήμαρχος Ηρακλείου, Αλέξης Καλοκαιρινός:

Οι «10+10 αλλαγές για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης» που εξήγγειλε ο Υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος στο πρόσφατο Συνέδριο της ΚΕΔΕ διαρθρώνονται σε δύο μέρη: (1) «Αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές», και (2) «Αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ».

Η έμφαση κατά την παρουσίαση δόθηκε στην πρώτη δέσμη, αλλά είναι προφανές ότι πιο κρίσιμη είναι η δεύτερη, και ιδιαίτερα τα σημεία εκείνα που αφορούν (α) στην «Ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Κεντρικού Κράτους», και (β) στα ζητήματα των πόρων και της διαχείρισής τους.

Είναι απολύτως αναγκαίο να ανοίξει -και να καταλήξει- η συζήτηση για τη διόρθωση του άνισου τετράπλευρου που σχηματίζουν το Κεντρικό Κράτος, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι. Το ζήτημα αυτό είναι συναρτημένο με τη θέσπιση, τη ροή και τη διαχείριση των πόρων, και εδώ επίσης οι Δήμοι βρίσκονται ακόμα σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση. Τα εκλογικά ζητήματα της πρώτης δέσμης σηκώνουν κι αυτά αρκετή συζήτηση, αλλά για να την ξεκινήσουμε πρέπει να συμφωνήσουμε ότι το εκλογικό σύστημα οφείλεται να είναι διαφανές και να μη παραβιάζει τη βούληση του εκλογικού σώματος, όπως θα συνέβαινε αν αθροίζαμε πρώτες και δεύτερες προτιμήσεις μέρους των εκλογέων. Στη συνολική συζήτηση θα προσέλθουμε με εποικοδομητική διάθεση και συγκεκριμένες προτάσεις.

Δήμαρχος Κορινθίων, Νίκος Σταυρέλης:

Η πρόταση που παρουσίασε ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Λιβάνιος για την αλλαγή του καταστατικού χάρτη της αυτοδιοίκησης, με κατάργηση των 1.000 και πλέον διάσπαρτων νομοθετημάτων και την ενσωμάτωσή τους σε ένα ενιαίο κώδικα δήμων, είναι στη θετική κατεύθυνση. Το ίδιο και άλλες ιδέες και προτάσεις που μετέφερε στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ, όπως ο σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων Δήμων, Περιφερειών και κράτους.

Η αλλαγή του εκλογικού νόμου μας αιφνιδίασε, αλλά είναι κάτι που δεν μπορεί να μας απασχολεί σήμερα –έτσι κι αλλιώς οι επόμενες εκλογές είναι το 2028. Σημασία έχει να δούμε τα αληθινά προβλήματα των δήμων: την ενίσχυση με προσωπικό, την παρατεταμένη οικονομική ασφυξία που μπλοκάρει τα έργα, τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων…

Το θετικό είναι ότι όλα αυτά, όπως είπε και ο ίδιος ο υπουργός, είναι προτάσεις προς συζήτηση και ότι θα ακολουθήσει ένας διάλογος χωρίς αιφνιδιασμούς, που θα διαρκέσει όσο χρειαστεί. Για να οδηγηθούμε έτσι σε μία ουσιαστική μεταρρύθμιση….

Δήμαρχος Καισαριανής, Ηλίας Σταμέλος

Οι εξαγγελίες του υπουργού Εσωτερικών στο πρόσφατο Συνέδριο της ΚΕΔΕ συνιστούν καταρχάς αποπροσανατολισμό από τα πραγματικά προβλήματα των Δήμων.

Τα 10 σημεία που προτείνει η κυβέρνηση για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών, με την εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας και της απαράδεκτης λογικής τύπου multiple choice (πολλαπλή επιλογή) στα ψηφοδέλτια, αποτελεί συνέχεια των προηγούμενων αντιδραστικών νόμων της λαϊκής ψήφου.

Πίσω από τον ευτελισμό της εκλογικής διαδικασίας διακρίνουμε τη βολική για το αστικό πολιτικό σύστημα λογική της «πολιτικής σταθερότητας» και της «κουλτούρας συνεργασιών» με στόχο την αποτελεσματικότερη υλοποίηση της αντιλαϊκής πολιτικής, της λεγόμενης Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης.

Το κυβερνητικό επιχείρημα περί «μείωσης κόστους» με την κατάργηση του β’ γύρου -που ούτως ή άλλως ήταν απαράδεκτος για μας- είναι κάλπικο. Εξάλλου, ο λαός σε αυτή τη λογική βλέπει διαρκώς να βαφτίζονται «κόστος» οι πιο βασικές ανάγκες του.

Δήμαρχος Αγίας Παρασκευής, Γιάννης Μυλωνάκης 

Η απόφαση του αρμόδιου Υπουργείου Εσωτερικών να προχωρήσει στη σύσταση ενός νέου και πιο εκσυγχρονισμένου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, μετά από 18 ολόκληρα χρόνια, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς «ανοίγει» πλέον ο δρόμος για την επίλυση σημαντικών εκκρεμοτήτων και τη δρομολόγηση μεταρρυθμίσεων που θα μας βοηθήσουν να λειτουργούμε αποτελεσματικότερα, υπέρ των πολιτών.

Σε ότι αφορά στο νέο εκλογικό νόμο που εξήγγειλε ο κ. Λιβάνιος, να ξεκαθαρίσω ότι εκ προοιμίου δεν είμαι αντίθετος στις αλλαγές, αρκεί να έχει διασφαλιστεί το δυνατό, πως θα λειτουργήσουν θετικά.

Παράλληλα μέχρι στιγμής μιλάμε για μία πρόταση και όχι για μια ειλημμένη απόφαση, καθώς θα προηγηθούν σχετικές διαβουλεύσεις με όλα τα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης .

Θα αναμένουμε πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με τη φιλοσοφία αλλά και το σκεπτικό αυτής της αλλαγής, με δεδομένο ότι το υπάρχον εκλογικό σύστημα που διασφάλισε την κυβερνησιμότητα, έχει «αγκαλιαστεί» από την πλειοψηφία των αιρετών και άρα προκύπτει εύλογα ένα ερώτημα, γιατί να αλλάξει εκ νέου.

Σε όλες τις αλλαγές πάντα υπάρχουν τα αρνητικά και τα θετικά. Ωστόσο ως γενική αρχή θα έλεγα ότι όσες ρυθμίσεις έχουν λειτουργήσει δεν τις πειράζουμε και δίνουμε προτεραιότητα σε διορθωτικές παρεμβάσεις.

Δήμαρχος Πολυγύρου, Γιώργος Εμμανουήλ

Η αλλαγή του εκλογικού νόμου που προτάθηκε από τον Υπουργό κ. Λιβάνιο στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ και εντασσόταν σε μια δέσμη προτάσεων, που αφορούν συνολικά στην αναγκαία μεταρρύθμιση του πλαισίου λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης, λανθασμένα προτάχθηκε ως κυρίαρχο στοιχείο της ατζέντας.

Το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων σε όλους τους βαθμούς διακυβέρνησης και ο σαφής προσδιορισμός των πόρων, οικονομικών και ανθρώπινων, που είναι απαραίτητοι για την εκτέλεσή τους, είναι πανθομολογουμένως το ζητούμενο.

Όσο για τον εκλογικό νόμο, πρέπει κατά τη γνώμη μου να συνδυάζει την αναλογικότητα στην εκπροσώπηση με την δυνατότητα σταθερής διακυβέρνησης. Βλέπω θετικά τις προτάσεις για την ενίσχυση της συμμετοχής των νέων, την ηλεκτρονική ψηφοφορία και τους συμβούλους «επικρατείας» και αρνητικά την πρόταση κατάργησης της δεύτερης Κυριακής, με τα επιχειρήματα περί της οικονομικής επιβάρυνσης, της μειωμένης συμμετοχής και των δήθεν υπόγειων συμφωνιών, που άνετα θα μπορούσαν να γίνονται ακόμη και στην προτεινόμενη λύση μίας εκλογικής αναμέτρησης.

Ελπίζω στο επόμενο διάστημα και μέχρι την κατάθεση του νομοσχεδίου, να συζητηθούν προτάσεις που θα θωρακίζουν την Αυτοδιοίκηση στην κατεύθυνση της θεσμικής και οικονομικής της αυτοτέλειας.

Δημάρχος Αμαρουσίου Θεόδωρος Αμπατζόγλου

 Θεωρούμε θετική κάθε μεταρρύθμιση που συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη, σταθερότητα και κυβερνησιμότητα των Δήμων. Οι προτάσεις του Θ. Λιβάνιου, στο πλαίσιο παρουσίασης του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, συζητιούνται ήδη από τα θεσμικά μας όργανα στην ΚΕΔΕ και αποτελούν μία καλή βάση.

Προφανώς χρειάζονται βελτιώσεις στις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και πιστεύουμε ακράδαντα πως πρέπει,  όσο αφορά ειδικά τον εκλογικό νόμο, να συμπορεύονται με τον εκλογικό νόμο που ισχύει για τις εθνικές εκλογές.

Επιπλέον θεωρούμε απαραίτητη την επίλυση σοβαρών ζητημάτων, όπως την απόδοση των οφειλόμενων και θεσμοθετημένων πόρων, την ενίσχυση των Δήμων με προσωπικό πολλών και καίριων ειδικοτήτων και τέλος τη σαφή οριοθέτηση αρμοδιοτήτων που μας επιτρέπουν να είμαστε αποτελεσματικοί για τους Δημότες μας.

Στο πλαίσιο αυτό συνεχίζεται η διαβούλευση και η ΚΕΔΕ ετοιμάζει τις αντιπροτάσεις στις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν τη διοικητική αυτοτέλεια και την οικονομική βιωσιμότητα των Δήμων.

Δήμαρχος Παιανίας, Ισίδωρος Μάδης

Είναι πολύ σημαντικό να συμμετέχεις στη συζήτηση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, θετικό είναι ότι ξεκίνησε η κουβέντα εντός του πλέον αρμόδιου φορέα της ΚΕΔΕ. Πλέον πρέπει να εστιάσουμε στις λεπτομέρειες, να καταθέσουμε αντιπροτάσεις και να καταλήξουμε σε μια ολοκληρωμένη πρόταση προς όφελος της Αυτοδιοίκησης.

Σε μια πρώτη ανάγνωση με την πρόταση που παρουσίασε ο Υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος επιλύονται μια σειρά από προβλήματα όπως η απώλεια πλειοψηφίας της Διοίκησης. Επιπλέον φρενάρεται και η συναλλαγή, οι ανταλλαγές μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου. Κατά τα λοιπά τίποτε δεν είναι γραμμένο στην πέτρα, όπως και ο ίδιος ο υπουργός εμφατικά επανέλαβε.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο αλλά η απειλή να επικεντρωθούμε σε αυτόν και να μην δώσουμε αντίστοιχη βαρύτητα στα θεσμικά που θα πρέπει να βελτιωθούν.

Σε κάθε περίπτωση βρισκόμαστε στην αρχή μιας μακράς διαδικασίας που είμαι σίγουρος πως με αμοιβαίες υποχωρήσεις και με καλή πρόθεση θα οδηγήσει σε ένα άρτιο αποτέλεσμα.