Η απαρχή των επαφών της ελληνικής με τις κελτικές γλώσσες ανάγεται στους χρόνους πριν από τις μεγάλες κελτικές επιδρομές του 4ου αιώνα π.Χ. Έλληνες και Κέλτες είχαν ήδη συνυπάρξει σε διάφορες τοποθεσίες της μεσογειακής λεκάνης και των Βαλκανίων, ενώ έλληνες ναυτικοί είχαν εξερευνήσει τις δυτικές ακτές της Ευρώπης φθάνοντας έως τα Βρετανικά Νησιά, όπου υπήρχαν ορυχεία κασσίτερου και χαλκού, στην περιοχή της Κορνουάλης (στο νοτιοδυτικό άκρο της Μεγάλης Βρετανίας) και στο αντικρινό της νησιωτικό σύμπλεγμα Σίλυ. Τον 6ο κιόλας αιώνα π.Χ. ο Εκαταίος ο Μιλήσιος, ο ίωνας γεωγράφος, μνημονεύει τρεις ελληνικές αποικίες στη νότια Γαλλία: Μασσαλία –η διάσημη αποικία των Φωκαέων–, Νάρβων και Νύραξ. Οι Κέλτες αναφέρονται ως Κελτοί, ενώ η ονομασία Γαλάται απαντά πρώτη φορά όταν γίνεται λόγος για τους κέλτες εισβολείς του 4ου αιώνα π.Χ. Μάλιστα, ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια τόσο για τους Γαλάτες της βόρειας Ιταλίας και της Γαλλίας όσο και για εκείνους της Ανατολής (οι τελευταίοι, πάντως, αποκαλούνται επίσης Γαλάται εώοι, δηλαδή ανατολικοί Γαλάτες).

Εξ όσων γνωρίζουμε από τις πρώτες ιστορικές πηγές, οι σχέσεις Ελλήνων και Κελτών ήταν αρχικά ειρηνικές. Εξάλλου, οι έλληνες άποικοι της νότιας Γαλλίας σχετίζονταν σαφώς περισσότερο με τους Λίγυρες (Λίγυες) και τους Ίβηρες απ’ ό,τι με τους Κέλτες. Τον 4ο αιώνα π.Χ. ξεκίνησαν μεγάλης κλίμακας κελτικές μεταναστεύσεις. Είναι η περίοδος κατά την οποία Γαλάτες εγκαταστάθηκαν τόσο στην ιταλική χερσόνησο –έφθασαν μέχρι τη Ρώμη και τη λεηλάτησαν, το 388 π.Χ.– όσο και στη νότια Γαλλία (Προβηγκία κ.α.).

Σε ό,τι αφορά την παρουσία τους στον ελλαδικό χώρο, κέλτες μισθοφόροι που είχε προσλάβει ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος Α’ πρόσφεραν τις στρατιωτικές υπηρεσίες τους στους Σπαρτιάτες την εποχή των συγκρούσεών τους με τους Θηβαίους, περί το 368 π.Χ. Εξάλλου, επί εποχής Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι Κέλτες της Ιλλυρίας έστειλαν πρεσβεία στον περίφημο μακεδόνα στρατηλάτη. Αργότερα όμως, την εποχή των Διαδόχων (280/279 π.Χ.), κέλτες πολεμιστές που ήθελαν να καταλάβουν νέες περιοχές εισέβαλαν στη Μακεδονία. Οι μετανάστες αυτοί –υπολογίζονται σε εκατοντάδες χιλιάδες– χωρίστηκαν σε τρεις μεγάλες ομάδες.

Η πρώτη, με επικεφαλής τον Βόλγιο, κατέβαλε την αντίσταση των Μακεδόνων και σκότωσε το βασιλιά τους, τον Πτολεμαίο Κεραυνό. Ένα άλλο μεταναστευτικό κύμα, υπό την ηγεσία του Βρέννου και του Ακιχωρίου, εισέβαλε αρχικά στην Παιονία και ακολούθως κινήθηκε προς νότον. Οι Κέλτες αυτοί έφθασαν έως τους Δελφούς, προκειμένου να λεηλαλήσουν το ιερό του Απόλλωνος. Τελικά, οι εισβολείς νικήθηκαν το 279 π.Χ. στους Δελφούς, αλλά πολλοί εξ αυτών –για την ακρίβεια, εξ όσων επέζησαν και δεν επέστρεψαν ηττημένοι στο βορρά– προσελήφθησαν σύντομα ως μισθοφόροι (ο Αντίγονος Β’ Γονατάς, αφού κατανίκησε τους Κέλτες στη Λυσιμάχεια της Θρακικής Χερσονήσου, προσέλαβε χιλιάδες από αυτούς ενόψει των συγκρούσεών του με τους ποικιλώνυμους αντιπάλους του).

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, χάρτης της μεσογειακής λεκάνης στον οποίον απεικονίζεται η Μασσαλία, η διάσημη αποικία των Φωκαέων, που μνημονεύεται από τον Εκαταίο τον Μιλήσιο τον 6ο κιόλας αιώνα π.Χ.

Headlines