«Η KGB έβαλε μικρόφωνο στο κρεβάτι του γάμου μας» – Μάγια Πλισέτσκαγια και Ροντιόν Στσεντρίν

«Oι άνθρωποι στη Δύση δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Ακόμα και η νέα ρωσική γενιά δεν καταλαβαίνει τίποτα. Δεν ξέρουν, και είναι καλύτερα να μην ξέρουν» λέει η Μάγια Πλισέτσκαγια, το 2014, στην Ίσμιν Μπράουν του The Spectator, εξετάζοντάς την με τα όμορφα, 88 ετών τότε μάτια της.

Η Μάγια Πλισέτσκαγια γεννήθηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1925. «Με τα όμορφα μάτια, μακιγιαρισμένα με το χαρακτηριστικό μαύρο μολύβι, ένα βλέμμα που έγινε επιφυλακτικό από την παιδική ηλικία, όταν ο πατέρας της εκτελέστηκε ως εχθρός του σοβιετικού λαού, η μητέρα της φυλακίστηκε και η εβραϊκή οικογένειά της διαλύθηκε από τις διώξεις» σχολίαζε δέκα χρόνια πριν η Ίσμιν Μπράουν.

Ήταν η παραμονή της βρετανικής πρεμιέρας της νέας όπερας του Ροντιόν Στσεντρίν στο Barbican.

Η Μάγια Πλισέτσκαγια υπήρξε γίγαντας πάνω στη σκηνή, fashion icon και αγαπημένη του Ιβ Σεν Λοράν και μακροχρόνια σύζυγος του συνθέτη Ροντιόν Στσεντρίν στη ζωή

«Ωστόσο, ποτέ δεν ξέρεις με τη Μάγια Πλισέτσκαγια»

«Μπορεί κανείς να καταλάβει πώς αν έπαιρνες ένα μόνο καρότο από την κολεκτίβα, ένα μόνο καρότο, μπορούσες να φας δέκα χρόνια φυλακή; Ποιος μπορεί να το καταλάβει αυτό;» αναφωνεί η πιο εμβληματική, αθάνατη μπαλαρίνα της Σοβιετικής Ένωσης, ανασηκώνει τους ώμους και επιστρέφει στην κουζίνα για να ανανεώσει το τσάι.

Η Μάγια Πλισέτσκαγια υπήρξε γίγαντας πάνω στη σκηνή, fashion icon και αγαπημένη του Ιβ Σεν Λοράν και μακροχρόνια σύζυγος του συνθέτη Ροντιόν Στσεντρίν στη ζωή.

Το 2014, ένα χρόνο πριν πεθάνει (2 Μαΐου του 2015) δήλωνε ευτυχισμένη που έκανε ακόμα μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο, «τώρα που η καριέρα μου επιτέλους, επιτέλους, τελείωσε».

«Ωστόσο, ποτέ δεν ξέρεις με τη Μάγια Πλισέτσκαγια» παρατηρεί η Ίσμιν Μπράουν, τραγικά.

Τελευταία φορά εμφανίστηκε το 2011. Υπάρχει το YouTube για να το αποδείξει. Χόρευε ακόμα τον Κύκνο που πεθαίνει με πουέντ και τούλινη φούστα μέχρι τα εβδομήντα της.

Η Μάγια Πλισέτσκαγια χορεύει τον Κύκνο, στα 62 της 

«Κοκκινομάλλα και αθλητικά εικονοκλαστική, η Μάγια Πλισέτσκαγια»

«Η άσβεστη ζωτικότητα της Μάγια Πλισέτσκαγια διογκώνεται συμβολικά από το γεγονός ότι υπήρξε ένα από τα τέσσερα υπέρτατα τρόπαια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης -Σοστακόβιτς, Ρίχτερ, Ροστροπόβιτς, Πλισέτσκαγια-, οι βραβευμένες μονάδες του παγκόσμιου νομίσματος στον πολιτιστικό Ψυχρό Πόλεμο, οι πιο λαμπερές γιρλάντες και οι πιο ύποπτες» γράφει η Ίσμιν Μπράουν και συνεχίζει:

«Κοκκινομάλλα και αθλητικά εικονοκλαστική, η Μάγια ήταν η δόξα του Μπαλέτου Μπολσόι. Αρχικά θεωρήθηκε μη εξαγώγιμη, λόγω των οικογενειακών της διασυνδέσεων, αλλά ξαφνικά έγινε ένα μαργαριτάρι μεγάλης αξίας».

Ενώ η Μάγια Πλισέτσκαγια ξεχώριζε με το να είναι τολμηρή και διαφορετική, ο Στσεντρίν πάντα απέφευγε την κατηγοριοποίηση, και εξακολουθεί να το κάνει, σήμερα στα 91 του

«Δεν ήταν μόνο λόγια που άκουγαν στο κρεβάτι!»

«Πριν από λίγο καιρό είδαμε μια συνέντευξη με αυτόν τον μεγάλο στρατηγό της KGB» λέει ο Ροντιόν Στσεντρίν το 2014 στην κοινή τους συνέντευξη με τη Μάγια στο The Spectator συνεχίζοντας: «Και είπε: “Ω ναι, βάλαμε ένα μικρόφωνο στο κρεβάτι της Μάγια, οπότε γνωρίζαμε τα πάντα”.

»Είκοσι τέσσερις ώρες την ημέρα, ήξεραν τα πάντα. Και μόλις είχαμε παντρευτεί! Βλέπετε! Δεν ήταν μόνο λόγια που άκουγαν!».

Ο Ροντιόν Στσεντρίν κλείνει πονηρά το μάτι. «Η γυναίκα μου, ένας θησαυρός που έπρεπε να φυλάσσεται με ανούσια μέσα».

Το ζευγάρι μετακόμισε τελικά στη Δύση με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, στο Μόναχο. Υπέμειναν δεκαετίες ενοχλήσεων από τους δυτικούς για το γιατί δεν μετανάστευσαν νωρίτερα.

Η Μάγια Πλισέτσκαγια απάντησε σε αυτό με τη φλογερή αυτοβιογραφία της, Εγώ, η Maya Plisetskaya, το 1994.

Χτύπησε το σύστημα με οργισμένο υβρεολόγιο, αλλά ποτέ δεν είπε ότι αποστάτησε. Αγαπούσε την πατρίδα της -ένιωθε την ταυτότητα πολύ πέρα από το φολκλόρ της σοβιετικής ενδυμασίας.

Το περιέγραψε ως θέμα συνείδησης να μην απογοητεύσει την οικογένεια και τον σύζυγό της, παρασύροντάς τους σε εύκολα φανταστικές συνέπειες.

H Μάγια με Ιβ Σεν Λοράν το 1969

Η Μάγια Πλισέτσκαγια ξεχώριζε με το να είναι τολμηρή και διαφορετική

Η Ίσμιν Μπράουν επισκέφθηκε το ζευγάρι (κουβαλώντας την αντισοβιετική της προκατάληψη), το 2014, με αφορμή τη βρετανική πρεμιέρα της όπερας του Ροντιόν Στσεντρίν, Levsha,υπό τον Βαλέρι Γκεργκίεφ στο Barbican. Ο Γκεργκίεφ, έχει υπερασπιστεί το έργο του Ροντιόν Στσεντρίν ως μέρος της ενδιαφέρουσας εκστρατείας του για την επιστροφή των σοβιετικών επιτευγμάτων σε μια ρωσική αφήγηση.

Ενώ η Μάγια Πλισέτσκαγια ξεχώριζε με το να είναι τολμηρή και διαφορετική, ο Στσεντρίν πάντα απέφευγε την κατηγοριοποίηση, και εξακολουθεί να το κάνει, σήμερα στα 91 του.

Ήταν μάλλον συντηρητικός μουσικός παρά ριζοσπάστης, υποστηριζόμενος ενεργητικά από τον Λέοναρντ Μπερνστάιν και τον Λόριν Μάαζελ στις ΗΠΑ.

«Στην Αγγλία ήταν κυρίως διάσημος ως συνθέτης μπαλέτων για τη σύζυγό του, ιδίως της θορυβώδους, κρουστικής Carmen Suite, που χρησιμοποιήθηκε επίσης από τον Μάθιου Μπερν και τον Ματς Εκ για τα μπαλέτα Carmen» παρατηρεί η Ίσμιν Μπράουν.

Η Μάγια ήταν γραμματέας της Ρωσικής Ένωσης Συνθετών (το πάνθεον των συνθετών της Μόσχας και του Λένινγκραντ), αλλά όχι μέλος του κομμουνιστικού κόμματος. Στην ΕΣΣΔ τέτοιες ετικέτες είχαν τεράστια σημασία και μπορούσαν να απογειώσουν ή να καταστρέψουν καριέρες.

Η Μάγια με τον Pierre Cardin

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Майя Плисецкая (@maya_plisetskaya)

Η «κακομαθημένη» γενιά μουσικών συνθετών της Σοβιετικής Ένωσης

«Η Ένωση Συνθετών στα τέλη της δεκαετίας του 1930 θωράκισε τον Σοστακόβιτς, τον Προκόφιεφ και την παράδοση της κλασικής διδασκαλίας χτίζοντας τους συνθέτες σε μια ελίτ εργατικού δυναμικού χιλιάδων ατόμων» λέει ο Στσεντρίν.

«Ήμασταν εντελώς κακομαθημένοι» συνεχίζει. «Πήγαινες στην Ένωση Συνθετών και έλεγες, θέλω να πάω στο Σπίτι των Συνθετών και να δημιουργήσω το νέο μου κοντσέρτο για πιάνο. Και υπήρχε χαρτί, στυλό, μελάνι και μια φορά την εβδομάδα ερχόταν μια καθαρίστρια.

»Αν ήθελες μια μεγαλύτερη ντάτσα*, μπορούσες να την πάρεις. Αυτή η γενιά ήταν τρομερά κακομαθημένη. Και πάντα υπήρχε ενδιαφέρον μεταξύ μας για αυτό που γράφαμε.

»Ο Σοστακόβιτς τηλεφωνούσε και έλεγε: “Ελάτε, παρακαλώ, έχω τελειώσει μια νέα σονάτα για βιόλα ή ένα νέο κουαρτέτο – πείτε μου τη γνώμη σας”. Στην πραγματικότητα ήταν σαν την παλιά μουσική κουλτούρα της Αγίας Πετρούπολης».

*(Η ντάτσα είναι εποχιακό, δεύτερο σπίτι, που βρισκόταν συχνά στα προάστια των μετασοβιετικών χωρών).

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Майя Плисецкая (@maya_plisetskaya)

«Η Μάγια πιστεύει ότι ο Στάλιν πρέπει να έχει διαβάσει το “Προϊόν της Φύσης” του Λέσκοφ»

Η Μάγια Πλισέτσκαγια και ο σύζυγός της ήταν ένθερμοι αναγνώστες του Νικολάι Λέσκοφ, του σατιρικού συγγραφέα του 19ου αιώνα, λιγότερο γνωστού στη Δύση από τον Τολστόι ή τον Ντοστογιέφσκι, αλλά, σύμφωνα με τους ίδιους, πιο οξυδερκούς όσον αφορά τις οργισμένες αντιφάσεις που συνθέτουν τον «ρωσικό χαρακτήρα», ο οποίος επέμεναν και οι δύο ότι υπάρχει.

«Η Μάγια πιστεύει ότι ο Στάλιν πρέπει να έχει διαβάσει το “Προϊόν της Φύσης” του Λέσκοφ» λέει ο Στσεντρίν.

Σε αυτή την ιστορία ένας ταπεινός υπάλληλος συγκεντρώνει ένα πλήθος απελπισμένων χωρικών φορώντας απλώς μια ζώνη με μια μεγάλη γυαλιστερή αγκράφα. «Ο Λέσκοφ έδωσε πολλές προβλέψεις για το μέλλον της Ρωσίας» συνεχίζει ο Στσεντρίν, του οποίου η Levsha είναι η δεύτερη όπερα που βασίζεται σε ιστορία του Λέσκοφ.

Μάγια Πλισέτσκαγια και Ροντιόν Στσεντρίν

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Майя Плисецкая (@maya_plisetskaya)

«Η Δύση είναι κλέφτες του ταλέντου των άλλων»

«Τα λιμπρέτα ήταν πάντα η επικίνδυνη περιοχή στην ΕΣΣΔ. Στις εναλλαγές της επίσημης σοβιετικής πολιτικής για το σεξ (ελεύθερος έρωτας τη δεκαετία του ’20, υπερ-οικογένεια τη δεκαετία του ’30 και του ’40, κυνικός πουριτανισμός τη δεκαετία του ’50), το είδος των δολοφονικών ερωτικών ιστοριών με τις οποίες μας ενθουσίαζαν ο Βέρντι και ο Ντονιτσέτι ήταν δυνητικά ναρκοπέδια.

»Ο αποδοκιμασία του Σοστακόβιτς από τους ιδεολόγους του Στάλιν για την πολύ σέξι, πολύ κυνική Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ (άλλη μια ιστορία του Λέσκοφ) ανάγκασε τους συνθέτες να στραφούν προς τη σχετική ασφάλεια της οργανικής μουσικής και η όπερα μαράζωσε» εξηγεί ο Στσεντρίν και συνεχίζει περιγράφοντας την όπερά του:

«Αυτό είναι ένα παραμύθι με 25 πάτους. Ένας από τους πάτους είναι η αποτυχία της Ρωσίας να αναγνωρίσει τις ιδιοφυΐες της. Ένας άλλος είναι η επιτήδευση της Αγγλίας. Ένας άλλος, ότι η Δύση είναι κλέφτες του ταλέντου των άλλων.

»Ένας άλλος, ότι κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί έναν παραμυθά. Τέλος πάντων, πώς στο διάολο το κάνεις όπερα όλο αυτό; Σύντομα συνειδητοποιώ ότι βρίσκομαι σε έναν λαβύρινθο από πάτους και δεν πρόκειται να φτάσω στον πάτο κανενός από αυτούς» καταλήγει ο Στσεντρίν.

*Με στοιχεία από thespectator.com | Αρχική Φωτό: Μάγια Πλισέτσκαγια και Ροντιόν Στσεντρίν / Photo: Facebook – International Maya Plisetskaya and Rodion Shchedrin Foundation