Είναι αυτό το αρχαιότερο αλφάβητο του κόσμου;

Μυστηριώδη σύμβολα που βρέθηκαν χαραγμένα σε πήλινους κυλίνδρους από τη Συρία είναι οι αρχαιότερες γνωστές ενδείξεις χρήσης αλφαβήτου, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές, αν και αποδείξεις προς το παρόν δεν υπάρχουν.

Ο κύλινδρος χρονολογείται γύρω στο 2.400 π.Χ., είναι δηλαδή μισή χιλιετία αρχαιότερος από τα παλαιότερα γνωστά αλφάβητα, ανέφεραν αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου «Τζονς Χόπκινς» σε αμερικανικό συνέδριο αρχαιολογίας.

Ο γραπτός λόγος εμφανίστηκε πριν από περίπου 5.500 χρόνια στην Μεσοποταμία και την Αίγυπτο και αρχικά βασίστηκε στη σφηνοειδή γραφή, η οποία είναι ένα λογο-συλλαβικό σύστημα, με κάθε σύμβολο να αντιστοιχεί σε ολόκληρες λέξεις ή συλλαβές.

Στην αλφαβητική γραφή, αντίθετα, κάθε χαρακτήρας συμβολίζει ένα φώνημα, δηλαδή έναν συγκεκριμένο ήχο. Οι αρχαιότερες μορφές αυτού του συστήματος αναπτύχθηκαν από τους αρχαίους Αιγύπτιους και τους Φοίνικες του σημερινού Λιβάνου γύρω στο 1900 π.Χ.

Το φοινικικό αλφάβητο αποτέλεσε τη βάση και για το ελληνικό αλφάβητο που εμφανίστηκε γύρω στον 9^ο αιώνα π.Χ.

Πολιτιστική επανάσταση

Το σημαντικό είναι ότι, σε σύγκριση με άλλα συστήματα γραφής, όπως η σφηνοειδής ή τα ιδεογράμματα, το αλφάβητο είναι πιο εύκολο στην εκμάθηση.

«Το αλφάβητο έφερε επανάσταση στη γραφή καθιστώντας την προσβάσιμη σε ανθρώπους πέρα από τους βασιλείς και την κοινωνική ελίτ» σχολίασε ο Γκλεν Σουόρτζ, ο καθηγητής αρχαιολογίας που ανακάλυψε τον πήλινο κύλινδρο στη Συρία.

«Η αλφαβητική γραφή άλλαξε το πώς ζούσαν οι άνθρωποι, το πώς σκέφτονταν και το πώς επικοινωνούσαν».

»Και αυτή η νέα ανακάλυψη δείχνει ότι οι άνθρωποι πειραματίζονταν με νέες τεχνολογίες επικοινωνίας πολύ νωρίτερα και σε διαφορετική περιοχή από ό,τι φανταζόμασταν ως τώρα».

Ο αρχαιολογικός χώρος όπου βρέθηκαν οι κύλινδροι βρίσκεται έξω από το χωριό του Τελ Ουμ ελ-Μάρα στη Συρία (Glenn M. Schwartz)

Μαζί με αρχαιολόγους του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, ο Σουόρτζ ήταν συνεπικεφαλής 16ετούς ανασκαφής στο Τελ Ουμ-ελ Μάρα, ανατολικά του σημερινού Χαλεπίου, μια από τις πρώτες μικρές πόλεις που εμφανίστηκαν στη Συρία την ύστερη Εποχή του Χαλκού.

Ένας από τους τάφους του Τελ Ουμ-ελ Μάρα περιείχε έξι ανθρώπινους σκελετούς, κοσμήματα από χρυσό και ασήμι, μαγειρικά σκεύη και άθικτα αγγεία, δίπλα στα οποία βρέθηκαν τέσσερις ελαφρά ψημένοι πήλινοι κύλινδροι σε μήκος δακτύλου. Οι τάφοι και τα αντικείμενα χρονολογήθηκαν με τη μέθοδο του άνθρακα-14.

Τα χαραγμένα σύμβολα παραπέμπουν σε αλφάβητο, λένε οι ερευνητές, ενώ κάθε κύλινδρος έφερε στην άκρη μια τρύπα, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να κρέμονταν από ένα σχοινί σε ρόλο ετικέτας.

«Ίσως αναγράφουν τα περιεχόμενα του αγγείου, ή την προέλευσή του ή σε ποιον ανήκε» είπε ο Σουόρτζ. «Δεδομένου ότι δεν υπάρχει μετάφραση, μπορούμε να κάνουμε μόνο εικασίες».

Προκειμένου όμως να επιβεβαιωθεί η υπόθεση ότι πρόκειται όντως για αλφάβητο θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες και ανασκαφές.

Και ίσως μια μέρα καταφέρουμε να αποκρυπτογραφήσουμε τους κυλίνδρους της αρχαίας Συρίας.