Ο καλλιτέχνης που απείλησε ότι θα κατέστρεφε πολύτιμα έργα τέχνης αν ο Τζούλιαν Ασάνζ πέθαινε στη φυλακή

Ο Andrei Molodkin, ο καλλιτέχνης που έγινε πρωτοσέλιδο νωρίτερα φέτος όταν πήρε «όμηρο» έργα τέχνης αξίας 45 εκατομμυρίων δολαρίων -απειλώντας να τα καταστρέψει αν ο Τζούλιαν Ασάνζ πέθαινε ενώ ήταν έγκλειστος στη φυλακή- παρουσιάζει το πορτρέτο του ιδρυτή του WikiLeaks για πρώτη φορά δημόσια σε έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη της Σόφιας, στη Βουλγαρία.

Σχεδιασμένο σχολαστικά με ένα ταπεινό στυλό, το έργο διαστάσεων 2,2 μ. x 1,7 μ. είναι αυτό που ο εννοιολογικός καλλιτέχνης περιγράφει ως «μια χειρονομία» για να επιστήσει την προσοχή στην κράτηση του ιδρυτή του WikiLeaks.

«Η ελευθερία της έκφρασης»

Ο τίτλος του, Date of Freedom (2024), αναφέρεται στην απελευθέρωση του Ασάνζ από τη φυλακή Belmarsh του Λονδίνου στις 24 Ιουνίου, όπου κρατούνταν εν αναμονή της έκδοσής του στις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει κατηγορίες, μεταξύ άλλων για κατασκοπεία. Ο Τζούλιαν Ασάνζ πέρασε τέσσερα χρόνια υπό κράτηση και άλλα επτά σε ξένη πρεσβεία, πριν από την απελευθέρωσή του αυτό το καλοκαίρι.

Μετά την ομιλία του στην κοινοβουλευτική συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης (Pace) στο Στρασβούργο τον περασμένο μήνα, ο Ασάνζ ταξίδεψε στο La Raillère, ένα πρώην θέρετρο κοντά στα γαλλοϊσπανικά σύνορα, το οποίο ο Molodkin έχει μετατρέψει σε καλλιτεχνικό χώρο.

Εκεί ο καλλιτέχνης είχε κατασκευάσει ένα «δωμάτιο ασφαλείας» 32 τόνων, στο οποίο θάφτηκαν περισσότερα από δώδεκα έργα -μεταξύ των οποίων κάποια του Ρέμπραντ, του Πικάσο και του Γουόρχολ, μαζί με σύγχρονα έργα, δωρεά συλλεκτών ή των ίδιων των καλλιτεχνών. Δίπλα τους υπήρχε μια συσκευή -ένας «διακόπτης» που επέτρεπε στο περιεχόμενο να μετατρέπεται σε σκόνη χρησιμοποιώντας έναν τηλεχειριζόμενο μηχανισμό που μιμείται μεθόδους που χρησιμοποιούν οι αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας ως τελευταίο μέτρο προστασίας στις πρεσβείες τους, λέει ο καλλιτέχνης.

«Η ελευθερία της έκφρασης και όλα όσα απορρέουν από αυτήν βρίσκονται σε ένα σκοτεινό σταυροδρόμι», δήλωσε ο Τζούλιαν Ασάνζ στο Στρασβούργο, απευθυνόμενος στην επιτροπή νομικών υποθέσεων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου. «Φοβάμαι ότι αν θεσμοί που θέτουν κανόνες, όπως το Pace, δεν συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητα της κατάστασης [σύντομα], θα είναι πολύ αργά [για να δράσουν]».

«Σε μια εποχή καταστροφής, η ιστορία της τέχνης μπορεί να μετατραπεί σε μια νέα μορφή – έναν σωρό από στάχτες», λέει ο Molodkin.

Πολιτικός μινιμαλισμός

Ο Molodkin περιγράφει το πρότζεκτ Dead Man’s Switch (διακόπτης του νεκρού) ως ένα είδος «συμβολικού πορτρέτου», ευθυγραμμίζοντας το έργο του με αυτό που αποκαλεί «πολιτικό μινιμαλισμό» καλλιτεχνών όπως ο Santiago Sierra, με τον οποίο συμπράττει καλλιτεχνικά, εκθέτωντας στον χώρο Kvadrat 500, που ανήκει στην Εθνική Πινακοθήκη στη Σόφια. Οι καλλιτέχνες υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη πολιτικών κρατουμένων είναι ένας κρίσιμος δείκτης της υγείας των δημοκρατικών θεσμών και της προσέγγισής τους στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η έκθεση, η οποία υποστηρίζεται από την a/political – τον οργανισμό με έδρα το Λονδίνο που ιδρύθηκε από τον Andrei Tretyakov της Bluewire Capital στο Λονδίνο, ο οποίος επικεντρώνεται στην κοινωνικοπολιτική τέχνη – εγκαινιάζεται στις 26 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 16 Φεβρουαρίου 2025.

Ο Sierra, γνωστός για τη συμβολή του στο ισπανικό περίπτερο της Μπιενάλε της Βενετίας το 2003, εμποδίζοντας την είσοδο, παρουσιάζει το έργο του Political Prisoners in Contemporary Spain (2018), το οποίο λογοκρίθηκε στη χώρα του, καθώς και ένα έργο από τη σειρά Veterans.

Ο Molodkin θα εκθέσει επίσης μερικές από τις εγκαταστάσεις του, συμπεριλαμβανομένης της Blood Democracy, η οποία περιλαμβάνει ανθρώπινο αίμα που δόθηκε από Ρώσους και Ουκρανούς στρατιώτες.

*Με πληροφορίες από: Simon Bainbridge | The Art Newspaper