Ισραήλ: Ποιες χώρες και γιατί πρέπει να συλλάβουν τον Νετανιάχου – Πώς αντιδρούν κράτη και οργανισμοί

Φυγάδες από τη δικαιοσύνη, είναι πλέον ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο πρώην υπουργός Άμυνας του Γιοάβ Γκάλαντ.

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) εξέδωσε εντάλματα σύλληψης εναντίον τους για ύποπτα εγκλήματα πολέμου στη Γάζα.

Τα εντάλματα αφορούν την στρατιωτική αντίδραση του Ισραήλ στη Γάζα μετά την  επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Μετά από αυτό, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα πρέπει να περιορίσει τις μετακινήσεις του. Και αυτό γιατί 124 πλέον χώρες στον κόσμο είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν στην σύλληψή του.

Για ποιους λόγους εκδόθηκε ένταλμα για τον Νετανιάχου

Η τριμελής ομάδα δικαστών του ΔΠΔ δήλωσε ότι βρήκε «βάσιμους λόγους να πιστεύει» ότι ο Νετανιάχου και ο Γκαλάντ «φέρουν ποινική ευθύνη για το έγκλημα πολέμου της λιμοκτονίας ως μέθοδο πολέμου, καθώς και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως δολοφονία, δίωξη και άλλες απάνθρωπες πράξεις».

Επιπλέον, η ομάδα ανέφερε ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύει ότι φέρουν ποινική ευθύνη «ως ανώτεροι πολίτες για το έγκλημα πολέμου της εσκεμμένης επίθεσης κατά αμάχων».

Το ΔΠΔ βασίζεται στα 124 κράτη-μέλη του Καταστατικού της Ρώμης, που ίδρυσε το δικαστήριο, για την εκτέλεση ενταλμάτων σύλληψης.

Τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα να συλλάβουν άτομα που καταζητούνται από το ΔΠΔ αν βρεθούν στην επικράτειά τους, αν και δεν το κάνουν πάντα.

Αυτό σημαίνει ότι οι κατηγορούμενοι θα πρέπει να εξετάσουν αν είναι διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν με το να πραγματοποιήσουν ταξίδια.

Οι χώρες που θα πρέπει να συλλάβουν τον Νετανιάχου

Σύμφωνα με το καταστατικό, οι χώρες που συμμετέχουν στο ΔΠΔ δεσμεύονται νομικά να επιβάλλουν τα εντάλματα σύλληψής του, σύμφωνα με τον διεθνή δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων Τζόναθαν Κάταμπ.

«Ο νόμος λειτουργεί με βάση το τεκμήριο ότι οι άνθρωποι θα τον υπακούσουν. Έτσι δημιουργούνται όλοι οι νόμοι», δήλωσε ο Kuttab στο Al Jazeera.

«Περιμένεις από όλους να σέβονται τον νόμο. Όσοι δεν σέβονται τον νόμο παραβιάζουν οι ίδιοι τον νόμο».

Πρόσθεσε ότι υπάρχουν οι πρώτες ενδείξεις ότι οι χώρες δεν θα αγνοήσουν την απόφαση του δικαστηρίου. Πολλοί από τους συμμάχους του Ισραήλ -συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης- έχουν δεσμευτεί να επιβάλουν τα εντάλματα σύλληψης, επισήμανε ο Kuttab.

Ακολουθεί ο κατάλογος των χωρών όπου ο Νετανιάχου και ο Γκαλάντ θα μπορούσαν να κρατηθούν μετά την απόφαση του ΔΠΔ:

Αλβανία
Ανδόρα
Αντίγκουα και Μπαρμπούντα
Αργεντίνη
Αρμενία
Αυστραλία
Αυστρία
Μπαγκλαντές
Μπαρμπάντος
Βέλγιο
Μπελίζ
Μπενίν
Βολιβία
Βοσνία-Ερζεγοβίνη
Μποτσουάνα
Βραζιλία
Βουλγαρία
Μπουρκίνα Φάσο
Cabo Verde
Καμπότζη
Καναδάς
Κεντροαφρικανική Δημοκρατία
Τσαντ
Χιλή
Κολομβία
Κομόρες
Κογκό
Νησιά Κουκ
Κόστα Ρίκα
Ακτή Ελεφαντοστού
Κροατία
Κύπρος
Τσεχική Δημοκρατία
Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
Δανία
Τζιμπουτί
Δομίνικα
Δομινικανή Δημοκρατία
Εκουαδόρ
Ελ Σαλβαδόρ
Εσθονία
Φίτζι
Φινλανδία
Γαλλία
Γκαμπόν
Γκάμπια
Γεωργία
Γερμανία
Γκάνα
Ελλάδα
Γρενάδα
Γουατεμάλα
Γκινέα
Γουιάνα
Ονδούρα
Ουγγαρία
Ισλανδία
Ιρλανδία
Ιταλία
Ιαπωνία
Ιορδανία
Κενύα
Κιριμπάτι
Λατβία
Λεσότο
Λιβερία
Λιχτενστάιν
Λιθουανία
Λουξεμβούργο
Μαδαγασκάρη
Μαλάουι
Μαλδίβες
Μάλι
Μάλτα
Νησιά Μάρσαλ
Μαυρίκιος
Μεξικό
Μογγολία
Μαυροβούνιο
Ναμίμπια
Ναούρου
Ολλανδία
Νέα Ζηλανδία
Νίγηρας
Νιγηρία
Βόρεια Μακεδονία
Νορβηγία
Παναμάς
Παραγουάη
Περού
Πολωνία
Πορτογαλία
Δημοκρατία της Κορέας
Δημοκρατία της Μολδαβίας
Ρουμανία
Saint Kitts and Nevis
Αγία Λουκία
Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες
Σαμόα
Άγιος Μαρίνος
Σενεγάλη
Σερβία
Σεϋχέλλες
Σιέρα Λεόνε
Σλοβακία
Σλοβενία
Νότια Αφρική
Ισπανία
Κράτος της Παλαιστίνης
Σουρινάμ
Σουηδία
Ελβετία
Τατζικιστάν
Ανατολικό Τιμόρ
Τρινιντάντ και Τομπάγκο
Τυνησία
Ουγκάντα
Ουκρανία
Ηνωμένο Βασίλειο
Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας
Ουρουγουάη
Βανουάτου
Βενεζουέλα
Ζάμπια

Ότι ισχύει για τον Νετανιάχου και τον Γιοάβ Γκαλάντ, ισχύει για τον  στρατιωτικό ηγέτη της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντέιφ.

Η ομάδα δικαστών δήλωσε για τον Ντέιφ ότι βρήκε βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι είναι υπεύθυνος «για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως δολοφονίες, εξόντωση, βασανιστήρια και βιασμούς, καθώς και εγκλήματα πολέμου, όπως δολοφονίες, σκληρή μεταχείριση, βασανιστήρια, ομηρία, προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και βιασμούς».

Οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις των χωρών

Μετά την ανακοίνωση της απόφασης, ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν καταγγείλει τα εντάλματα, με την ισραηλινή υπουργό Μεταφορών Miri Regev να τα χαρακτηρίζει «σύγχρονο αντισημιτισμό με το πρόσχημα της δικαιοσύνης».

Ακολουθούν ορισμένες από τις βασικές αντιδράσεις για την απόφαση του ΔΠΔ:

Ισραήλ

Το γραφείο του Νετανιάχου απέρριψε την απόφαση και χαρακτήρισε την κίνηση ως «αντισημιτική» σε ανακοίνωσή του.

«Το Ισραήλ απορρίπτει με αηδία τις παράλογες και ψευδείς ενέργειες που καταλογίζονται εναντίον του από το ΔΠΔ», ανέφερε το γραφείο του, προσθέτοντας ότι το Ισραήλ δεν θα «υποκύψει στις πιέσεις» για την υπεράσπιση των πολιτών του.

Σε ξεχωριστά σχόλια, το γραφείο του Νετανιάχου δήλωσε ότι η απόφαση είναι συγκρίσιμη με «τη σύγχρονη δίκη Ντρέιφους – και θα τελειώσει με τον ίδιο τρόπο».

Ο Γκαλάντ ανέφερε σε δήλωσή του ότι είναι υπερήφανος για το προνόμιο που είχε να ηγηθεί των συστημάτων ασφαλείας και άμυνας του Ισραήλ σε περίοδο πολέμου, προσθέτοντας ότι το Ισραήλ θα συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο μέχρι να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι.

Χαμάς

Η ομάδα χαιρέτισε την απόφαση να εκδοθούν εντάλματα σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον Γκάλαντ κάνοντας λόγο για ένα «σημαντικό βήμα προς τη δικαιοσύνη».

«[Είναι] ένα σημαντικό βήμα προς τη δικαιοσύνη και μπορεί να οδηγήσει στην αποκατάσταση των θυμάτων γενικά, αλλά παραμένει περιορισμένο και συμβολικό αν δεν υποστηριχθεί με όλα τα μέσα από όλες τις χώρες σε όλο τον κόσμο», ανέφερε σε δήλωσή του το μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Μπασέμ Ναΐμ.

Η Χαμάς κάλεσε επίσης το ΔΠΔ να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του και σε άλλους Ισραηλινούς αξιωματούχους.

Η ομάδα δεν ανέφερε το ένταλμα για τον Ντέιφ.

Άνθρωποι στη Γάζα

Σε ρεπορτάζ από το Deir el-Balah στην κεντρική Γάζα, ο Hani Mahmoud του Al Jazeera δήλωσε ότι οι κάτοικοι παραμένουν επιφυλακτικοί.

«Το αντιμετωπίζουν με λίγο σκεπτικισμό… και πάλι, γνωρίζουμε την ακλόνητη αμερικανική υποστήριξη [προς το Ισραήλ]», είπε.

«Έτσι, οι άνθρωποι είναι πολύ καχύποπτοι για την έκβαση αυτού του εντάλματος σύλληψης και λένε ότι μπορεί να αμφισβητηθεί από την αμερικανική κυβέρνηση, είτε πρόκειται για την [τρέχουσα] είτε για την [επερχόμενη κυβέρνηση], η οποία έχει επίσης υποσχεθεί υποστήριξη στους Ισραηλινούς αξιωματούχους».

Παλαιστινιακή Αρχή

Η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία κυβερνά την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, δήλωσε ότι «η απόφαση του ΔΠΔ αντιπροσωπεύει ελπίδα και εμπιστοσύνη στο διεθνές δίκαιο και τους θεσμούς του».

Προέτρεψε τα μέλη του ΔΠΔ να επιβάλουν «μια πολιτική διακοπής των επαφών και των συναντήσεων» με τον Νετανιάχου και τον Γκάλαντ.

Ιράν

Ο επικεφαλής του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) χαρακτήρισε τα εντάλματα κατά του Νετανιάχου και του Γκάλαντ ως το «τέλος και τον πολιτικό θάνατο» του Ισραήλ, κάνοντας λόγο για ένα «καθεστώς που σήμερα ζει σε απόλυτη πολιτική απομόνωση στον κόσμο και οι αξιωματούχοι του δεν μπορούν πλέον να ταξιδεύουν σε άλλες χώρες».

Ηνωμένες Πολιτείες

«Η έκδοση ενταλμάτων σύλληψης από το ΔΠΔ κατά ισραηλινών ηγετών είναι εξωφρενική», δήλωσε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν σε δήλωσή του.

«Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής για άλλη μια φορά: ό,τι και αν υπονοεί το ΔΠΔ, δεν υπάρχει καμία ισοδυναμία – καμία – μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Θα είμαστε πάντα στο πλευρό του Ισραήλ απέναντι στις απειλές για την ασφάλειά του».

Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για «τη βιασύνη του Εισαγγελέα να ζητήσει εντάλματα σύλληψης και τα ανησυχητικά λάθη της διαδικασίας που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση».

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καταστήσει σαφές ότι το ΔΠΔ δεν έχει δικαιοδοσία σε αυτό το θέμα», δήλωσε εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.

Ο Αμερικανός γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς υποστήριξε τα εντάλματα σύλληψης, λέγοντας ότι «όλοι εξαπέλυσαν αδιάκριτες επιθέσεις εναντίον αμάχων και προκάλεσαν αδιανόητο ανθρώπινο πόνο».

«Αν ο κόσμος δεν υπερασπιστεί το διεθνές δίκαιο, θα βυθιστούμε σε περαιτέρω βαρβαρότητα», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Χ.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι τα εντάλματα του ΔΠΔ δεν είναι πολιτικά και πρέπει να γίνουν σεβαστά και να εφαρμοστούν.

«Αυτή η απόφαση είναι δεσμευτική και όλα τα κράτη, όλα τα κράτη-μέλη του δικαστηρίου, στα οποία περιλαμβάνονται όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι δεσμευτικά να εφαρμόσουν αυτή την απόφαση του δικαστηρίου», δήλωσε.

Ηνωμένα Έθνη

Ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες «σέβεται το έργο και την ανεξαρτησία» του ΔΠΔ, δήλωσε ο εκπρόσωπός του Stephane Dujarric, όταν ρωτήθηκε σχετικά με τα εντάλματα που εκδόθηκαν για τον Νετανιάχου και Γκάλαντ.

Η Francesca Albanese, ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για την Παλαιστίνη, έκανε λόγο για μια «σπάνια στιγμή ευφορίας».

«Θέλω να αναγνωρίσω τα αμέτρητα θύματα των πάρα πολλών πολέμων στη Γάζα και το αδάμαστο έργο των παλαιστινιακών οργανώσεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων … χωρίς τους οποίους η ελπίδα που έφερε η σημερινή απόφαση του ΔΠΔ, δεν θα είχε έρθει», είπε.

Διεθνής Αμνηστία

Η οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα δήλωσε στο Χ ότι «οι τροχοί της διεθνούς δικαιοσύνης επιτέλους έφτασαν αυτούς που φέρονται ως υπεύθυνοι για εγκλήματα πολέμου & εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ».

«Δεν μπορεί να υπάρξει «ασφαλές καταφύγιο» για όσους φέρονται να έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», πρόσθεσε.