Οι πόλεμοι -επί του πεδίου και γεωπολιτικοί- δύσκολα τελειώνουν, όταν καθεμία από τις άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενες πλευρές πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει ή έστω να εξασφαλίσει το μέγιστο δυνατό υπό τις εκάστοτε υφιστάμενες συνθήκες.

Το βλέπουμε να συμβαίνει εδώ και πάνω από 1.000 ημέρες πια στα ουκρανικά εδάφη -και δη τα τελευταία 24ωρα σε επικίνδυνα για την παγκόσμια ασφάλεια επίπεδα- μεταξύ του εμπράκτως υποστηριζόμενου από τη Δύση Κιέβου και του Ρώσου εισβολέα.

Συντελείται επίσης μπροστά στα μάτια μας εδώ και πάνω από ένα χρόνο στην μαρτυρική Λωρίδα της Γάζας και πιο πρόσφατα στον αιματοβαμμένο Λίβανο, με τον πόλεμο του Ισραήλ κατά των -υποστηριζόμενων από το Ιράν- οργανώσεων Χαμάς και Χεζμπολάχ αντίστοιχα, με θρυαλλίδα την επίθεση της παλαιστινιακής ένοπλης ισλαμιστικής οργάνωσης στο νότιο Ισραήλ πέρυσι τον Οκτώβριο.

Ο κίνδυνος γενικής ανάφλεξης με επίκεντρο την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή ή και τις δύο ταυτόχρονα είναι ορατός εδώ και καιρό, πλην όμως θεωρείται τώρα υπαρκτός, με σημείο αναφοράς την πρώτη αναφερθείσα.

Η νέα προειδοποίηση-απειλή του Ρώσου προέδρου Πούτιν για παγκόσμια σύρραξη, δυνητικά πυρηνική, δεν είναι απλά πια λεκτική.

Είχε μόλις προηγηθεί ως επίδειξη ισχύος η πρώτη -προαναγγελθείσα στην Ουάσιγκτον και εν τέλει δοκιμαστική- χρήση νέου ρωσικού υπερηχητικού βαλλιστικού πυραύλου στο ουκρανικό μέτωπο.

Μεσαίου βεληνεκούς, ο «Oreshnik» φέρει πολλές κεφαλές -στην πρώτη χρήση του ευτυχώς ουχί πυρηνικές- και θεωρείται μη αναχαιτίσιμος από τα νατοϊκά συστήματα αεράμυνας, κατά την έμπλεη μηνυμάτων επισήμανση του Κρεμλίνου.

Βασικοί αποδέκτες δεν είναι καν οι υπό άμεση απειλή Ευρωπαίοι, αλλά ο απερχόμενος και -πρωτίστως- ο νεοεκλεγείς και πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ήταν μια έμπρακτη υπενθύμιση της Μόσχας στον Ντόναλντ Τραμπ των συνεπειών της απόφασής του το 2019, κατά την πρώτη προεδρική θητεία του, να αποσύρει τις ΗΠΑ από την ψυχροπολεμική συνθήκη-ορόσημο INF για τον περιορισμό των πυρηνικών δυνάμεων μέσου βεληνεκούς.

Στην παρούσα συγκυρία προφανώς χρησιμοποιείται ως έξτρα διαπραγματευτικό χαρτί από τη Ρωσία, εν αναμονή των μελλοντικών διαπραγματεύσεων για το ουκρανικό και υπό τις πάγιες πλέον αξιώσεις του Κρεμλίνου για επαναχάραξη της συνολικής αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην Ευρώπη.

Γεωπολιτικός «τζόγος»

Αν και έχει επισήμως ως χρονικό σημείο αναφοράς την 20η Ιανουαρίου, κοντολογίς σε περίπου δύο μήνες, η επάνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ανακατεύει ήδη την «τράπουλα» διεθνώς.

Το έδαφος έχουν προλειάνει οι θολές διακηρύξεις του υπέρ του τερματισμού των δύο εν εξελίξει μεγάλων πολέμων -κατ’ αρχάς στη Ουκρανία, αλλά και στη Μέση Ανατολή- ώστε να επικεντρωθεί στη δεύτερη προεδρική θητεία του στο όραμά του περί «MAGA» ΗΠΑ και στον υπ΄αριθμόν ένα στρατηγικό αντίπαλό τους: την Κίνα.

Υπάρχουν ωστόσο πολλά αναπάντητα ερωτήματα γύρω από την εσχάτως απότομη κλιμάκωση στην Ουκρανία, σε μια δραματική μεταστροφή που πια επισκιάζει ακόμη και αυτές στο μεσανατολικό μέτωπο, στρατιωτικές και μη.

Έρχεται στον απόηχο των αμερικανικών εκλογών της 5ης Νοεμβρίου, εν μέσω εύλογων φόβων για κατάρρευση της ουκρανικής άμυνας στο ανατολικό μέτωπο του Ντονμπάς και μιας μυστηριώδους… σιγής ασυρμάτου από τον Λευκό Οίκο και από το τραμπικό θέρετρο Μαρ-α-Λάγκο.

Στις ΗΠΑ -και όχι μόνο- αποτελεί πλέον αντικείμενο οργιώδους σεναριολογίας το «πράσινο φως» που έδωσε μετεκλογικά και όψιμα, έπειτα από μήνες άρνησης, ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στο Κίεβο για πλήγματα εντός της ρωσικής επικράτειας με «made in USA» πυραύλους ATACMS.

Παραμένει άγνωστο εάν έγινε σε συνεννόηση με τον αυτοπροβαλλόμενο ως «αντισυστημικό» προκάτοχο και νυν διάδοχό του -και δη λίγο μετά τη μετεκλογική συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο- ή εάν αντιθέτως είναι «δάκτυλος» του αμερικανικού «βαθέος κράτους».

Σε κάθε περίπτωση, την αμερικανική απόφαση -που δεν εκτιμάται ότι μπορεί ως έχει να ανατρέψει τον ρου του πολέμου- ακολούθησε κατά πόδας η Βρετανία, με de facto εξουσιοδότηση χρήσης των δικής της κατασκευής πυραύλων Storm Shadow από την Ουκρανία.

Παρά τις αρχικές σχετικές διαρροές, η στάση του Παρισιού ως προς τους γαλλικής κατασκευής SCALP παραμένει επισήμως θολή.

Κάθετα αρνητικός στην παροχή στο Κίεβο των ακόμη πιο ισχυρών «made in Germany» πυραύλων Taurus παραμένει ο -προεκλογικά στριμωγμένος, εσωκομματικά αμφισβητούμενος και κατά τις δημοσκοπήσεις απερχόμενος- σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς.

Mέγα ερώτημα είναι τώρα η συνέχεια, μετά τις σαφώς πια οριοθετημένες «κόκκινες γραμμές» από τον Πούτιν, με νέες απειλές για Γ´ Παγκόσμιο Πόλεμο και επί τα χείρω επικαιροποίηση του  πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας.

Γύρω-γύρω όλοι, στη μέση η Ευρώπη

Ως εκ τούτου, η προγραμματισμένη για την ερχόμενη Τρίτη έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, σε επίπεδο πρεσβευτών και κατόπιν αιτήματος του Κιέβου (το οποίο διέσπειρε αρχικά παραπληροφόρηση για χρήση διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου από τη Ρωσία) γίνεται σε ένα σύνθετα περίπλοκο νέο γεωπολιτικό τοπίο.

Ένα και πλέον χρόνο μετά το επισήμως ακόμη «σκοτεινό» σαμποτάζ στον γερμανο-ρωσικό αγωγό Nord Stream 2, σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκφράζονται πλέον φόβοι για αναβαθμισμένο και πολυπαραγοντικό υβριδικό πόλεμο.

Ως ένδειξη εκλαμβάνεται η προ ημερών μυστηριώδης καταστροφή δύο υποθαλάσσιων οπτικών ινών στη Βαλτική Θάλασσα (μεταξύ Φινλανδίας-Γερμανίας και Λιθουανίας-Σουηδίας, στο στρατηγικής σημασίας νησί Γκότλαντ) με υπόνοιες περί κινεζικού «δακτύλου».

Εκφράζονται επίσης φόβοι για εξοπλισμό των «εχθρών» της Δύσης από τη Ρωσία.

Προς επίρρωση, έρχονται οι νέες απειλές του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν, στρατηγικού πια συμμάχου της Ρωσίας.

Η καταγγελλόμενη από τη Δύση στρατιωτική συνδρομή του στη Μόσχα, πλέον και στο μέτωπο του Κουρσκ, προβάλλεται πλέον ως «λόγος» της μετεκλογικής στρατηγικής μεταστροφής Μπάιντεν.

Ο ίδιος κατηγορεί αντίθετα τις ΗΠΑ για προκλήσεις, βάζοντας πλέον στην ίδια «εξίσωση» τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου (και) στη χερσόνησο της Κορέας.

Πιο βαθιά πάντως στη «μέγγενη» των γεωπολιτικών απειλών -συν των μελλούμενων αξιώσεων για περαιτέρω αύξηση των αμυντικών δαπανών στο ΝΑΤΟ και των επαπειλούμενων εμπορικών δασμών στην εποχή Τραμπ 2.0- βρίσκεται η ελλειμματικής ηγεσίας ΕΕ.

Αμυντικά εξαρτώμενη από τις ΗΠΑ και βυθισμένη σε πολυκρίση, παρακολουθεί διχασμένη τις εξελίξεις, υπονομεύοντας τη διπλωματική αξιοπιστία της και τον διεθνή της ρόλο.

Και μάλιστα εις διπλούν, στο ουκρανικό και στο μεσανατολικό.

Δύο κρίσεις στην άμεση «γειτονιά» της, που αλυσιδωτά πυροδοτούν έτερες -από την οικονομία έως το μεταναστευτικό- τις οποίες εκμεταλλεύεται πρόδηλα πια η λαϊκιστική Ακροδεξιά ως εφαλτήριο για την εκλογική εκτίναξή της και για την υπαγόρευση της πολιτικής ατζέντας της.

Σε αυτό το φόντο, ουδόλως βοηθά με τη στάση της ίδια η ΕΕ, εν μέρει πολιτικά αμήχανη, αλλά και πρόθυμη για ad hoc τήρηση των δημοκρατικών αξιών και διεθνών δεσμεύσεών της.

Όπως π.χ. έναντι των αποφάσεων του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), του οποίου οι «27» είναι συλλήβδην μέλος.

Ενάμιση χρόνο μετά την έκδοση του εντάλματος σύλληψης κατά του Ρώσου προέδρου Πούτιν για εγκλήματα πολέμου, στις τάξεις των Ευρωπαίων επικρατεί τώρα διγλωσσία για την ιστορική πρώτη ανάλογη δίωξη πολιτικών εκπροσώπων μιας δυτικού τύπου δημοκρατίας.

Πρόκειται για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον πρόσφατα παυθέντα υπουργό Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ.

Επικαλούμενος το δικαίωμα της χώρας του στην αυτοάμυνα, ο Νετανιάχου ένιψε τας χείρας του, καταγγέλλοντας το ΔΠΔ για «αντισημιτισμό».

«Πατώντας» στο γεγονός ότι εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης και για τον διοικητή του ένοπλου βραχίονα της Χαμάς, Μοχάμεντ Ελ Ντέιφ -πλέον νεκρό, σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό- ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, χαρακτήρισε την απόφαση  «εξωφρενική» εξίσωση του Ισραήλ με τη Χαμάς.

Η δε προδιαγραφόμενη ως ακόμη πιο φιλοϊσραηλινή δεύτερη διακυβέρνηση Τραμπ αναμένεται να επιβάλει κυρώσεις κατά του ΔΠΔ, τη δικαιοδοσία του οποίου ούτως ή άλλως -και ιδιοβούλως βολικά- δεν αναγνωρίζουν ούτε οι ΗΠΑ, ούτε το Ισραήλ, ούτε η  Ρωσία ή η Κίνα.

Επικίνδυνα μεταβαλλόμενος κόσμος

Τούτων λεχθέντων, στην άρτι ολοκληρωθείσα σύνοδο των G20 στη Βραζιλία -με φόντο και την πρόσφατη σύνοδο του διευρυνόμενου, πλην αντικρουόμενων εθνικών προτεραιοτήτων μπλοκ των BRICS- ο λεγόμενος Παγκόσμιος Νότος έκανε ιδιαζόντως αισθητή τη δική του παρουσία.

Με τους απερχόμενους ηγέτες των ΗΠΑ και της Γερμανίας (της μεγαλύτερης οικονομικής δύναμης της ΕΕ) να θεωρούνται οι «κουτσές πάπιες» της συνόδου, το τελικό ανακοινωθέν αρκέστηκε σε γενικόλογα και ίσων αποστάσεων ευχολόγια για τέλος στις δύο μείζονες συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή.

Μοιραία λοιπές διευκρινίσεις τελούν εν αναμονή των όσων θα παραλάβει και θα διαχειριστεί η νέα προεδρία του επιτηδευμένα «απρόβλεπτου» Ντόναλντ Τραμπ.

Μένει έτσι να φανεί εάν το σύνθημά του MAGA («Κάντε την Αμερική σπουδαία ξανά») προς το εσωτερικό των ΗΠΑ θα «μεταφραστεί» για το εξωτερικό σε «γαία πυρί μειχθήτω»…

* Κεντρική photo: Unsplash/Tobias

Headlines