Η Αυστραλία πρώτη χώρα που απαγορεύει τα social media στους νέους

Σε ένα πείραμα που ίσως επηρεάσει και άλλες κυβερνήσεις, η Αυστραλία ψήφισε την Πέμπτη νόμο που απαγορεύει τη χρήση social media για παιδιά και εφήβους κάτω των 16 ετών, έπειτα από μια φορτισμένη συζήτηση που δίχασε τη χώρα.

Από το Facebook και το Instagram μέχρι το TikTok, οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης απειλούνται με πρόστιμα έως 49,5 εκατ. δολαρίων Αυστραλίας (30,5 εκατ. ευρώ) αν επιτρέψουν τη σύνδεση παιδιών.

Τεχνικές μέθοδοι για την εφαρμογή του κανονισμού θα δοκιμαστούν από τον Ιανουάριο, με την απαγόρευση να τίθεται σε ισχύ σε ένα έτος.

Αρκετές ακόμα κυβερνήσεις εξετάζουν το ενδεχόμενο αντίστοιχων απαγορεύσεων εν μέσω ανησυχίας ότι τα social media βλάπτουν την ψυχική υγεία των νέων.

Η Γαλλία, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες έχουν απαγορεύσει την πρόσβαση χωρίς συγκατάθεση των γονέων, ωστόσο η απαγόρευση στην Αυστραλία είναι απόλυτη.

Ένα αντίστοιχο νομοσχέδιο στην πολιτεία της Φλόριντα, στο οποίο η κατώτερη ηλικία είναι τα 14 έτη, αμφισβητείται στα δικαστήρια με επιχείρημα ότι αντίκειται στην ελευθερία του λόγου.

Η υπερψήφιση του νομοσχεδίου είναι μια πολιτική νίκη για τον κεντροδεξιό πρωθυπουργό Άντονι Άλμπανιζ, του οποίου η δημοφιλία πέφτει στις δημοσκοπήσεις ενόψει εκλογών το 2025.

Η απαγόρευση συνάντησε την αντίσταση οργανώσεων για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, καθώς και από κάποιες οργανώσεις για τα δικαιώματα των παιδιών, είχε όμως τη στήριξη του 77% των Αυστραλών, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

Ο νόμος θα μπορούσε πάντως να φέρει σύννεφα στις σχέσεις της Αυστραλίας με τις ΗΠΑ, όπου έχουν έδρα οι περισσότεροι γίγαντες της τεχνολογίας.

Ο Έλον Μασκ, ιδιοκτήτης του Χ και πλέον μέλος της κυβέρνησης που ετοιμάζει ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, επιτέθηκε αυτό τον μήνα στην αυστραλιανή κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι η απαγόρευση «ανοίγει κερκόπορτα προκειμένου να ελέγχεται η πρόσβαση όλων των Αυστραλών στο Διαδίκτυο».

Η Αυστραλία ήταν εξάλλου η πρώτη χώρα που υποχρέωσε τις πλατφόρμες social media να αποζημιώνουν τους εκδότες για το περιεχόμενο που αναδημοσιεύουν και τώρα ετοιμάζεται να τους επιβάλλει πρόστιμα για τις διαδικτυακές απάτες που εμφανίζονται στις υπηρεσίες τους.

Η Google, η Meta, το TikTok και το X είχαν ζητήσει αναβολή του μέτρου μέχρι να βρεθεί αξιόπιστη τεχνική λύση για την επιβεβαίωση της ηλικίας.

Το YouTube της Google εξαιρείται πάντως από το μέτρο επειδή χρησιμοποιείται ευρέως στα σχολεία της Αυστραλίας.

Διαφορετικές απόψεις

Ορισμένοι ακαδημαϊκοί και οργανώσεις για την υποστήριξη των νέων είχαν προειδοποιήσει ότι η απαγόρευση θα απέκλειε από δίκτυα στήριξης τους πιο ευάλωτους νέους, όπως τους ΛΟΑΤΚΙ και τα παιδιά μεταναστών.

H δε Αυστραλιανή Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων υποστήριξε ότι ο νόμος ίσως παραβιάζει τα δικαιώματα των παιδιών παρεμβαίνοντας στη δυνατότητά τους να συμμετέχουν στην κοινωνία.

Οργανώσεις για τα προσωπικά δεδομένα προειδοποιούν στο μεταξύ ότι ο νόμος μπορεί να επιτρέψει στην κυβέρνηση να συλλέγει περισσότερα δεδομένα και να μετατρέψει τη χώρα σε κράτος παρακολούθησης.

Μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής στο νομοσχέδιο διευκρίνισε ότι οι πλατφόρμες πρέπει να προσφέρουν εναλλακτική λύση για όσους δεν θέλουν να ανεβάζουν επίσημα έγγραφα ταυτοποίησης.

«Έχουμε τους boomers να λένε στους νέους πώς πρέπει να λειτουργεί το Διαδίκτυο ώστε να αισθάνονται οι ίδιοι καλύτερα» δήλωσε η Σάρα Χάνσον-Γιανγκ, βουλευτής των Πρασίνων, λίγο πριν περάσει ο νόμος με 34 ψήφους υπέρ έναντι 19 κατά.

Ωστόσο οι οργανώσεις γονέων πίεσαν για νομοθετική παρέμβαση, επικαλούμενες μεταξύ άλλων δηλώσεις του αρχίατρου των ΗΠΑ Βάιβεκ Μέρθι, ο οποίος το 2023 ενοχοποίησε τα social media για κρίση ψυχικής υγείας στους νέους.

«Η επιβολή ορίου ηλικίας […] είναι μια καλή αρχή» δήλωσε ο ακτιβιστής κατά του μπούλινγκ Άλι Χάλτσικ, του οποίου ο 17χρονος γιος Άλεμ αυτοκτόνησε το 2009 έπειτα από εκφοβισμό στα κοινωνικά μέσα.

Η Ένι Λαμ, μαθήτρια στο Σίδνεϊ που μόλις έκλεισε τα 16, συμφώνησε ότι τα social media ενθαρρύνουν το μπούλινγκ και επηρεάζουν την εικόνα των νέων για το σώμα τους. Είπε όμως πως ανησυχεί ότι η απαγόρευση θα ωθήσει τους νέους σε λιγότερα ορατά και πιο επικίνδυνα μέρη του Διαδικτύου.

Η απαγόρευση «θα δημιουργήσει μια γενιά νέων ανθρώπων που θα έχουν τις τεχνικές γνώσεις να παρακάμπτουν το μπλόκο» σχολίασε στο Reuters.

«Δεν θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα».