Μνήμη, ζωή, ανάταση! H χορωδία Unforgettables για ανθρώπους με Αλτσχάιμερ & τους φροντιστές τους συγκινεί
Το συγκινητικό ρεπορτάζ του CNN International ρίχνει φως στην πρωτοβουλία της χορωδίας Unforgettables για ανθρώπους που πάσχουν από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και την μουσικοθεραπεύτρια και μαέστρο του εγχειρήματος Τάνια Παπαγιαννοπούλου.
Το Αλτσχάιμερ είναι επιδημία, η μουσική είναι βάλσαμο. «Το απαλό φως φιλτράρει μέσα από το βιτρό της εκκλησίας του Αγίου Μιχαήλ στο Upper West Side της Νέας Υόρκης. Ογκώδεις σωλήνες οργάνων εκτείνονται μέχρι την οροφή, στέκονται φρουροί καθώς οι άνθρωποι φιλτράρουν στο χώρο». Αυτή είναι η εισαγωγή του άρθρου του CNN για την πρωτοβουλία που υπενθυμίζει τα πολλαπλά οφέλη της μουσικής στη ζωή μας.
Τα μέλη της Unforgettable Chorus φτάνουν στον ναό ανά ζευγάρια. Είναι κυρίως ηλικιωμένοι που συνοδεύονται από τους νεότερους φροντιστές τους και παίρνουν την θέση τους στο μπροστινό μέρος της αίθουσας.
Οι υπεύθυνοι τους χαιρετούν με χαμόγελα και ψαλμούς και όταν τα μέλη συγκεντρωθούν και δείξουν ότι νιώθουν άνετα και οικεία, το τραγούδι ξεκινάει. Η χορωδία αρχίζει να τραγουδάει — στην αρχή ήσυχα, μετά με αυξανόμενη αυτοπεποίθηση.
Όλοι τραγουδούν το ίδιο κομμάτι με τα μέλη να επικεντρώνονται στη συμμετοχή και στις λέξεις. Μοιράζονται γέλια και ταλαντεύονται στη μελωδία που συνδημιουργούν.
Η χορωδία Unforgettables ιδρύθηκε το 2011 για άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους. Η χορωδία κάνει πρόβες κάθε εβδομάδα και δίνει δύο συναυλίες το χρόνο.
Το ρεπερτόριο τους αποτελείται κυρίως από παλιά τραγούδια – τραγούδια που θα ίσως είναι γνωστά στα μέλη της χορωδίας.
Στην αρχή κάθε πρόβας, η χορωδία τραγουδάει πάντα το ίδιο κομμάτι.
Το Unforgettable, το οποίο γράφτηκε από τον Irving Gordon και ηχογραφήθηκε δημοφιλώς από τον Nat King Cole. Είναι το σύνθημα τους.
«Για μια καλύτερη μέρα»
Η χορωδία Unforgettables στη Νέα Υόρκη ιδρύθηκε από τη Δρ. Mέρι Μίτελμαν στο NYU Langone Health.
«Προσπάθησα να φτιάξω το ρεφρέν έτσι ώστε ο κόσμος να έρχεται και να νιώθει πραγματικά ότι εδώ μπορεί να είναι ο εαυτός του», είπε η Τάνια Παπαγιαννοπούλου, η μουσική διευθύντρια και μαέστρος της χορωδίας.
«Ότι μπορούν να έχουν μια καλύτερη μέρα και μια καλύτερη εβδομάδα γιατί θα μπορούν να κουβαλούν τη μουσική μαζί τους» προσθέτει.
Η ενεργή ενασχόληση με τη μουσική – όπως το τραγούδι, η κίνηση, το χειροκρότημα – ενεργοποιεί υγιείς νευρώνες και προάγει ένα αίσθημα ευφορίας, είπε η Παπαγιαννοπούλου.
Όταν οι ασθενείς έχουν καλή διάθεση, μπορούν να συνδεθούν καλύτερα με αγαπημένα τους πρόσωπα και να μοιραστούν χαρούμενες στιγμές.
Η μακροπρόθεσμη μνήμη της μουσικής παραμένει ανέπαφη μέχρι τα τελευταία στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ και της άνοιας, σύμφωνα με την Δρ Μπόρνα Μπονάκνταρπουρ, νευρολόγο στο Northwestern Medicine.
Μελέτη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Utah Health έδειξε ότι η μουσική, ειδικά αυτή που έχει προσωπικό νόημα, μπορεί να ενεργοποιήσει τον εγκέφαλο ακόμη και μετά από βλάβη.
Η ακρόαση αυτού του είδους μουσικής βοήθησε επίσης στη βελτίωση της προσαρμοστικότητας του εγκεφάλου σε ασθενείς με πρώιμη νόσο Αλτσχάιμερ ή ήπια γνωστική εξασθένηση, σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.
Η συμμετοχή στη χορωδία έχει ενδυναμώσει τα μέλη της, είπε η Παπαγιαννοπούλου.
«Η μουσική τους επιτρέπει να επανασυνδεθούν πραγματικά με το ποιοι είναι και τι είναι ικανοί να κάνουν», πρόσθεσε.
Η μελωδία της ευτυχίας
Κάποιο τραγούδι σε εμπνέει να χορέψεις, άλλο να τρέξεις έξω, να αλλάξεις τον κόσμο.
Όποιο και αν είναι το effect, η μουσική δημιουργεί αισθήματα και συμπεριφορές.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease, το τμήμα του εγκεφάλου μας που είναι υπεύθυνο για το ASMR δεν χάνεται από το Αλτσχάιμερ.
Το AMSR, αλλιώς Αυτόνομη Αισθητηριακή Μεσημβρινή Απόκριση, είναι η αντίδραση του εγκεφάλου όταν ακούμε ένα κομμάτι που κάτι μας κάνει.
Είναι αυτό το μικρό «βουητό» της φύσης, κάποιοι το περιγράφουν και ως «οργασμός στο κεφάλι».
Η νόσος Αλτσχάιμερ τείνει να βάζει τους ανθρώπους σε στρώματα σύγχυσης και η μελέτη επιβεβαιώνει ότι η μουσική μπορεί μερικές φορές πραγματικά να βγάλει τους ανθρώπους από τη θολούρα της νόσου Αλτσχάιμερ και να τους επαναφέρει -έστω και προσωρινά- στην κανονικότητα τους.
Το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί αρκετές φορές, αλλά σπάνια έχει μελετηθεί σωστά. Ένα από τα πιο διάσημα παραδείγματα είναι η ιστορία του Χένρι, ο οποίος βγαίνει από την άνοια ακούγοντας τραγούδια από τα νιάτα του.
«Στην κοινωνία μας, οι διαγνώσεις άνοιας αυξάνονται καταιγιστικά με τη μορφή της χιονοστιβάδας και εξαντλούν τους ανθρώπινους πόρους στο έπακρο. Κανείς δεν λέει ότι η αναπαραγωγή μουσικής θα αποτελέσει θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά μπορεί να κάνει τα συμπτώματα πιο διαχειρίσιμα, να μειώσει το κόστος της περίθαλψης και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς» είπε ο Δρ. Τζεφ Άντερσον, αναπληρωτής καθηγητής Ακτινολογίας στο Πανεπιστήμιο Υγείας της Γιούτα και συγγραφέας της μελέτης.
Ζωοδότρια δύναμη
Το 2016 το ABC της Αυστραλίας είχε αναδείξει ένα ακόμη ίδρυμα που εκπονεί πρωτοποριακά προγράμματα και μέλέτες εστιάζοντας στην θεραπευτική δύναμη της μουσικής.
Το Catalyst Foundation, ένας οργανισμός που στηρίζει ηλικιωμένους ανθρώπους στην Αυστραλία σε ιδρύματα φιλοξενίας για ανθρώπους στην τρίτη ηλικία.
Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν μία εξατομικευμένη λίστα τραγουδιών για κάθε ηλικιωμένο καταφέρνοντας να επαναφέρουν τη μνήμη σε ανθρώπους που πάσχουν από άνοια, Αλτσχάιμερ, ακόμη και από Πάρκινσον.
Οι επιστήμονες του Catalyst Foundation υποστηρίζουν ότι η μουσική «ανοίγει μία κλειστή πόρτα» στον εγκέφαλο των ασθενών, κινητοποιώντας τις αισθήσεις και τα συναισθήματα, επαναφέροντας αναμνήσεις και ενδυναμώνοντας ακόμη και τις κινητικές ικανότητες των ηλικιωμένων.
Σε κάποια περιστατικά η επαναφορά της μνήμης βοήθησε τους ηλικιωμένους να θυμηθούν τα μέλη της οικογένειάς τους, κάτι που δεν περίμενε ποτέ κανείς.
Τα θεαματικά αποτελέσματα του πρωτοποριακού προγράμματος, που ξεπερνούν οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, κατέγραψε ο φακός του ABC.
«Πρέπει να πάρουμε πουέντ»
Ως επίλογος σε αυτή την ιστορία φροντίδας και αγάπης, η Λίμνη των Κύκνων μιας πρίμα μπαλαρίνας που ζέστανε το διαδίκτυο το 2020.
Η πρώην μπαλαρίνα Μάρτα Σ. Γκοζάλεζ έπασχε από Αλτσχάιμερ αλλά όταν άκουσε ξανά τη Λίμνη των Κύκνων του Τσαϊκόφσκι, το σώμα της θυμήθηκε και άρχισε να χορεύει.
Η στιγμή αποτυπώθηκε σε ένα video που έγινε viral και η υπέροχη ιστορία της πρώην πρίμα μπαλαρίνα της Νέας Υόρκης που επιστρέφει στο τώρα με το νήμα ενός ήχου συγκίνησε, ενέπνευσε, μας ζέστανε.
Η Ισπανίδα μπαλαρίνα, καθισμένη σε αμαξίδιο και χτυπημένη από Αλτσχάιμερ αρχίζει να χορεύει με τα χέρια της και να ερμηνεύει τη χορογραφία που τόσο καλά είχε παρουσιάσει στα νιάτα της.
Το μόνο που χρειάστηκε για να επιστρέψει στον εαυτό που είχε χάσει, ήταν η δύναμη της μουσικής.
Οι μνήμες της ξεκλειδώθηκαν στη μελωδία του Τσαϊκόφσκι.
If you don’t shed a tear watching this former Spanish ballerina with Alzheimer’s then shame on you… So beautiful. Can anyone tell me her name? pic.twitter.com/Jf0dBol3Jh
Λίγο μετά την έκθεση της στην μελωδία τα χέρια της Γκονζάλεζ αναγεννιώνται και ερμηνεύουν τις αέρινες κινήσεις που είχε εκτελέσει στη σκηνή το 1967.
Στο κρεσέντο της μουσικής, η πρίμα μπαλαρίνα έχει όνομα, την λένε Γκονζάλεζ και κατακτάει ξανά όσα είχε διεκδικήσει και τότε.
Η μη κερδοσκοπική ΜΚΟ «Music to wake up», η οποία εργάζεται για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ασθένεια, έφτασε στη Μάρτα με τη μουσική του Tσαϊκόφσκι σύμφωνα με το El Sol.
Στο συγκινητικό βίντεο ακούγεται στο τέλος να λέει «πρέπει να πάρουμε πουέντ».
Το video υπενθύμισε σε όλους την θεραπευτική υπεροχή της μουσικής και την επιδημία της εκφυλιστικής νόσου, του Αλτσχάιμερ.
«Η καρδιά μου ράγισε την καρδιά μου σήμερα το πρωί. Οι αναμνήσεις του μυαλού, η θλίψη για εκείνους που πάσχουν ή έχουν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο που πάσχει από Αλτσχάιμερ. Στηρίξτε το @alzheimerssoc και το @AlzResearchUK», έγραψε στο tweet της η χορογράφος και σκηνοθέτιδα, Αρλέν Φίλιπς.
«Εάν η μουσική και ο χορός μπορούν να αποκαταστήσουν ή να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη, αυτό είναι πόσο πολύτιμο».
Η Mάρτα Σ. Γκονζάλεζ πλέον δεν ζει, χορεύοντας για πάντα ως Οντέτ.
Μετά τον χωρισμό του από την Τζένιφερ Λόπεζ, ο Μπεν Άφλεκ περνά την Ημέρα των Ευχαριστιών μαζί την πρώην του, Τζένιφερ Γκάρνερ, και τα παιδιά τους σε εκδήλωση για να βοηθήσουν στη σίτιση αστέγων.
Η ταινία που εμπνεύστηκε ο Φράνσις Φορντ Κόπολα στα τέλη της δεκαετίας του '70 και ρίσκαρε την περιουσία του για να ολοκληρώσει, είναι επιτέλους εδώ. Έπος ή το καπρίτσιο ενός μεγάλου σκηνοθέτη; Ιδού η απορία.
