Παραισθησιογόνο ποτό της αρχαίας Αιγύπτου περιείχε αλκοόλ και «σωματικά υγρά»

Η λίστα των συστατικών μπορεί να φέρνει αναγούλα, όμως η κατανάλωση του κατακόκκινου ποτού ίσως έφερνε καλοτυχία: εργαστηριακές αναλύσεις σε μια τελετουργική κούπα της αρχαίας Αιγύπτου αποκάλυψαν ίχνη αλκοόλ, παραισθησιογόνων φυτών και διαφόρων σωματικών υγρών .

Το ποτό είναι πιθανό να καταναλωνόταν σε ιεροτελεστίες που θα έφερναν καλή τύχη στις εγκύους, εκτιμά η ομάδα που υπογράφει τη μελέτη στην επιθεώρηση Scientific Reports του ομίλου Nature.

Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που πραγματοποιούνται χημικές αναλύσεις σε μια από τις «κούπες του Βησά», οι οποίες ήταν διακοσμημένες με το κεφάλι του ομώνυμου θεού που προστάτευε τον κόσμο από τα κακά πνεύματα.

Ελάχιστες τέτοιες κούπες σώζονται μέχρι σήμερα και μέχρι σήμερα οι αρχαιολόγοι δεν είχαν άμεσες ενδείξεις για τις πιθανές χρήσεις τους, αν και οι περισσότεροι συμφωνούν ότι πρόκειται για τελετουργικό σκεύος.

«Οι ειδικοί δεν γνώριζαν αν αυτές οι κούπες χρησιμοποιούνταν στην καθημερινή ζωή, για θρησκευτικούς λόγους ή σε μαγικές ιεροτελεστίες» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Μπράνκο βαν Όπεν, επιμελητής ελληνορωμαϊκής τέχνης στο Μουσείο Τέχνης της Τάμπα στην Φλόριντα.

Η μελέτη, η οποία βασίστηκε σε χημικές αλλά και σε γενετικές αναλύσεις, βρίσκεται σε συμφωνία με μύθους και κείμενα της αρχαίας Αιγύπτου, λένε οι ερευνητές, οι οποίοι εξέτασαν μια από τις κούπες του Βησά που εκτίθενται στο μουσείο της Φλόριντα.

«Μείναμε έκπληκτοι από την περίπλοκη σύσταση του παρασκευάσματος και σοκαριστήκαμε από την ανακάλυψη των σωματικών υγρών, τα οποία δίνουν μια νέα θρησκευτική ή μαγική χροιά» σχολίασε ο Νταβίντ Τανάσι του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα, επικεφαλής της μελέτης.

«Οι ουσίες που ανιχνεύσαμε πιθανώς θα προκαλούσαν ονειρικά οράματα, διαλογιστικές καταστάσεις και πιθανώς ευφορία» είπε.

Η εν λόγω κούπα, η οποία χρονολογείται γύρω στα 2.000 χρόνια πριν, έχει ύψος 4,5 εκατοστά και χωρητικότητα 125 ml, κάτι λιγότερο από μισό ποτήρι.

Οι ερευνητές έξυσαν τα στερεά υπολείμματα από τα τοιχώματα και ανίχνευσαν μεταξύ άλλων ζυμομύκητες που χρησιμοποιούνται στην οινοποιία και ζυθοποιία, ένδειξη ότι το ποτό περιείχε αλκοόλ.

Περιείχε επίσης αρωματικά όπως μέλι και πιθανώς γλυκόριζα, σπόρους σουσαμιού, κουκουναρόσπορο και σταφύλια, τα οποία είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι για να κάνουν διάφορα ποτά να μοιάζουν με αίμα.

Επιπλέον, ανιχνεύθηκαν ίχνη σωματικών υγρών που ήταν πιθανότατα ένα μείγμα αίματος, μητρικού γάλακτος και βλέννας, η οποία μπορεί να ήταν σάλιο ή εκκρίσεις της μύτης ή του κόλπου, λένε οι ερευνητές.

Ανίχνευσαν επίσης ίχνη δύο παραισθησιογόνων και κατασταλτικών φυτών, του αιγυπτιακού νούφαρου (Nymphaea nouchali) και του αγριοπήγανου (Peganum harmala), καθώς και υπολείμματα φυτών του γένους Cleome, τα οποία είναι τοξικά και μπορούν να προκαλέσουν τοκετό ή, σε μεγαλύτερες δόσεις, αποβολή.

«Η μελέτη αποκαλύπτει πληροφορίες για τις μαγικές τελετουργίες της Αιγύπτου κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο» σχολίασε ο Βαν Όπεν.

«Οι αιγυπτιολόγοι πιστεύουν ότι ο κόσμος επισκεπτόταν τους λεγόμενους Θαλάμους του Βησά στη [νεκρόπολη] Σακάρα για να επιβεβαιώσουν μια πετυχημένη εγκυμοσύνη, δεδομένου ότι η εγκυμοσύνη στον αρχαίο κόσμο ήταν γεμάτη κινδύνους» ανέφερε.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα στο CNN, η Κέιτι Μπαρετ του Πανεπιστημίου «Κορνέλ» στη Νέα Υόρκη δήλωσε ότι οι κούπες του Βήσα δεν αποκλείεται να χρησιμοποιούνταν στο «Φεστιβάλ Μέθης» που πραγματοποιούνταν στην αρχαία Αίγυπτο προς τιμήν της θεάς Άθωρ, η οποία συνδεόταν με το περιοδικό πλημμύρισμα του ποταμού Νείλου.

Όπως εξήγησε, «ο Βησά, όπως και άλλοι θεοί που έμοιαζαν με τον Βησά, συχνά εμφανίζονται ως πιστοί της Άθωρ στην αιγυπτιακή τέχνη και θρησκεία».

«Επομένως είναι πιθανό ότι κάποια σκεήη του Βησά χρησιμοποιούνταν σε ιεροτελεστίες για την Άθωρ».