Η θεωρία των ιδεών είναι εκείνη που προσφέρει την καθοριστική στήριξη στην τελευταία αποδεικτική απόπειρα του Σωκράτη, με το συλλογισμό ότι η ψυχή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιδέα της ζωής, μετέχει διαρκώς στη ζωή. Ως εκ τούτου, δεν είναι συμβατή με το θάνατο, δεν μπορεί να δεχτεί μέσα της την ιδέα του θανάτου, συνεπώς είναι αθάνατη και άφθαρτη.

Θέλοντας να ενισχύσει το εν λόγω επιχείρημά του, ο Σωκράτης καταφεύγει σε ένα μύθο για τη μετά θάνατον τύχη της ψυχής, ο οποίος επιβεβαιώνει τη σημασία που έχει η εν ζωή επιμέλειά της. Ο κοσμολογικός – εσχατολογικός μύθος του, στον οποίον περιγράφονται η πραγματική γη και ο Κάτω Κόσμος, καταλήγει στη διήγηση για τη μοίρα της αθάνατης ψυχής μπροστά στο δικαστήριο του Άδη. Κατά τον Σωκράτη, λοιπόν, το θέμα της επιμέλειας της ψυχής είναι συνυφασμένο με αυτό του θανάτου. Η ψυχή πασχίζει να απελευθερωθεί από τις σωματικές δεσμεύσεις της, αυτές που στέκονται εμπόδιο στην πορεία της προς την αθανασία.

Ο ίδιος έζησε ως φιλόσοφος ένα βίο εγκρατή και προετοίμασε την ψυχή του κατά τέτοιον τρόπο, ώστε αυτή να καταστεί ικανή να μεταβεί στους μακάριους τόπους, εκεί όπου κατοικούν οι προστάτες θεοί. Και την τελευταία ημέρα της ζωής του, με οδηγό την ελεύθερη βούλησή του, διακηρύσσει την πίστη του στην αθανασία της κεκαθαρμένης ψυχής.

Ο Φαίδων ολοκληρώνεται με μια εξόχως δραματική και συγκινητική περιγραφή των τελευταίων στιγμών του Σωκράτη, ο οποίος λαμβάνει το κώνειο και αποχαιρετά απόλυτα ήρεμος και γαλήνιος τους φίλους του.

Συμπερασματικά, στον Φαίδωνα συμπλέκονται και συνυφαίνονται από τη μια στοιχεία του ορφικο-πυθαγορικού μυστικισμού και από την άλλη η εργώδης διαλεκτική προσπάθεια για τη βέβαιη γνώση, από τη μια η βαθιά συγκίνηση για το θάνατο του σοφού άνδρα και από την άλλη η εδραία πεποίθηση για την αθανασία, την αιώνια ύπαρξη της ψυχής.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο «Φαίδων»  του Πλάτωνος (γερμανόφωνη έκδοση του 2019).

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Α’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Β’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Γ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Δ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ε’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ζ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Η’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Θ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ι’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Κ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΒ’)

Headlines