Καθώς η νέα, βιογραφική ταινία, με την Αντζελίνα Τζολί στον ρόλο της Μαρία Κάλλας, ζωντανεύει τις τελευταίες ημέρες της τραγουδίστριας της όπερας, ο βιογράφος της, ο οποίος είχε πρόσβαση σε αθέατα έγγραφα, αποκαλύπτει την ταραχώδη παιδική ηλικία της τραγουδίστριας της όπερας, τις τοξικές σχέσεις, την κατάχρηση ναρκωτικών – και τον θάνατό της σε ηλικία μόλις 53 ετών.

Ας πιάσουμε την ιστορία από την αρχή –μια ιστορία που όσες φορές κι αν τη διαβάσουμε πάντα θα υπάρχει κάτι ακόμα να ανακαλύψουμε.

Η Μαρία Κάλλας είναι το τελευταίο αστέρι που αντιμετωπίζεται στο Χόλιγουντ με μια βιογραφική ταινία, τη Μαρία του Πάμπλο Λαράιν, με την Αντζελίνα Τζολί στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Η ταινία – το σενάριο της οποίας έγραψε ο Στίβεν Νάιτ, γνωστός από το Peaky Blinders – εξετάζει τις τελευταίες στιγμές της Κάλλας μόνη στο διαμέρισμά της στο Παρίσι, με τις μέρες της δόξας της να έχουν μείνει πολύ πίσω.

Η Κάλλας έχει γίνει ένας μύθος – μια μυθική φιγούρα της οποίας η καρδιά ράγισε από τον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Έλληνα δισεκατομμυριούχο και σύντροφό της για εννέα χρόνια, όταν παντρεύτηκε τη Ζακλίν Κένεντι.

Οι τελευταίες όπερες που τραγούδησε ήταν η Νόρμα στο Παρίσι και η Τόσκα στο Λονδίνο, το 1965, και πριν από τις δύο έκανε ένεση με κοραμίνη / Photo: Public Domain

Τη δεκαετία του ’60 οι κριτικοί και το κοινό στράφηκαν εναντίον της Κάλλας

Ο θρύλος λέει ότι έχασε τη φωνή της και πέθανε από ραγισμένη καρδιά. Η διάσημη φωνή της ήταν καταπονημένη, αφού είχε τραγουδήσει το ρεπερτόριο του μπελκάντο πολύ νωρίς και πολύ γρήγορα.

Η φήμη της Μαρίας Κάλλας εξασφαλίστηκε το 1949, όταν εναλλάχθηκε μεταξύ του Die Walküre και του I Puritani στη Βενετία, το φωνητικό ισοδύναμο ενός τυχοδιώκτη που σκαρφαλώνει το ψηλότερο βουνό και καταδύεται στα βάθη του ωκεανού και ζει για να διηγηθεί την ιστορία.

Ακολούθησε μια δεκαετία θριάμβων και η μουσική της ιδιοφυΐα παραμένει αξεπέραστη.

Αλλά στη δεκαετία του ’60 οι κριτικοί και το κοινό στράφηκαν εναντίον της και τα φωνητικά της προβλήματα θεωρήθηκαν ασυγχώρητα- είχε κάνει κατάχρηση του πολύτιμου χαρίσματός της.

Οι τελευταίες όπερες που τραγούδησε ήταν η Νόρμα στο Παρίσι και η Τόσκα στο Λονδίνο, το 1965, και πριν από τις δύο έκανε ένεση με κοραμίνη, ένα φάρμακο που χορηγείται στους ορειβάτες για να αυξήσουν την αντοχή τους.

Πριν από αυτό είχε εμφανιστεί σε όπερες και συναυλίες σε όλο τον κόσμο και οι ακυρωμένες εμφανίσεις της συνέβαλαν στη φήμη της ως «δύσκολη». Τα πάντα με την Κάλλας ήταν και είναι υπερβολικά.

Ο Γιώργος και η Λίτσα Καλογεροπούλου απογοητεύτηκαν τόσο πολύ όταν γεννήθηκε που ξέχασαν την ημέρα της γέννησής της και κανείς δεν την κοίταξε για μέρες

Μαρία Κάλλας και Ουίνστον Τσώρτσιλ / Photo: Wikimedia Commons

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση

«Από τη φύση μου θεωρώ ότι δεν αξίζω πολλά», είπε, μια πεποίθηση που της εμφυτεύτηκε από τότε που γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1923 από Έλληνες γονείς στη Νέα Υόρκη.

Ήταν ένα παιδί αντικατάστασης, που συνελήφθη για να απαλύνει τη θλίψη τους μετά την απώλεια του μοναδικού τους γιου, Βασίλη, το 1922.

Οι αστρολόγοι υποσχέθηκαν ότι θα ήταν η μετενσάρκωση του Βασίλη.

Ο Γιώργος και η Λίτσα Καλογεροπούλου απογοητεύτηκαν τόσο πολύ όταν γεννήθηκε που ξέχασαν την ημέρα της γέννησής της και κανείς δεν την κοίταξε για μέρες.

Δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σε ένα όνομα και τελικά βαφτίστηκε Σοφί Σεσίλια Μαρία Άννα, την φώναζαν Μαίρη και Μαριάνα σε όλη τη διάρκεια της παιδικής της ηλικίας.

H Μαρία Κάλλας πιτσιρίκα 

Η εκμετάλλευση της μητέρας, Λίτσας

Η Μαρία ήταν 13 ετών όταν οι γονείς της χώρισαν και μετακόμισε στην Αθήνα με τη μητέρα της και τη μεγαλύτερη αδελφή της, Τζάκι. Έμειναν άστεγοι και κατέφυγαν σε ένα διαμέρισμα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα ή έπιπλα.

«Δεν σε έφερα σε αυτόν τον κόσμο για το τίποτα. Εγώ σας γέννησα, οπότε πρέπει να με συντηρείτε», είπε η Λίτσα στις κόρες της.

Η Μαρία γράφτηκε στο Εθνικό Ωδείο και αργότερα θα σπούδαζε με την Ισπανίδα σοπράνο Elvira de Hidalgo στο Ωδείο Αθηνών. Η Τζάκι γαντζώθηκε στον Μίλτο Εμπειρίκο, έναν μεγαλοεφοπλιστή που πλήρωσε το νέο τους διαμέρισμα και αγόρασε ένα πιάνο για τη Μαρία.

Αυτά τα διαμορφωτικά χρόνια συνέπεσαν με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις εισβολές των Ιταλών και Γερμανών στρατιωτών, στους οποίους η Λίτσα εκπορνεύτηκε ενώ προσπάθησε να ανταλλάξει την παρθενιά της Μαρίας.

Αντ’ αυτού, η Μαρία τραγουδούσε για τους εχθρικούς στρατιώτες με αντάλλαγμα την πληρωμή. Επίσης, εγκατέλειψε το Ωδείο μετά την απόπειρα βιασμού της από έναν καθηγητή της.

«Κρίμα που δεν τα κατάφερε, τότε θα τον είχαμε αναγκάσει να σε παντρευτεί και όλα θα είχαν τελειώσει», είπε η Λίτσα.

Η Μαρία διέκοψε τους δεσμούς με τη μητέρα της το 1950.

H Μαρία Κάλλας νέα 

Στη Βερόνα με μια χάρτινη βαλίτσα, χωρίς παλτό

Μετά τον πόλεμο, η Κάλλας επέστρεψε στη Νέα Υόρκη και έζησε στο Times Square Hotel, στις παρυφές του Hell’s Kitchen.

Είχε τρεις δουλειές, ως μπέιμπι σίτερ, σερβιτόρα και βοηθός ενός συνταξιούχου τραγουδιστή όπερας.

Μια οντισιόν για τη Μητροπολιτική Όπερα απέτυχε και άρχισε σχέση με τον Έντι Μπαγκαρόζι, έναν μικροκακοποιό και σύζυγο της τραγουδίστριας της όπερας Λουίζα Καζελότι, ο οποίος της έκανε μαθήματα τραγουδιού.

Ο Μπαγκαρόζι την έπεισε να υπογράψει συμβόλαιο, αναφέροντας τον ίδιο ως μάνατζέρ της. Αργότερα της έκανε μήνυση για διαφυγόντα κέρδη και απείλησε να πουλήσει τα ερωτικά της γράμματα στον Τύπο.

Όπως τα έφερε η μοίρα, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Βερόνας, Τζιοβάνι Ζενατέλο, βρισκόταν στη Νέα Υόρκη για να περάσει από ακρόαση σοπράνο για το La Gioconda. Η Κάλλας τραγούδησε γι’ αυτόν και της προσφέρθηκε συμβόλαιο 60 δολαρίων ανά παράσταση.

Ταξίδεψε στην Ιταλία με ένα σοβιετικό πλοίο που σερβίριζε μόνο πατάτες και βούτυρο και έφτασε στη Βερόνα με μια χάρτινη βαλίτσα και χωρίς παλτό.

Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα, η Κάλλας, ηλικίας τότε 23 ετών, πήγε για δείπνο και γνώρισε τον Τζιοβάνι Μπατίστα Μενεγκίνι, έναν 52χρονο κατασκευαστή τούβλων και φανατικό της όπερας.

Του πέρασε το πιάτο της και μιλώντας ιταλικά (που έμαθε από τους φασίστες στην Αθήνα) του είπε: «Κύριε, αν δεν σας πειράζει θα ήθελα να σας προσφέρω την κοτολέτα μου».

Μέσα σε λίγες μέρες μετακόμισε στο διαμέρισμά του και εκείνος έγινε ο μάνατζέρ της.

Καθώς η φήμη της Κάλλας μεγάλωνε, μεγάλωνε και η δυστυχία του γάμου της και το 1951 ζούσε με τον Μενεγκίνι πλατωνικά

Δεν υπήρχαν αισθήματα αγάπης εκ μέρους του Μενεγκίνι (δεξιά της Μαρία Κάλλας) / Photo: Public Domain

«Χοντρή, αδέξια, ντυμένη σαν σκύλος»

Δεν υπήρχαν αισθήματα αγάπης εκ μέρους του Μενεγκίνι και ο ίδιος θυμάται: «Όταν την πρωτογνώρισα, ήταν χοντρή, αδέξια, ντυμένη σαν σκύλος. Μια πραγματική τσιγγάνα. Δεν είχε ούτε ένα σεντ και δεν είχε την παραμικρή προοπτική να κάνει καριέρα».

Η Κάλλας ήθελε να τον παντρευτεί και να αποκτήσει ένα παιδί. Εκείνος ανησυχούσε για τη διατήρησή της για το υπόλοιπο της ζωής του. Πριν φύγει για έναν τρίμηνο αρραβώνα στο Μπουένος Άιρες του έδωσε ένα τελεσίγραφο: «Αν δεν με παντρευτείς, δεν θα ξανατραγουδήσω».

Αργότερα το ίδιο απόγευμα, στις 21 Απριλίου 1949, παντρεύτηκαν σε μια εκκλησία-αποθήκη στην Chiesa dei Padri Filippini, περιτριγυρισμένοι από σπασμένα στασίδια και θρησκευτικές εικόνες.

Για οκτώ χρόνια η Κάλλας ήταν η κυρίαρχη βασίλισσα της Σκάλας του Μιλάνου και ήταν πολύ απασχολημένη για να συνειδητοποιήσει ότι ο Μενεγκίνι σπαταλούσε τα χρήματά της

Photo: Public Domain

Ο Μενεγκίνι ζητούσε παρηγοριά στις υπέρβαρες πόρνες

Καθώς η φήμη της Κάλλας μεγάλωνε, μεγάλωνε και η δυστυχία του γάμου της και το 1951 ζούσε με τον Μενεγκίνι πλατωνικά. Δύο χρόνια αργότερα άρχισε μια επικίνδυνη αγωγή με ενέσεις ιωδίου, έχασε σχεδόν επτά κιλά, έκανε πλαστική χειρουργική επέμβαση για να σφίξει τα μπράτσα της και κάλυψε τα δόντια της με θήκες.

Επανεφευρέθηκε ως είδωλο της μόδας και έγινε μια από τις πιο διάσημες ντίβες όλων των εποχών. Αν και ο Μενεγκίνι την είχε αποκαλέσει «ένα είδος αδέξιας, επιβαρυμένης φάλαινας», μισούσε τις αδύνατες γυναίκες και αναζητούσε παρηγοριά στις υπέρβαρες πόρνες.

Για οκτώ χρόνια η Κάλλας ήταν η κυρίαρχη βασίλισσα της Σκάλας του Μιλάνου και ήταν πολύ απασχολημένη για να συνειδητοποιήσει ότι ο Μενεγκίνι σπαταλούσε τα χρήματά της.

Το 1959, όταν έκανε την ανακάλυψη, ήταν πια πολύ αργά.

Κάλλας-Ωνάσης 

Η συνάντηση Κάλλας-Ωνάση και η πρόσκληση στο γιοτ, Χριστίνα

Τα σκάνδαλα και η κακή υγεία θα αποσπούσαν την προσοχή της από την τέχνη της- ζήτησε βοήθεια από τους γιατρούς αλλά την απέρριψαν ως τρελή.

Υπήρξε μια δημόσια αντιπαλότητα με τη σοπράνο Ρενάτα Τεμπάλντι, αποχωρήσεις στη Ρώμη, ακυρωμένες παραστάσεις στο Εδιμβούργο και το Σαν Φρανσίσκο, μια δημόσια απόλυση από το Metropolitan και μια καταστροφική λήξη του συμβολαίου της με τη Σκάλα.

Περισσότερο από πριμαντόνα, έγινε μια αμφιλεγόμενη φιγούρα.

Η Κάλλας συνάντησε τον Αριστοτέλη Ωνάση στο κατώτατο σημείο της καριέρας της και, τον Αύγουστο του 1959, αποδέχτηκε μια πρόσκληση για μια κρουαζιέρα με το γιοτ του, τη Χριστίνα.

Από τότε που τη συνάντησε στη Βενετία δύο χρόνια νωρίτερα, ο Ωνάσης παρακολουθούσε την καριέρα της και της έστελνε λουλούδια, υπογεγραμμένα από τον «Άλλο Έλληνα».

«Ήταν ένας άντρας που δεν ήταν πια νέος, αλλά εξακολουθούσε να είναι αρπακτικός, εξακολουθούσε να είναι σέξι, εξακολουθούσε να με παρακολουθεί», είπε η Κάλλας για τον Ωνάση

Photo: Public Domain

Ο Ωνάσης ήταν 53 ετών και εκείνη 35

Μετά την παράστασή της στη Μήδεια στο Λονδίνο, της διοργάνωσε ένα πάρτι στο Dorchester και της χάρισε ένα παλτό τσιντσιλά.

«Ήταν ένας άντρας που δεν ήταν πια νέος, αλλά εξακολουθούσε να είναι αρπακτικός, εξακολουθούσε να είναι σέξι, εξακολουθούσε να με παρακολουθεί», είπε.

Ο Ωνάσης ήταν 53 ετών και εκείνη 35. Και οι δύο ήταν παντρεμένοι. Μιλούσαν στα ελληνικά για να μην καταλαβαίνουν οι άλλοι, και εκείνος της είπε για την ανατροφή του στη Σμύρνη και πώς έκανε την περιουσία του στο Μπουένος Άιρες, ιδρύοντας μια ναυτιλιακή εταιρεία.

Πριν από το τέλος της κρουαζιέρας έγιναν εραστές και της χάρισε ένα χρυσό βραχιόλι, το σήμα-κατατεθέν όλων των ερωμένων του.

Οι δύο αποβολές και η απειλή του Μενεγκίνι

Η Κάλλας υπέβαλε αίτηση χωρισμού από τον Μενεγκίνι – το διαζύγιο ήταν παράνομο στην Ιταλία – και εκείνος προσπάθησε να την κατηγορήσει για μοιχεία.

Αρκετούς μήνες αργότερα, περίμενε μωρό και ο Ωνάσης της είπε να κάνει έκτρωση, κάτι που εκείνη αρνήθηκε. Καθώς ο Μενεγκίνι εξακολουθούσε να είναι ο σύζυγός της, είχε δικαιώματα στο παιδί της. Η Κάλλας προσπάθησε να πάρει αμερικανικό διαζύγιο και ζήτησε από τον Μενεγκίνι να υπογράψει τα χαρτιά, αλλά εκείνος απαίτησε το 50 τοις εκατό των δικαιωμάτων της από τις ηχογραφήσεις.

Δεδομένης της κακής διαχείρισης των χρημάτων της από τον ίδιο, δεν μπορούσε να αντέξει τα «λύτρα» του. Απέβαλε στις αρχές του 1960, όπως θα έκανε και πάλι το 1963.

Η εμμονή του Ωνάση με τις επώνυμες γυναίκες

Αν και η Κάλλας συνέχισε να τραγουδά, η τέχνη της υπέφερε από τη νομαδική ζωή της με τον Ωνάση, που ταξίδευε μεταξύ του γιοτ του και των διαμερισμάτων του στο Μόντε Κάρλο και το Παρίσι και του ιδιωτικού του ελληνικού νησιού, του Σκόρπιου.

Ο Ωνάσης αγαπούσε τις διάσημες γυναίκες και παρουσίαζε την Κάλλας σαν τρόπαιο. Μπροστά σε φίλους της αστειευόταν ότι ο Άρης έπρεπε να την παντρευτεί. «Μαρία, δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Αυτή είναι μια συμφωνία που πληρώνεις όσο θέλεις», της είπε.

Είχε σχέση με την πριγκίπισσα Λι Ραντζιβίλ, τη μικρότερη αδελφή της Τζάκι Κένεντι. Η Μαρία Κάλλας ανακάλυψε επίσης ότι ήταν πελάτης της Μαντάμ Κλοντ, ο οίκος ανοχής της οποίας κοντά στα Ηλύσια Πεδία απασχολούσε 500 ιερόδουλες. «Το καλύτερο κορίτσι είναι ένα κορίτσι που δεν χρειάζεται να ξαναδείς ποτέ», έλεγε ο Ωνάσης.

Ο απόλυτος έλεγχος του Ωνάση πάνω στα συναισθήματα της Κάλλας

Βαθιά δυστυχισμένη, η Μαρία Κάλλας προσπάθησε να βάλει τέλος στη ζωή της. Θα ήταν η πρώτη από τις πολλές απόπειρες αυτοκτονίας. «Στις όπερες», έλεγε, «έχω υποδυθεί ηρωίδες που πεθαίνουν για την αγάπη και αυτό είναι κάτι που μπορώ να καταλάβω».

Παρακολουθούσε από το περιθώριο τον Ωνάση να παίρνει τη Λι και τη Ζακλίν σε μια κρουαζιέρα, να τις διασκεδάζει με ιστορίες από τη Σμύρνη, και να κοιτάζει τις φωτογραφίες τους στις εφημερίδες.

«Τέσσερα χρόνια πριν, αυτή ήμουν εγώ στο πλευρό του, παρασυρμένη από την ιστορία της ζωής του. Είμαι σίγουρη ότι τα περισσότερα από αυτά τα βγάζει από το μυαλό του. Οι αναμνήσεις απαιτούν πολύ μεγάλη προσπάθεια».

Ο Ωνάσης επέστρεψε στην Κάλλας και πέταξαν για το Πορτ-ο-Πρενς, όπου την διέταξε να τραγουδήσει για τον Φρανσουά Ντουβαλιέ (Papa Doc), τον πρόεδρο της Αϊτής που έλεγχε τους πολίτες του μέσω του φόβου, των δολοφονιών και της μαύρης μαγείας.

Η Μαρία Κάλλας ένιωθε άχρηστη και η αυτοπεποίθησή της καταστράφηκε από τις προσβολές του Ωνάση. Έπινε πολύ και έπαιρνε βαρβιτουρικά που μπορούσαν να προκαλέσουν αναπνευστική ανεπάρκεια αν λαμβάνονταν σε μεγάλες ποσότητες

«Έχεις μια σφυρίχτρα στο λαιμό σου που δεν λειτουργεί πια»

Στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού, η Μαρία Κάλλας κατέρρευσε όταν έπεσε η αυλαία της Νόρμα στο Παρίσι και μεταφέρθηκε στο καμαρίνι της. «Ξέρω ότι σας απογοήτευσα. Λυπάμαι πολύ», είπε στους θαυμαστές της.

«Σας υπόσχομαι σε όλους σας ότι μια μέρα θα επιστρέψω για να κερδίσω τη συγχώρεσή σας και να δικαιώσω την αγάπη σας».

Ο Τύπος την πετσόκοψε- έγραψαν ότι δολοφονήθηκε από έναν εξαγριωμένο θαυμαστή της. Για τρεις εβδομάδες αυτή και ο Ωνάσης έκαναν κρουαζιέρα στη Μεσόγειο, αλλά εκείνος, όπως και το κοινό, είχε κουραστεί από την απελπισία της.

«Εσύ στο ψηλό σου άλογο… Τι είσαι; Τίποτα!» της φώναξε. «Απλά έχεις μια σφυρίχτρα στο λαιμό σου που δεν λειτουργεί πια».

Ενέσεις με αμφεταμίνες, στεροειδή και τεστοστερόνη

Η Μαρία Κάλλας ένιωθε άχρηστη και η αυτοπεποίθησή της καταστράφηκε από τις προσβολές του Ωνάση. Έπινε πολύ και έπαιρνε βαρβιτουρικά που μπορούσαν να προκαλέσουν αναπνευστική ανεπάρκεια αν λαμβάνονταν σε μεγάλες ποσότητες.

Ο καθένας τους αυτοκαταστρεφόταν, εκείνος ανοιχτά και εκείνη πίσω από κλειστές πόρτες, και μαζί δημιούργησαν μια συν-εξάρτηση που κανείς τους δεν μπορούσε να σπάσει.

Εκείνη φοβόταν ότι εκείνος θα έπαιρνε υπερβολική δόση ή θα πάθαινε καρδιακή προσβολή. Όσο περισσότερο ανησυχούσε, τόσο περισσότερο απολάμβανε να την κοροϊδεύει.

Ο Ωνάσης έκανε, επίσης, ενέσεις με ζωντανά κύτταρα προβάτου -που του πωλούνταν ως ισχυρό αφροδισιακό- και έκανε ενέσεις με αμφεταμίνες, στεροειδή και τεστοστερόνη, που τον έκαναν απρόβλεπτο και σωματικά βίαιο.

«Όλοι οι Έλληνες άνδρες χτυπάνε τις γυναίκες τους», είπε. «Αυτός που αγαπάει, χτυπάει».

Τζάκι και Αρίστος 

Η εμφάνιση της Τζάκι Κένεντι

Το καλοκαίρι του 1968 η Κάλλας έμαθε για τη σχέση του Ωνάση με τη χήρα Ζακλίν (Τζάκι) Κένεντι. Φωτογραφίες εμφανίστηκαν στον Τύπο και η Κάλλας κατάλαβε τη σημασία της δημοσιότητας.

«Με μια γυναίκα σαν την Τζάκι και έναν άντρα σαν εσένα, το να ξεκινήσεις κάτι είναι εύκολο, Αρίστο. Αλλά πώς μπορείς να το σταματήσεις;» ρώτησε.

Μετά από μια τελευταία ταπείνωση έφυγε για πάντα. Νύχτα με τη νύχτα ο Ωνάσης καθόταν στην πρύμνη του γιοτ του, έπινε πολύ και έπαιζε τους δίσκους της Κάλλας, με τη φωνή της να παρασύρεται στα σκοτεινά νερά του Ιονίου.

Ακούγοντας τις κορώνες της Νόρμας, της Μήδειας και της Τόσκα, πήρε τους δίσκους και τους έσπασε στη μέση, πετώντας τους στη θάλασσα.

«Τι θέλεις για τον εαυτό σου;» είχε ρωτήσει πριν φύγει.

«Θέλω απλώς να έχω καλές σχέσεις με τον εαυτό μου».

«Παθιασμένη φιλία»

Τα επόμενα χρόνια η Κάλλας προσπάθησε να ξαναχτίσει τη ζωή της στη σκιά του Ωνάση, ο οποίος άλλαξε την τακτική του και μετατράπηκε σε θύμα: μίλησε για το πόσο δυστυχισμένο τον έκανε η νέα του σύζυγος, η Ζακλίν, και εισέπραξε τη συμπάθεια της Κάλλας αντί για την περιφρόνησή της.

Η δυναμική τους άλλαξε και εκείνη πίστεψε ότι είχε το πάνω χέρι και μπορούσε να πετύχει εκεί που είχε αποτύχει η σύζυγός του.

Στους άλλους την αποκαλούσε «παθιασμένη φιλία», αλλά υποστήριζε ότι ήταν πλατωνική. «Ας έχει τις δύο πόρνες του», είπε η Κάλλας για τη Λι και τη Τζάκι.

Προσπάθησε να αναζωογονήσει την καριέρα της πρωταγωνιστώντας στην ταινία «Μήδεια» του Παζολίνι, μια κριτική και οικονομική αποτυχία, και διδάσκοντας masterclasses στο κολέγιο παραστατικών τεχνών Juilliard της Νέας Υόρκης.

Το 1973-74, ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία με τον Τζουζέπε Ντι Στέφανο, συνάδελφό της από τη δεκαετία του ’50, με τον οποίο άρχισε σχέση. Η σχέση αυτή έληξε άσχημα: Ο Ντι Στέφανο ήταν παντρεμένος, η κόρη του πέθαινε από καρκίνο, και η Μαρία Κάλλας ήθελε να αφήσει τη γυναίκα του.

Γιατί σταμάτησε να τραγουδάει η Μαρία Κάλλας

Κάθε μέρα ένα βήμα πιο κοντά στο τέλος

Μετά το θάνατο του Ωνάση το 1975, η Κάλλας αποσύρθηκε σιγά σιγά από τη δημόσια ζωή και έγινε φίλη με μια Ελληνίδα πιανίστρια, η οποία, μαζί με την αποξενωμένη αδελφή της Μαρίας, τη Τζάκι, την προμήθευσε με μεθακαλόνη από έναν Αθηναίο χημικό (το ναρκωτικό ήταν παράνομο στο Παρίσι).

Εξαιρετικά εθιστικό, δρούσε ως ισχυρό ηρεμιστικό, αλλά η μακροχρόνια χρήση έκανε τον οργανισμό ανοσοποιητικό στις επιδράσεις του και η αϋπνία ήταν ένα συνηθισμένο παράπονο.

Θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο, ιδίως αν αναμιγνύεται με αλκοόλ. Ίσως η Κάλλας να το γνώριζε αυτό, γιατί κάποτε είπε στον Ντι Στέφανο ότι κάθε μέρα ήταν ένα βήμα πιο κοντά στο τέλος.

Ένιωθε ότι δεν είχε τίποτα για να την κρατήσει στη ζωή. «Έχω χάσει τα πάντα. Η φωνή μου έχει τελειώσει, όπως φαίνεται. Δεν έχω άντρα, δεν έχω παιδί. Δεν είναι αστείο;».

Οι νύχτες με τη μεθακαλόνη 

Η Κάλλας είχε επίσης διαγνωστεί με δερματομυοσίτιδα, μια ασθένεια που προκαλεί μυϊκή αδυναμία, αλλά σταμάτησε τη θεραπεία επειδή τα φάρμακα την έκαναν να πάρει βάρος.

«Εσείς οι γυναίκες είστε όλες τρελές», της είπε ένας γιατρός όταν της μίλησε για τα συμπτώματά της δύο δεκαετίες πριν.

Ο τελευταίος χρόνος της ζωής της Κάλλας ήταν μια βασανιστική, μοναχική ρουτίνα εσωστρέφειας και λύπης. Τις ώρες της τις περνούσε παρακολουθώντας τηλεόραση- μέσα από το μυωπικό της βλέμμα – η όρασή της είχε αρχίσει να την εγκαταλείπει – απορροφούσε τις στατικές εικόνες της ζωής των άλλων ανθρώπων.

Η αρτηριακή της πίεση ακολουθούσε τα συναισθήματά της. Τη νύχτα έπαιρνε τη μεθακαλόνη και όταν ερχόταν ο ύπνος ονειρευόταν τον Ωνάση: «Θέλω να τον βοηθήσω αλλά δεν μπορώ».

Πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου 1977, σε ηλικία 53 ετών, έχοντας ζητήσει σε όσους μοιραστούν την ιστορία της στο μέλλον: «Βάλτε μια ανθρώπινη νότα στην αφήγησή σας, παρακαλώ κάντε το. Γιατί είμαι μάλλον ανθρώπινη κατά καιρούς».

*Η ταινία «Maria» του Πάμπλο Λαραΐν με την Αντζελίνα Τζολί θα προβάλλεται από την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου στους κινηματογράφους.

*Με στοιχεία από thetimes.com | Αρχική Φωτό: Μαρία Κάλλας – Wikimedia Commons