Τζόζεφ Στίγκλιτς: Πως η εκλογή Τραμπ ξεγύμνωσε τον Δημοκρατικό νεοφιλελευθερισμό

Πριν σχεδόν 30 χρόνια, ο Τζόζεφ Στίγκλιτς ήταν ο άνθρωπος που ο Δημοκρατικός πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, τον διόρισε αρχισύμβουλό του στην οικονομική του πολιτική. Ο ίδιος άνθρωπος, σήμερα, μιλάει έξω από τα δόντια το ποιος φταίει που επανεξελέγη πανηγυρικά ο Ρεπουμπλικάνος Ντόναλντ Τραμπ: Φταίνε οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές του πρώην αφεντικού του και όσων Δημοκρατικών τον διαδέχτηκαν.

Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο κορυφαίος νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, είχε διατελέσει αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας και επικεφαλής οικονομολόγος της Επιτροπής Οικονομικών Συμβούλων του Κλίντον, 1995-1997.

Επιχειρώντας ο Στίγκλιτς να δώσει απάντηση σε ανάλυσή του, στο Project Syndicate, γιατί κέρδισε ξανά μια «διχαστική δίχως προσόντα προσωπικότητα», σαν τον Τραμπ είναι ξεκάθαρος:

«Για μένα, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: 40 χρόνια νεοφιλελευθερισμού έχουν αφήσει τις ΗΠΑ με πρωτοφανή ανισότητα, στασιμότητα στη μέση του εισοδηματικού φάσματος (και χειρότερα για τους κάτω) και μείωση του μέσου όρου ζωής (που υπογραμμίζεται από τους αυξανόμενους «θανάτων απόγνωσης» )» τονίζει ο οικονομολόγος.

Το «Αμερικανικό Όνειρο» και Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν με την Αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις παρέμειναν συνδεδεμένοι με την κληρονομιά του κυρίαρχου κατεστημένου ως εκπρόσωποι του

«Οι Αμερικανοί, φαίνεται, έχουν χάσει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς τους και την πεποίθηση ότι η κυβέρνηση θα τους προσφέρει. Είναι το προβλέψιμο αποτέλεσμα 45 χρόνων εκστρατείας των Ρεπουμπλικανών (και των νεοφιλελεύθερων Δημοκρατικών), ξεκινώντας με το περίφημο αστείο του Ρόναλντ Ρίγκαν ότι «οι εννέα πιο τρομακτικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα είναι: «Είμαι από την κυβέρνηση και είμαι εδώ για βοήθεια»» λέει με απογοήτευση ο Στίγκλιτς.

Υποστηρίζει ότι το «Αμερικανικό Όνειρο» σκοτώνεται και παρόλο που ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και η Αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις αποστασιοποιήθηκαν από τον νεοφιλελευθερισμό με τον ενστερνισμό της βιομηχανικής πολιτικής τους, παρέμειναν συνδεδεμένοι με την κληρονομιά του κυρίαρχου κατεστημένου ως εκπρόσωποι του.

Ο Κλίντον απελευθέρωσε την παγκοσμιοποίηση

Οι μηνιαίοι δείκτες απασχόλησης και του πληθωρισμού στις ΗΠΑ πρέπει να κατανοηθούν σε ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο λέει ο Στίγκλιτς. «Όπως τόνισε η κυβέρνηση Μπάιντεν την παραμονή των εκλογών, η οικονομία φαίνεται ισχυρή, ειδικά σε σύγκριση με άλλες χώρες της G7. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετά καλό. Οι Αμερικανοί δεν έχουν ξεχάσει ότι οι Δημοκρατικοί άφησαν ελεύθερο τον χρηματοπιστωτικό τομέα (Κλίντον), μετά διέσωσαν τις τράπεζες ενώ οι ιδιοκτήτες σπιτιού και οι εργαζόμενοι που έχασαν τις δουλειές τους στη Μεγάλη Ύφεση επωμίστηκαν το κόστος (Μπαράκ Ομπάμα)».

Επιπλέον, ο Αμερικανός οικονομολόγος υπενθυμίζει ότι ήταν ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον που απελευθέρωσε την παγκοσμιοποίηση, πιστεύοντας σιωπηρά σε μια σταδιακή οικονομία που θα ωφελούσε τελικά όλους. «Η μόνη πραγματική διαφορά μεταξύ των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων σε αυτό το σκορ είναι ότι οι Δημοκρατικοί ισχυρίστηκαν ότι ένιωθαν τον πόνο εκείνων που πλήττονταν από αυτές τις πολιτικές» υπογραμμίζει ο Στίγκλιτς.

Η αμερικανική τραγωδία

«Η τραγωδία είναι ότι οι Αμερικανοί φαίνεται ότι ψήφισαν την απλή διακοπή περισσότερο από οτιδήποτε άλλο» λέει ο Στίγκλιτς. «Καταδιωκόμενοι από την οικονομική επισφάλεια και το φάσμα της καθοδικής κοινωνικής κινητικότητας, δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανοί ψήφισαν τον Τραμπ ως τρόπο «να κάνει το κατεστημένο να το πληρώσει ακριβά» και επειδή πολλοί φαίνεται να πιστεύουν στηρίζει το κατεστημένο» υπογραμμίζει.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον νομπελίστα οικονομολόγο κάνουν λάθους, τονίζοντας ότι βάσει της πρώτης του θητείας και της προεκλογική του εκστρατεία το 2024 δεν πρόκειται να εφαρμόσει τις πολιτικές που έχουν ανάγκη οι απλοί Αμερικανοί. «Υποστηρίζει τις φορολογικές περικοπές για τους δισεκατομμυριούχους και τις εταιρείες, τον τερματισμό του Obamacare στην υγεία και σαρωτικούς δασμούς, που στην πραγματικότητα αποτελούν φόρο για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ».

Για τους δασμούς, μάλιστα, ο Στίγκλιτς υπογραμμίζει ότι πιθανότατα, ο Τραμπ θα κάνει εξαιρέσεις για επιχειρηματίες που συνεισέφεραν στην εκστρατεία του και σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν αντίποινα και απώλεια αμερικανικών θέσεων εργασίας.

Το μήνυμα Τζόζεφ Στίγκλιτς στους Δημοκρατικούς

Ο Τραμπ θα δημιουργήσει επίσης τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα, που θα οδηγήσουν σε υψηλά επιτόκια και λιγότερες επενδύσεις στο μέλλον της Αμερικής, προειδοποιεί ο Αμερικανός νομπελίστας. «Εάν ο ίδιος και οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου ακολουθήσουν την κατάργηση του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού (συμπεριλαμβανομένων των μειώσεων των τιμών των συνταγογραφούμενων φαρμάκων) και του Obamacare, οι Αμερικανοί θα βρεθούν με λιγότερη πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη και υψηλότερο κόστος» λέει.

«Όλα αυτά είναι χειρότερα από τον νεοφιλελευθερισμό, ο οποίος τουλάχιστον υποτίθεται ότι προωθεί ανταγωνιστικές, χωρίς στρεβλώσεις αγορές» αναφέρει ο Στίγκλιτς, λέγοντας ότι τα Trumponomics είναι υποκατάστατος καπιταλισμός, που διευθύνεται από τους ισχυρούς και σύμφωνα με την αρχή ότι το χρήμα έχει σημασία πάνω απ’ όλα.

Συμπερασματικά ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, λέει ότι για τους Δημοκρατικούς, το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές: «εγκαταλείψτε τον νεοφιλελευθερισμό και επιστρέψτε στις προοδευτικές σας ρίζες στις προεδρίες του Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ και του Λίντον Μπ. Τζόνσον».

Το Δημοκρατικό Κόμμα, σύμφωνα με τον Στίγκλιτς, πρέπει να προσφέρει ένα νέο όραμα για μια κοινωνία που προσφέρει εκπαίδευση και ευκαιρίες σε όλους, όπου οι αγορές ανταγωνίζονται για την παραγωγή καλύτερων προϊόντων που βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο, αντί να επινοήσουν καλύτερους τρόπους εκμετάλλευσης των εργαζομένων, των πελατών και του περιβάλλοντος· όπου αναγνωρίζουμε ότι έχουμε προχωρήσει από τη βιομηχανική εποχή σε μια οικονομία προσανατολισμένη στις υπηρεσίες, τη γνώση, την καινοτομία και τη φροντίδα. Μια νέα οικονομία χρειάζεται νέους κανόνες και νέους ρόλους για την κυβέρνηση».