Πολιτική κατευνασμού από τις Βρυξέλλες ή αντίποινα απέναντι στη δασμολογική απειλή Τραμπ;

Ως «Tariff Man» αυτοπροσδιορίζεται ο Ντόναλντ Τραμπ. Ως «Άνθρωπος των Δασμών» δηλαδή, ελληνιστί και «Ταρίφας» θα λέγαμε χωρίς παρεξήγηση, διότι φροντίζει να διατηρεί ένα προφίλ λαϊκού τύπου και ανθρώπου της αγοράς. «Οι δασμοί είναι μια όμορφη λέξη», έχει επανειλημμένως διακηρύξει ο πρώην και επόμενος Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος όμως δεν παύει να επαίρεται και για τις αρετές του ως «dealmaker». Τουτέστιν ως άνθρωπος των συμφωνιών, ως ένας δεινός διαπραγματευτής και γεφυροποιός, που τα καταφέρνει με διακανονισμούς που αφήνουν όλους τους συναλλασσόμενους ικανοποιημένους.

Σ’ αυτή τη δεύτερη επιμελώς (αυτο)προβαλλόμενη ικανότητα του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ φαίνεται να στηρίζεται – και αυτή μοιάζει να θέλει να εκμεταλλευθεί – η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία σε συνέντευξή της στους «Financial Times» προτείνει στους Ευρωπαίους να αντιμετωπίσουν τις ΗΠΑ όχι με τη διάθεση της επιβολής αντιμέτρων ή αντιποίνων στην εκβιαστική δασμολογική πολιτική που έχει προαναγγείλει ότι θα εφαρμόσει ο Τραμπ, αλλά με μια βούληση διαλόγου, διαπραγμάτευσης και εξεύρεσης συναινετικών λύσεων στην απολύτως «αμερικάνικη» λογική τού «win-win».

«Τουλάχιστον σε αρχικό στάδιο και ως ένδειξη καλής θέλησης και θετικού πνεύματος συνεννόησης, έχει σημασία η ΕΕ να μην προσεγγίσει την πολιτική δασμών του Τραμπ έχοντας κατά νου τα αντίποινα, αλλά την αντιμετωπίσει με διαπραγματευτική διάθεση», δήλωσε συγκεκριμένα η Γαλλίδα ευρωτραπεζίτισσα, που προέτρεψε τους Ευρωπαίους να αγοράζουν περισσότερο υγροποιημένο αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ!

Chicken game

Πρόθεση της ΕΕ δεν είναι να εμπλακεί σε έναν αέναο και αμοιβαίως βλαπτικό εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, με την εκατέρωθεν υιοθέτηση δασμολογικών κυρώσεων και την επιβολή αντιποίνων στις ολοένα και κλιμακούμενες κινήσεις του αντιπάλου. Είναι ήδη προαναγγελθείσες οι πιέσεις της Ουάσιγκτον για αγορά περισσότερων αμερικανικών προϊόντων από την ΕΕ. Ωστόσο, η όποια ανταπόκριση στο αμερικανικό αίτημα θα πρέπει να έχει ως δίκαιο αντίβαρο μια ανάλογη υποχρέωση που θα πρέπει να αναλάβει η αμερικανική πλευρά.

Πώς θα πρέπει να πολιτευθεί όμως η ΕΕ έναντι των ΗΠΑ του Τραμπ; Είναι σκόπιμο να υιοθετήσει μια πολιτική κατευνασμού, όπως προτείνει η Κριστίν Λαγκάρντ, ή να παίξει ένα «chicken game», όπως θεωρούν προτιμότερο κάποιοι αναλυτές που έχουν ψυχαναλύσει το περιβόητο «φαινόμενο Τραμπ»;

«Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι το μπλοκ είναι έτοιμο να απαντήσει σθεναρά εάν ο πρόεδρος επιλέξει τιμωρητικούς δασμούς», γράφουν εξάλλου στο editorial τους οι «FT». Διαφορετικά «ο Τραμπ σίγουρα θα ερμήνευε και θα εκμεταλλευόταν μια λιγότερο αποφασιστική στάση της Ευρώπης ως ένδειξη αδυναμίας της».

Έχει πάρει σειρά

Επανερχόμενος στο Λευκό Οίκο με τη φόρα του «θριαμβευτή-τιμωρού» και έχοντας εξωθήσει τους εσωτερικούς αντιπάλους του σε ποταπές ή τέλος πάντων πολιτικά εξευτελιστικές αντιδράσεις (ντράπηκε και η ντροπή με την απονομή χάριτος από τον απερχόμενο πρόεδρο στον προκλητικό φοροφυγά γιο του), ο Ντόναλντ Τραμπ μόλις την περασμένη βδομάδα προανήγγειλε δασμούς για τον Καναδά και το Μεξικό και πρόσθετους δασμούς για την Κίνα.

Απείλησε επίσης τους αναδυόμενους BRICS να επιβάλει δασμούς με συντελεστή 100% στα εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα τους, σε περίπτωση που με τις πράξεις και τις ενέργειές τους αμφισβητήσουν το δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα αναφοράς.

Είναι προφανές ότι έρχεται και η σειρά της Ευρώπης. Το επόμενο δασμολογικό ντελίρο του «Tariff Man» πιθανότατα θα έχει ως αποδέκτη την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου μάλιστα του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ έναντι της ΕΕ. «Όμως οι δασμοί εμφανίζονται τόσο ως διαπραγματευτικό εργαλείο όσο και ως ιδεολογικός στόχος για τον Τραμπ», σημειώνουν οι «FT».

«Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη αρχίσει να αγοράζουν από τις ΗΠΑ περισσότερα ενεργειακά, στρατιωτικά και γεωργικά αγαθά ως παραχώρηση ή ως ένδειξη καλής θέλησης έναντι της Ουάσιγκτον. Η εισαγωγή περισσότερου αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα βοηθούσε την ΕΕ να απαγορεύσει επιτέλους τις υπόλοιπες εισαγωγές ρωσικού αερίου. Η Ευρώπη θα χρειαστεί επίσης όπλα αμερικανικής κατασκευής, εάν θέλει να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία», γράφει η βρετανική οικονομική εφημερίδα.

Μαστίγιο και καρότο

Αυτή η προσέγγιση απευθύνεται και «απαντά» σε δύο προτεραιότητες του Τραμπ ταυτόχρονα: η ΕΕ μπορεί να ισχυριστεί ότι ενισχύει την ενεργειακή και στρατιωτική της ασφάλεια, ενώ ταυτόχρονα δείχνει να βοηθά τους παραγωγούς των ΗΠΑ, κατά τους «FT». Τους Αμερικανούς παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου δηλαδή, καταπατώντας και γελοιοποιώντας βεβαίως την περίφημη ευρωπαϊκή συμφωνία για την «πράσινη μετάβαση», θα προσέθετε κάποιος.

Οι «FT» εκτιμούν ως ενδεδειγμένη την πολιτική του μαστιγίου και του καρότου που ακολουθεί προσώρας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έναντι των ΗΠΑ. Διότι έτσι μπορεί – και κυρίως δείχνει στον αντίπαλο ότι μπορεί – να αντεπιτεθεί σε περίπτωση που δεχθεί δασμολογική επίθεση. Κατά την εφημερίδα οι Βρυξέλλες έχουν εκπονήσει σενάρια αντιποίνων που θα έπλητταν ιδιαίτερα τις αμερικανικές Πολιτείες που θεωρούνται προπύργια των Ρεπουμπλικανών.

Για παράδειγμα η εφημερίδα αναφέρει τους ευρωπαϊκούς δασμούς στο αμερικανικό μπέρμπον ή στις μοτοσικλέτες Harley Davidson που επιβλήθηκαν το 2018 ως αντιποινα στη δασμολογηση του ευρωπαϊκού χάλυβα και αλουμινίου από τον Τραμπ. Η επιβολή των αντιποίνων αυτών έχει ανασταλεί έως το Μάρτιο του 2025, αλλά μπορούν κάλλιστα οι συντελεστές να αυξηθούν και πάλι. «Θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως διαπραγματευτικό χαρτί εκ μέρους της ΕΕ», γράφουν οι «FT».

Ισχύς εν τη ενώσει

Σε κάθε περίπτωση, η πρόκληση για την ΕΕ είναι να διατηρήσει την ενότητά της. Να αντισταθούν δηλαδή κάποια κράτη-μέλη στον πειρασμό να διαπραγματευθούν κατ’ ιδίαν σε διμερή βάση με τον Τραμπ, επιζητώντας την εύνοιά του προκειμένου να προστατεύσουν τα εθνικά τους συμφέροντα, «επειδή μπορούν».

Η επίδειξη ενωτικού πνεύματος εκ μέρους της ΕΕ και η προβολή έναντι της Ουάσιγκτον μιας εικόνας στιβαρού και αποφασισμένου εμπορικού και οικονομικού μπλοκ, είναι μια προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την επιτυχή αντιμετώπιση του «φαινομένου Τραμπ». Διότι είναι πλέον ή βέβαιο ότι ο εκλεγμένος Αμερικανός πρόεδρος θα επιχειρήσει να αποδυναμώσει την ΕΕ εφαρμόζοντας την παλαιά αγγλοσαξονική πολιτική του «διαίρει και βασίλευε».

Ο χρόνος θα δείξει αν η νέα Επιτροπή που μόλις ανέλαβε καθήκοντα, θα αρθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Πηγή: ΟΤ