Η κρίση της Πέμπτης Δημοκρατίας στη Γαλλία και ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός του Εμανουέλ Μακρόν

Ούτε η προβολή του γαλλικού μεγαλείου με την επαναλειτουργία του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, το Σάββατο, ούτε η επ’ αυτής της αφορμής επίσκεψη του εκλεγμένου 47ου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στη Γαλλία αρκούν για να «επισκιάσουν» τον κυκεώνα των προβλημάτων της δεύτερης θητείας του Εμανουέλ Μακρόν.

Έξι μήνες μετά τη ριψοκίνδυνη πολιτική «ζαριά» που έριξε ο Γάλλος πρόεδρος με τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου -στον απόηχο των ευρωεκλογών- και τρεις μήνες αφότου αγνόησε επιδεικτικά τη λαϊκή βούληση, διορίζοντας μια κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας, η τελευταία κατέρρευσε στην κατακερματισμένη Εθνοσυνέλευση με γδούπο.

Έτσι, ο «εκλεκτός» του Μακρόν, Μισέλ Μπαρνιέ -πρώην επίτροπος της ΕΕ και διαπραγματευτής του Brexit, που επελέγη ως «άνθρωπος του διαλόγου»- περνά στην ιστορία ως ο πιο βραχύβιος πρωθυπουργός στη Γαλλία και ο πρώτος από το 1962 που εκπαραθυρώνεται με πρόταση δυσπιστίας.

Ήταν εξ αρχής υπό την κοινοβουλευτική «ομηρία» της λεπενικής ακροδεξιάς, που αυτή τη φορά διαχώρισε τη θέση της, με αιτία ή  αφορμή τον νέο προϋπολογισμό και υπό τον πιθανό πολιτικό αποκλεισμό της ίδιας της Μαρίν Λεπέν, στην εν εξελίξει δίκη της για υπεξαίρεση κονδυλίων της ΕΕ.

Άμοιρη ή όχι των εξελίξεων -μένει να φανεί- η δικαστική απόφαση αναμένεται στις 31 Μαρτίου.

Μέχρι τότε η Γαλλία και η οικονομία της -δεύτερη μεγαλύτερη στην ευρωζώνη- θα έχουν περάσει πιθανότατα από σαράντα κύματα, με τον αντίκτυπο να γίνεται αισθητός σε όλη την Ευρώπη.

Πρωταγωνιστής της πρωτοφανούς κρίσης α λα γαλλικά και βασικός υπεύθυνος ήταν και παραμένει ο πρόεδρος Μακρόν.

Το «μπαλάκι» βρίσκεται και πάλι στο «τερέν» του για τον σχηματισμό νέας βιώσιμης κυβέρνησης, ικανής να περάσει εγκαίρως έναν νέο προϋπολογισμό.

Εν μέσω ασφυκτικών πλέον πιέσεων από την ακροδεξιά και τη ριζοσπαστική Αριστερά, ο ίδιος αποκλείει κάθε ενδεχόμενο δικής του παραίτησης, περίπου δυόμισι χρόνια πριν από τη λήξη της θητείας του, την άνοιξη του 2027.

Αφίσα του «Νέου Λαϊκού Μετώπου» δίπλα σε μια δεύτερη, προϊόν κολάζ με τις φωτογραφίες του Γάλλου προέδρου Μακρόν και της επικεφαλής της Κ.Ο. του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, Μαρίν Λεπέν (EPA/MOHAMMED BADRA)

Η ώρα του «λογαριασμού»

Στην προηγούμενη Εθνοσυνέλευση -πριν από τις πρόωρες εκλογές του Ιουνίου- αντί να επιδιώξουν διακομματική συνεννόηση, οι κυβερνήσεις Μακρόν περνούσαν τον ένα μετά τον άλλο επίμαχους και αντιλαϊκούς νόμους, κάνοντας πρακτικά κατάχρηση του συνταγματικού άρθρου 49.3, με το οποίο παρακάμπτεται η κοινοβουλευτική διαδικασία.

Βολικά τότε για το Μέγαρο των Ηλυσίων δεν υπήρχε η εναλλακτική ενός κοινού μετώπου στην αντιπολίτευση για να ευημερήσει μια πρόταση δυσπιστίας.

Αυτό πια δεν ισχύει.

Στις τελευταίες κάλπες, ο μακρονισμός τιμωρήθηκε για την κυβερνητική υπεροψία και το προεδρικό μέτωπο συρρικνώθηκε σε έδρες.

Αυτή τη φορά, δε, έχει απέναντί του μια ισχυρή (αν και αμφιλεγόμενης συνοχής) αριστερή-κεντροαριστερή συμμαχία, αυτή του «Νέου Λαϊκού Μετώπου», και μια περαιτέρω ενισχυμένη ακροδεξιά.

Εξ αρχής και εκ του αποτελέσματος, η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες τον Ιούνιο και οι μετέπειτα χειρισμοί του ως προς τον σχηματισμό κυβέρνησης ήταν επικίνδυνα τυχοδιωκτικοί.

Χαρακτηρίζονται ευρέως πια ως ένα ιστορικό λάθος, οι πλήρεις συνέπειες του οποίου δεν έχουν ακόμη φανεί.

Πολλά θα κριθούν από τις εφεξής εξελίξεις.

Και στην πολιτική σκηνή, π.χ. με τον σχηματισμό κυβέρνησης τεχνοκρατών και την εύθραυστη κοινοβουλευτική στήριξή της, εν μέσω (σοσιαλιστικών) τριγμών στο «Νέο Λαϊκό Μέτωπο» για την επόμενη ημέρα και μοναδική σταθερά το γεγονός ότι η υφιστάμενη Εθνοσυνέλευση δεν μπορεί συνταγματικά να διαλυθεί πριν από τον επόμενο Ιούνιο.

Αλλά επίσης και σε οικονομικό επίπεδο, καθώς η μη ψήφιση νέου προϋπολογισμού αφήνει τη Γαλλία υπό ασφυκτική πίεση λόγω του αυξανόμενου ελλείμματός της.

Ήδη τις προηγούμενες ημέρες το κόστος δανεισμού της εκτοξεύτηκε στα ύψη, γεννώντας φόβους για μια νέα κρίση χρέους στην ευρωζώνη.

Με τον μέσο Γάλλο να πληρώνει εν προκειμένω το «μάρμαρο», μείζον πολιτικό ερώτημα παραμένει ποιο πολιτικό στρατόπεδο της Γαλλίας θα πάρει τελικά τον «μουτζούρη» της πολυκρίσης.

Μοιραία ωστόσο αυτή δεν θα περιοριστεί εντός των γαλλικών συνόρων…

Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, και ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, κατά τη συνάντησή τους τον περασμένο Μάιο, λίγο έξω από το Βερολίνο (REUTERS/Liesa Johannssen)

Η Ευρώπη σε «Συμπληγάδες»

Η γαλλική κρίση έρχεται ενώ ο έτερος πυλώνας της ΕΕ, η Γερμανία, διέρχεται επίσης βαθιάς πολιτικής και οικονομικής κρίσης.

Με το Παρίσι και το -προεκλογικών πλέον ρυθμών- Βερολίνο να απειλούνται με μήνες αστάθειας, το έλλειμμα ηγεσίας και βιώσιμων προτάσεων και λύσεων στα προβλήματα του μέσου πολίτη δεν περιορίζεται μόνο εκεί.

Αγγίζει μέχρι και τις Βρυξέλλες, δημιουργώντας έτσι όλο και πρόσφορο έδαφος για την ενίσχυση της ακροδεξιάς και εθνολαϊκιστικών ρευμάτων.

Στο φόντο υπάρχει ο πόλεμος στην Ουκρανία, που βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή του -και υπό τις νέες πυρηνικές απειλές του Ρώσου προέδρου Πούτιν- ενώ ο χρόνος μετρά πλέον αντίστροφα για την επίσημη έναρξη της δεύτερης προεδρίας Τραμπ στις ΗΠΑ, αρχής γενομένης από τις 20 Ιανουαρίου.

Με τις υβριδικές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία να παραμένουν ορατές σε ευρωπαϊκό επίπεδο -από την ενέργεια, έως την κρίση ακρίβειας- στον ορίζοντα τώρα προβάλλουν και οι εμπορικοί δασμοί, που απειλεί να επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο.

Επικρατεί αβεβαιότητα εν γένει ως προς την εξωτερική πολιτική του και τη στάση του απέναντι στους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, ενόσω η Μόσχα χαράσσει ακόμη πιο βαθιά τις δικές της «κόκκινες γραμμές», επιδιώκοντας μεταξύ άλλων ριζική αναθεώρηση της αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην -διχασμένη και πλέον σε κρίση ταυτότητας- Ευρώπη.