Εκπαίδευση: Οι σκύλοι είναι πρόθυμοι και συνεργάσιμοι για μάθηση. Οι γάτες;

Οι σκύλοι είναι κοινωνικά πλάσματα, και αυτό που θέλουν, είναι να βρίσκονται συνέχεια δίπλα στον άνθρωπό τους. Οι γάτες θεωρούνται ανεξάρτητες, γι΄αυτό κάνουν και ό,τι… τους καπνίσει!
Αλλά και οι γάτες δένονται με τον κηδεμόνα τους.

Όσον αφορά την εκπαίδευσή τους, ο κάθε ένας θέλει τη δική του προσέγγιση. Οι σκύλοι, όμως, εκπαιδεύονται με μεγαλύτερη ευκολία.
Όπως πολύ καλά καταλάβατε, και οι γάτες μπορούν να μάθουν συμπεριφορές που επιθυμούμε από αυτές, αλλά χρειάζεται περισσότερη υπομονή και χρόνο.

Οι ειδικοί ξέρουν τη μέθοδο και για τα δύο αξιαγάπητα αυτά πλάσματα που μας έχουν «κλέψει» την καρδιά.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γάτες μπορούν να κατανοήσουν ανθρώπινα σήματα

«Κλειδί» για την εκπαίδευση της γάτας είναι η ανταμοιβή

«Οι γάτες και οι σκύλοι διαφέρουν σημαντικά ως προς τη συμπεριφορά, τη φύση και την προσέγγισή τους για εκπαίδευση. Αυτές οι διαφορές καθορίζουν, όχι μόνο τη διαδικασία εκπαίδευσης, αλλά και τις προσδοκίες που πρέπει να έχει ο κηδεμόνας από έναν επαγγελματία εκπαιδευτή.
Ενώ οι σκύλοι είναι πιο κοινωνικά ζώα, καθώς έχουν εξελιχθεί για να συνεργάζονται στενά με τους ανθρώπους, οι γάτες διατηρούν την ανεξαρτησία τους. Τα διαφορετικά χαρακτηριστικά τους είναι μία ιδιαίτερη πρόκληση για την εκπαίδευσή τους», αναφέρει ο σύμβουλος – εκπαιδευτής σκύλου και γάτας, Κώστας Κονταξής.

Γιατί ο σκύλος δείχνει ιδιαίτερο ζήλο για μάθηση; – Ποιες «γνώσεις» αποκτά και ποιες μη επιθυμητές συμπεριφορές διορθώνονται

Ο σκύλος είναι ένα πλάσμα δοσμένο στον άνθρωπό του. Και η εκπαίδευσή του μαζί με τον κηδεμόνα του είναι ό,τι καλύτερο για εκείνον. Γιατί, πολύ απλά, ασχολείται μαζί του και περνά ευχάριστα.

Η εκπαίδευση των σκύλων βασίζεται, κυρίως, όπως εξηγεί ο κ. Κονταξής, στη συνεργασία και στην επιθυμία τους να ικανοποιήσουν τον κηδεμόνα τους.
Οι σκύλοι μαθαίνουν μέσω της θετικής ενίσχυσης, που περιλαμβάνει ανταμοιβές με λιχουδιές, παιχνίδι ή έπαινο, αλλά απαιτούν συνέπεια και σαφή καθοδήγηση. Όπως και συνεχή ενθάρρυνση. Κι αυτά είναι τα βασικά εργαλεία για την επιτυχία.
Η διαδικασία της εκπαίδευσης ενός σκύλου μπορεί να περιλαμβάνει ασκήσεις υπακοής, κοινωνικοποίηση και επίλυση προβλημάτων συμπεριφοράς, όπως το γάβγισμα ή το άγχος αποχωρισμού.
Οι κηδεμόνες σκύλων πρέπει να περιμένουν από τον εκπαιδευτή να τους καθοδηγήσει για τη δημιουργία ενός σταθερού και θετικού περιβάλλοντος που θα ενισχύει τη σχέση με το ζώο τους.

Σύμφωνα με τον κ. Κονταξή, η εκπαίδευση των σκύλων είναι γενικά μια πιο δομημένη και ευκολότερη διαδικασία συγκριτικά με τις γάτες. Καθώς, όπως προαναφέρθηκε, οι σκύλοι έχουν εξελιχθεί ως συνεργάτες του ανθρώπου και ανταποκρίνονται καλά στις εντολές και στις αλληλεπιδράσεις.
Οι σκύλοι, λόγω της κοινωνικής τους φύσης, μαθαίνουν γρήγορα να ανταποκρίνονται σε εντολές, όπως «κάτσε», «μείνε» και «έλα» με τη συνέπεια.

Ο ρόλος του εκπαιδευτή

Ο σωστός εκπαιδευτής, όπως επισημαίνει ο κ. Κονταξής, θα εστιάσει στη διαμόρφωση μιας ισχυρής σχέσης μεταξύ του σκύλου και του κηδεμόνα. Θα εφαρμόσει στρατηγικές που ανταποκρίνονται στο επίπεδο του σκύλου, την ηλικία και τον χαρακτήρα του. Για παράδειγμα, ένα κουτάβι απαιτεί διαφορετική προσέγγιση από έναν ενήλικο σκύλο, καθώς βρίσκεται στη φάση της κοινωνικοποίησης και της ανάπτυξης βασικών δεξιοτήτων.
Μια σημαντική πτυχή της εκπαίδευσης σκύλων, είναι η πρόληψη και η διόρθωση προβληματικών συμπεριφορών, όπως το υπερβολικό γάβγισμα ή το τράβηγμα στο λουρί. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συνεργασία με έναν εξειδικευμένο εκπαιδευτή ή σύμβουλο συμπεριφοράς μπορεί να είναι καθοριστική για τη δημιουργία ενός ήρεμου και ισορροπημένου περιβάλλοντος.

«Η επανάληψη, η υπομονή και η συνέπεια είναι απαραίτητες για την επιτυχημένη εκπαίδευση. Ενώ οι σκύλοι ανταποκρίνονται γρήγορα στις λιχουδιές και τον έπαινο, χρειάζονται σαφή όρια και ενθάρρυνση για να κατανοήσουν τι αναμένετε από αυτούς», υπογραμμίζει ο κ. Κονταξής.

Αποσαφηνίζει ότι η εκπαίδευση ενός σκύλου δεν είναι ποτέ μια «έτοιμη λύση». Είναι μια διαρκής διαδικασία που απαιτεί αλληλεπίδραση και εμπλουτισμό για να διατηρηθεί η καλή συμπεριφορά. Με τη σωστή προσέγγιση και τη συνεργασία με έναν επαγγελματία εκπαιδευτή, η εκπαίδευση μπορεί να γίνει μια εμπειρία που ενδυναμώνει τη σχέση μεταξύ του σκύλου και του κηδεμόνα του.

Το «μυστικό» για την εκπαίδευση της γάτας

Οι γάτες, ως γνωστόν, κάνουν ό,τι περνά από το μυαλουδάκι τους. Και, βέβαια, οι περισσότεροι κηδεμόνες τους θεωρούν ακατόρθωτο να τις εκπαιδεύσουν.
Έτσι όμως, έχουν τα πράγματα;

«Η εκπαίδευση των γατών είναι πιο λεπτή υπόθεση, λόγω της ανεξάρτητης φύσης τους. Οι γάτες μαθαίνουν καλύτερα όταν η εκπαίδευση ενσωματώνεται στις καθημερινές τους δραστηριότητες, με τρόπο που να μην τους προκαλεί άγχος», διευκρινίζει ο κ. Κονταξής.

Μια εξαιρετική μέθοδος για την εκπαίδευση γατών, όπως ενημερώνει, είναι η θετική εκπαίδευση με βάση το clicker (clicker training). Με αυτή τη μέθοδο, ο κηδεμόνας σηματοδοτεί τις επιθυμητές συμπεριφορές με έναν ήχο (κλικ) και τις επιβραβεύει αμέσως μετά. Παρότι η εκπαίδευση με clicker είναι αποτελεσματική, απαιτεί περισσότερο χρόνο και υπομονή από τον κηδεμόνα, επειδή οι γάτες είναι λιγότερο συνεργάσιμες από τους σκύλους.

Εάν μια γάτα δεν είναι θετική προς τον εκπαιδευτή ή δεν αισθάνεται άνετα, η διαδικασία μπορεί να απαιτήσει ακόμη περισσότερο χρόνο.

Τι φανερώνουν επιστημονικές μελέτες για την εκπαίδευση της γάτας

Ο κ. Κονταξής μας πληροφορεί ότι επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν ότι οι γάτες μπορούν να εκπαιδευτούν αποτελεσματικά μέσω της θετικής ενίσχυσης.

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Veterinary Behavior το 2017 έδειξε ότι οι γάτες μαθαίνουν να συσχετίζουν τον ήχο του clicker με ανταμοιβές, επιτυγχάνοντας βασικές δεξιότητες. Όπως να έρχονται όταν τις καλούν.

Παράλληλα, συγκριτικές μελέτες από το Πανεπιστήμιο του Κιότο ανέδειξαν ότι οι γάτες μπορούν να κατανοήσουν ανθρώπινα σήματα. Αν και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να τα ακολουθήσουν σε σύγκριση με τους σκύλους.

Άλλη έρευνα στο Animal Behavior and Cognition το 2015 περιέγραψε πώς το clicker training χρησιμοποιήθηκε επιτυχώς για να επιλυθούν προβλήματα συμπεριφοράς σε γάτες, όπως η επιθετικότητα.

Επίσης, η θετική εκπαίδευση έχει εφαρμοστεί σε γάτες όπου ζούσαν σε καταφύγια ζώων. Το clicker training τις βοήθησε να εκδηλώσουν πιο κοινωνικές συμπεριφορές, αυξάνοντας την πιθανότητα υιοθεσίας τους.

«Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ότι, παρά την ανεξάρτητη φύση των γατών, η εκπαίδευση μπορεί να είναι αποτελεσματική. Όταν γίνεται με υπομονή, συνέπεια και προσαρμόζεται στις ανάγκες του ζώου», διευκρινίζει ο κ. Κονταξής.

Πώς θα κεντρίζετε το ενδιαφέρον της γάτας ανάλογα με τον χαρακτήρα της

Η ανταμοιβή είναι το «κλειδί» για την επιτυχημένη εκπαίδευση της γάτας, σύμφωνα με τον κ. Κονταξή, καθώς λειτουργεί ως κίνητρο για να επαναλάβει την επιθυμητή συμπεριφορά.

Διευκρινίζει ότι οι γάτες ανταποκρίνονται καλύτερα σε θετικές ενισχύσεις που ταιριάζουν στις προσωπικές τους προτιμήσεις.

Οι τροφικές ανταμοιβές, όπως αποξηραμένο κοτόπουλο ή ειδικά σνακ, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Ωστόσο, ο κηδεμόνας μπορεί να χρειαστεί να πάρει διαφορετικά προϊόντα με διάφορες γεύσεις μέχρι να βρει ποια προτιμά η γάτα του. Ο έπαινος, τα χάδια ή ένα ήρεμο ξύσιμο κάτω από το σαγόνι μπορεί επίσης, να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, ειδικά στις γάτες που επιθυμούν τη φυσική επαφή.
«Για γάτες που είναι πιο ενεργητικές, το παιχνίδι με φτερά μπορεί να είναι εξαιρετική ανταμοιβή, ενώ για εκείνες που είναι περισσότερο ανεξάρτητες μπορεί να απολαύσουν την εξερεύνηση νέων χώρων ή αντικείμενων. Για παράδειγμα, να τους παρουσιάσουμε ένα τούνελ», λέει ο κ. Κονταξής.

Επίσης, αρωματικές ανταμοιβές, όπως αντικείμενα εμποτισμένα με catnip ή silvervine, μπορούν να ενισχύσουν τη θετική εμπειρία της εκπαίδευσης.

Πότε πρέπει να δίνεται η ανταμοιβή για να κατανοήσουν οι γάτες τη συμπεριφορά που επιθυμούμε

Είναι σημαντικό η ανταμοιβή, όπως επισημαίνει ο κ. Κονταξής, να δίνεται αμέσως μετά την επιθυμητή συμπεριφορά, ώστε να δημιουργηθεί ο σωστός σύνδεσμος.
Η συνέπεια και η επανάληψη είναι κρίσιμες, καθώς οι γάτες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μάθουν. Αφιερώνοντας λίγα λεπτά καθημερινά στην εκπαίδευση και προσαρμόζοντας τις ανταμοιβές στις προτιμήσεις της γάτας, ο κηδεμόνας μπορεί να κάνει τη διαδικασία πιο ευχάριστη και αποτελεσματική.

Τέλος, ο κ. Κονταξής επισημαίνει: «Η κατανόηση αυτών των διαφορών και η συνεργασία με έναν έμπειρο εκπαιδευτή μπορούν να κάνουν την εκπαίδευση πιο ευχάριστη και αποτελεσματική. Οι κηδεμόνες πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να «επενδύσουν» χρόνο και υπομονή, ειδικά όταν πρόκειται για γάτες, καθώς η διαδικασία συχνά απαιτεί μεγαλύτερη δέσμευση και ευαισθησία».

● Ο κύριος Κώστας Κονταξής είναι απόφοιτος της Pets Pro Academy, σύμβουλος και εκπαιδευτής σκύλου και γάτας.

Και όπως λέει: «Η αγάπη μου για τα ζώα ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, αλλά η εκπαίδευση μου κέντρισε το ενδιαφέρον όταν γνώρισα ένα σκυλάκι που είχε αρκετά προβλήματα συμπεριφοράς».

Είναι κάτοχος της ιστοσελίδας wooftrainer.gr.