Εάν έχουμε γυναικοκτονία, τότε θα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε ως τέτοια

Την ώρα που η κοινή γνώμη συγκλονίζεται από τις φριχτές λεπτομέρειες ενός ακόμη περιστατικού γυναικοκτονίας, που έρχεται να προστεθεί στη μακρά λίστα, εξακολουθεί να υπάρχει αντίσταση στο να συμπεριληφθεί η έννοια γυναικοκτονία, η πιο ακραία μορφή βίας σε βάρος των γυναικών, στο θεσμικό πλαίσιο της αντιεγκληματικής πολιτικής.

Αυτό τουλάχιστον δείχνει η επιμονή του αρμόδιου υπουργού Γιώργου Φλωρίδη να μην συμπεριληφθεί η έννοια γυναικοκτονία στην επόμενη αναθεώρηση του ποινικού κώδικα.

Για να είμαι δίκαιος, ο υπουργός δεν αρνήθηκε, την ίδια την έννοια της γυναικοκτονίας, όπως έκαναν διάφοροι αρθρογράφοι τα προηγούμενα χρόνια αρνούμενοι ουσιαστικά να δουν την ιδιαιτερότητα αυτού του εγκλήματος κατά του γυναικείου φύλλου, γυναίκες δολοφονούνται αποκλειστικά λόγω του φύλου τους. Αντιθέτως, παραδέχτηκε ότι ο όρος γυναικοκτονία πρέπει να υπάρχει στη δημόσια συζήτηση ώστε να εκπαιδεύεται η κοινωνία στο σεβασμό της ζωής των γυναικών.

Όμως, αυτό που παραβλέπει μια τέτοια τοποθέτηση είναι ότι αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι απλώς μια λέξη που να περιγράφει ένα ιδιαίτερο φαινόμενο ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθησία. Αυτό που απαιτείται είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε ένα πολύ υπαρκτό και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο με το οποίο θα πρέπει να αναμετρηθούμε σε όλα τα επίπεδα: από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε μέχρι το νομικό σύστημα και την βαρύτητα της τιμωρίας, την ποινή που επιβάλλεται.

Οι γυναικοκτονίες δεν είναι απλώς ανθρωποκτονίες όπου τα θύματα είναι γυναίκες. Σχετίζονται με το ότι εξακολουθούμε να έχουμε πατριαρχικές αντιλήψεις, σεξιστικά στερεότυπα και μια στρεβλή και τοξική εκδοχή αρρενωπότητας. Αυτά είναι που οπλίζουν το χέρι των γυναικοκτόνων και εξηγούν γιατί δεν έχουμε να κάνουμε με «εγκλήματα πάθους» ή με στιγμές όπου «θόλωσε το μυαλό του θύτη», αλλά με μια ειδική μορφή βίας σε βάρος των γυναικών.

Και εάν πρέπει να αναγνωρίσουμε και ποινικά τις γυναικοκτονίες ως τέτοιες δεν είναι γιατί τις θεωρούμε κάτι χειρότερο από τις ανθρωποκτονίες. Αλλά για να αποφύγουμε τον υπαρκτό κίνδυνο να αντιμετωπίζονται υπό το πρίσμα του «πάθους» που κάποιες φορές λειτουργούσε και ως άλλοθι. Πάνω από όλα όντως για να στείλουμε το μήνυμα ότι είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα με το οποίο πρέπει να αναμετρηθούμε.

Ούτε είναι ζήτημα απλώς ποινικής αυστηρότητας. Οι κοινωνίες δεν αλλάζουν μέσω των ποινών, αλλά μέσα από αλλαγή κοινωνικών νοοτροπιών, ιδεολογιών, τρόπων ζωής. Όμως, και το πώς οργανώνεται το ποινικό σύστημα λειτουργεί σε αυτή την κατεύθυνση, ορίζει τι είναι αποδεκτό και τι όχι, λειτουργεί συμπληρωματικά στην ανάγκη επανεκπαίδευσης της κοινωνίας. Πάνω από όλα, δείχνει ότι παίρνουμε τα πράγματα σοβαρά.

Γι’ αυτό το λόγο η συνειδητοποίηση ότι ήταν εσφαλμένη η προσπάθεια να θεωρηθεί περιττή ακόμη και η λεκτική αναφορά σε γυναικοκτονίες, και η κατανόηση ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά για να σταματήσουμε να μετρούμε νεκρές δολοφονημένες γυναίκες, θα πρέπει να συνοδευθεί και από το να δούμε πώς και το ποινικό μας σύστημα θα προσαρμοστεί σε αυτή την πρόκληση.