Ελλείψεις εκπαιδευτικών: Επιστρατεύονται συνταξιούχοι για να μπαλώσουν τα κενά  

Ανάστατη είναι η εκπαιδευτική κοινότητα με τη νομοθετική ρύθμιση που προβλέπει ότι τα κενά στα σχολεία μπορούν να καλύψουν, κατ’εξαίρεση, συνταξιούχοι εκπαιδευτικοί, ως  προσωρινοί αναπληρωτές.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για την «Τοπική πρόσκληση για πρόσληψη προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών», η οποία συμπεριλήφθηκε με αιφνιδιαστική τροπολογία στο νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την κυβερνοασφάλεια  (νυν νόμος 5160/2024).

Σύμφωνα με το άρθρο 38 του ψηφισθέντος νόμου, όταν υφίστανται λειτουργικές ανάγκες σε συγκεκριμένα σχολεία που δεν μπορούν να καλυφθούν από τους πίνακες αναπληρωτών του ΑΣΕΠ – λόγω εξάντλησης των υποψηφίων, τότε πραγματοποιείται τοπική πρόσκληση ενδιαφέροντος.

Σε αυτή δύνανται να συμμετέχουν, εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ειδικής αγωγής, νέοι πτυχιούχοι, που δεν έχουν ακόμα ενταχθεί σε αξιολογικούς πίνακες του ΑΣΕΠ και, επικουρικά, συνταξιούχοι εκπαιδευτικοί που δεν έχουν υπερβεί το 67ο έτος της ηλικίας τους, ως αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, έως τη λήξη του διδακτικού έτους.

Οι υποψήφιοι κατατάσσονται σε αξιολογικούς πίνακες επιλογής ανά κλάδο-ειδικότητα με βάση αποκλειστικά τον βαθμό του πτυχίου τους. Σε περίπτωση ισοβαθμίας των πτυχίων, προηγούνται οι υποψήφιοι με το παλαιότερο πτυχίο.

Το πρόβλημα και οι αιτίες του

Το πρόβλημα που επιχειρεί να λύσει, ή μάλλον να «μπαλώσει» το υπουργείο Παιδείας, καλώντας να επιστρέψουν στα θρανία οι συνταξιούχοι, είναι υπαρκτό και σοβαρό. Αφορά τα χιλιάδες κενά στα σχολεία, μέρος των οποίων καλύπτουν κάθε χρόνο οι οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΟΛΜΕ, η φετινή σχολική χρονιά ξεκίνησε με σχεδόν 18.000 κενά, ενώ ακόμα και μετά τη δεύτερη φάση προσλήψεων αναπληρωτών, εκτιμάται ότι παραμένουν τουλάχιστον άλλα 9.000 κενά.

Η τρίτη φάση προσλήψεων αφορά 2.450 αναπληρωτές, που κλήθηκαν να αναλάβουν υπηρεσία από τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου – λίγο πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων. Σύμφωνα με δηλώσεις της υφυπουργού Παιδείας κ. Λιοτρίβη,  τη φετινή σχολική χρονιά οι πίνακες κατάταξης εκπαιδευτικών έχουν εξαντληθεί σε όλες τις περιφέρειες πλην της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Ηπείρου. Συνεπώς, τόνισε, είναι αναγκαίο να εισαχθεί η προτεινόμενη νέα πάγια διαδικασία πρόσληψης αναπληρωτών για την κάλυψη των «εξαιρετικών αναγκών» με τοπική πρόσκληση.

Βροχή παραιτήσεων

Πάντως, ήδη οι παραιτήσεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών, που είτε δεν αναλαμβάνουν υπηρεσία είτε αποχωρούν μετά από λίγο διάστημα, ξεπερνάνε τις 1.000. Θεωρείται δεδομένο ότι ως το τέλος της χρονιάς θα ακολουθήσουν και άλλες παραιτήσεις αναπληρωτών, αφού πέρυσι έφτασαν τις 2.154.

Το κύμα παραιτήσεων δεν είναι διόλου αμελητέο, πόσο μάλλον όταν όσοι καταλήγουν σε αυτή την απόφαση τιμωρούνται με διετή αποκλεισμό από τους πίνακες κατάταξης.

«Όταν τον Φεβρουάριο καλείται μια εκπαιδευτικός να αναλάβει καθήκοντα στην Πάρο, πού θα βρει σπίτι να νοικιάσει για τέσσερις μήνες και σε τι ύψος ενοικίου;»

Αποτρεπτικός παράγοντας, ιδίως για όσους καλούνται να αναλάβουν καθήκοντα μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους, είναι το οξύ στεγαστικό πρόβλημα. Η δυσκολία εύρεσης στέγης δεν αφορά μόνο τις τουριστικές περιοχές και τα νησιά, αλλά και αστικά κέντρα στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου τα ενοίκια αυξάνονται ως και με διψήφιο ετήσιο ρυθμό.

Ένα άλλο πρόβλημα αφορά καθαυτές τις  συνθήκες εργασίας των αναπληρωτών που εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις, για παράδειγμα σε θέματα αδειών. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που έχει εντοπίσει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ιδίως σε ό,τι αφορά τις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς και τις άδειες κύησης και ανατροφής παιδιού. Η Κομισιόν έχει καλέσει την Ελλάδα να προσκομίσει εξηγήσεις, ενώ ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο επιβολής προστίμου.

Ισοπέδωση δικαιωμάτων

Για «τροπολογία ισοπέδωσης των δικαιωμάτων των αναπληρωτών» κάνει λόγο ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Α’ Αθήνας, σε σχετική ανακοίνωση διαμαρτυρίας.

«Ως αφορμή για την τροπολογία, το Υπουργείο Παιδείας επικαλείται την υπαρκτή ανάγκη για εκπαιδευτικό προσωπικό όταν εξαντλούνται οι πίνακες κατάταξης, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται τα κενά για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

«Καλεί να επανέλθουν στην υπηρεσία συνταξιούχοι την ώρα που το υπουργείο Παιδείας έχει την πρωτιά σε συνταξιοδοτήσεις σε σχέση με όλα τα άλλα Υπουργεία»

Δε μας λέει όμως το ΥΠΑΙΘΑ τις πραγματικές αιτίες που δημιουργούν αυτό το πρόβλημα. Όταν για παράδειγμα τον Δεκέμβριο ή τον Φεβρουάριο καλείται μια εκπαιδευτικός να αναλάβει καθήκοντα στην Πάρο ή στην Κόρινθο, πού θα βρει σπίτι να νοικιάσει για τέσσερις μήνες και σε τι ύψος ενοικίου; Πως θα τα βγάλει πέρα με μισθό 800 ευρώ και νοίκι 500;» ρωτάνε ρητορικά οι δάσκαλοι.

Οι εκπαιδευτικοί υποστηρίζουν ότι η πραγματική λύση στο πρόβλημα των διδακτικών κενών είναι «οι μαζικοί μόνιμοι διορισμοί, οι προσλήψεις αναπληρωτών σε μία φάση από τα τέλη Αυγούστου, το άνοιγμα των πινάκων στους αποκλεισμένους, οι πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς και ο έλεγχος στο ύψος των ενοικίων και των τιμών των ειδών πρώτης ανάγκης».

Ένα άλλο ζήτημα που προκαλεί «καχυποψία» στους εκπαιδευτικούς, είναι ότι η διαδικασία των «τοπικών προσλήψεων» ανοίγει το δρόμο για αντικατάσταση του κεντρικού συστήματος των «πινάκων κατάταξης», με τις προσλήψεις από τοπικούς φορείς – με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό ακόμα και σε επίπεδο «εξυπηρετήσεων ημετέρων».

Συνταξιούχοι στα θρανία

Κυρίως όμως οι εκπαιδευτικοί εξανίστανται με το προσκλητήριο στους συνταξιούχους συναδέλφους τους, χαρακτηρίζοντας την πρόταση «τραγική».

«Δε φτάνει που με το νόμο Κατρούγκαλου οι εκπαιδευτικοί (όπως κι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι) θα δουλεύουν ως την τρίτη ηλικία και την ίδια στιγμή τα παιδιά τους θα είναι άνεργα, τώρα, όσοι/ες κατάφεραν να βγουν στη σύνταξη τους καλούν να επιστρέψουν κιόλας ως… αναπληρωτές», καταλήγουν οι δάσκαλοι, ζητώντας την απόσυρση της τροπολογίας και τη μονιμοποίηση των αναπληρωτών, με βάση το πτυχίο και την προϋπηρεσία.

Ομολογία ήττας

«Ομολογία ήττας» χαρακτηρίζει την τροπολογία-προσκλητήριο στους συνταξιούχους η συνδικαλιστική παράταξη της ΟΛΜΕ «Προοδευτική Ενότητα Καθηγητών».

«Στην ουσία ομολογεί ότι το επάγγελμα του εκπαιδευτικού δεν είναι πλέον ελκυστικό για τους νέους εκπαιδευτικούς. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι ελκυστικό ένα επάγγελμα που «καταδικάζει» έναν υπερειδικευμένο εργαζόμενο που ικανοποιεί και τις πιο υψηλές επαγγελματικές απαιτήσεις σε μισθούς φτώχειας, σε εργασιακές συνθήκες νομάδα, σε απομάκρυνση από τους οικείους του και σε συνεχή υποτίμηση (βλέπε αξιολόγηση) της επαγγελματικής του επάρκειας!», σημειώνουν.

«Η ειρωνεία του πράγματος είναι ότι καλεί να επανέλθουν στην υπηρεσία συνταξιούχοι την ώρα που το υπουργείο Παιδείας έχει την πρωτιά σε συνταξιοδοτήσεις σε σχέση με όλα τα άλλα Υπουργεία», τονίζει η Προοδευτική Ενότητα. «Αυτές οι εμβαλωματικές λύσεις, δεν μπορούν να λύσουν το υπαρκτό πρόβλημα των κενών και των εκπαιδευτικών ανισοτήτων που δημιουργούν», καταλήγει η ανακοίνωση των καθηγητών, ζητώντας «την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών όλων των μαθητών και μαθητριών».