Τεχνητή νοημοσύνη: Πώς οι αόρατοι εργαζόμενοι τροφοδοτούν την «αυτοματοποιημένη» οικονομία

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) παρουσιάζεται συχνά ως μια επαναστατική δύναμη έτοιμη να αυτοματοποιήσει τεράστια πεδία της οικονομίας, εκτοπίζοντας εργαζομένους και εγκαινιάζοντας μια εποχή «μετα-εργασίας».

Ωστόσο, πίσω από τις κομψές διεπαφές και τις εντυπωσιακές δυνατότητες πολλών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης κρύβεται ένα αόρατο εργατικό δυναμικό ανθρώπων.

Αυτό το μοντέλο «human-in-the-loop» (παραπλανητική AI) αποκαλύπτει μια πιο περίπλοκη πραγματικότητα, όπου η τεχνητή νοημοσύνη αφορά λιγότερο την αντικατάσταση των ανθρώπων και περισσότερο τη στήριξη σε εργαζομένους που αντιμετωπίζουν έλλειμα αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας: χαμηλές αποδοχές, έλλειψη επιδομάτων κοινωνικής προστασίας, επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας για τη διατήρηση του συστήματος AI.

Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τον τρόπο με τον οποίο οι εν λόγω εργαζόμενοι τροφοδοτούν αυτοματοποιημένα συστήματα και τις επιπτώσεις που προκύπτουν για την αγορά εργασίας, την κοινωνία και για τους ίδιους τους εργαζομένους.

Η αόρατη εργασία στην ανάπτυξη της AI

Από τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα έως τους εικονικούς βοηθούς, η βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης ευδοκιμεί στον τομέα των δεδομένων. Αυτά τα δεδομένα πρέπει να αναλύονται σχολαστικά, να κατηγοριοποιούνται και να σταχυολογούνται.

Αυτό απαιτεί ανθρώπινη ευφυΐα και εργασία, που αμφότερα δεν μπορούν -ακόμη- να αντικατασταθούν από μηχανές.

Τέτοιες εργασίες συχνά ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες σε ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας ή σε εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης-Εξωτερικής Ανάθεσης Επιχειρηματικών Διαδικασιών (AI-BPO).

Αυτές οι πλατφόρμες διεκπεραιώνουν πολύπλοκες λειτουργίες σε μικροεργασίες, με τις υπηρεσίες τους να έχουν μικρό κόστος για κάθε ολοκληρωμένη εργασία.

Οι ψrowdworkers, οι οποίοι είναι επίσης γνωστοί ως αόρατοι εργαζόμενοι επειδή συχνά εργάζονται στο παρασκήνιο, είναι απαραίτητοι για την «εκπαίδευση» αλγορίθμων AI σε διάφορες λειτουργίες, όπως η πρόβλεψη κειμένου και η αναγνώριση αντικειμένων.

Ομοίως, οι εικονικοί βοηθοί, που διατίθενται στην αγορά ως αυτόνομα εργαλεία, βασίζονται συχνά σε αόρατους εργαζομένους που μπορεί να μεταγράφουν ήχο, να επαληθεύουν την κατανόηση του εικονικού βοηθού ή ακόμη και να εκτελούν εργασίες όπως ο προγραμματισμός συναντήσεων με τις οποίες η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δυσκολευτεί.

Ακόμη και εξελιγμένα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα με εντυπωσιακές δυνατότητες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εκπαιδευτές που είναι άνθρωποι για να ρυθμίσουν τις απαντήσεις τους και να μετριάσουν την παραπληροφόρηση, την τοξικότητα και το ενοχλητικό περιεχόμενο.

Ως αποτέλεσμα, οι εργαζόμενοι εκτίθενται τακτικά σε βίαιο ή παραστατικό περιεχόμενο, ρητορική μίσους, εκμετάλλευση παιδιών και άλλο απαράδεκτο υλικό.

Μια τέτοια συνεχής έκθεση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία και να προκαλέσει διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη και μειωμένη ικανότητα να αισθάνονται ενσυναίσθηση.

Παγκόσμια Ψηφιακή Εργασία: Ποιες είναι οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις;

Παρόλα αυτά, οι πλατφόρμες που προσφέρουν μικροεργασίες και άλλες εργασίες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη συνεχίζουν να βρίσκουν πρόθυμους εργαζομένους, επειδή συχνά παρέχουν ευκαιρίες για απομακρυσμένη εργασία, προσφέροντας ευελιξία και προσβασιμότητα σε άτομα σε διαφορετικές τοποθεσίες και συνθήκες, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες ή με περιορισμένη πρόσβαση στην παραδοσιακή απασχόληση.

Αυτό μπορεί να είναι μια κρίσιμη πηγή εισοδήματος, ειδικά για όσους αντιμετωπίζουν εμπόδια στις παραδοσιακές αγορές εργασίας.

Μια έρευνα της ΔΟΕ μεταξύ εργαζομένων αποκαλύπτει ότι πολλοί από αυτούς είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου, κάτοχοι πτυχίου ή μεταπτυχιακού τίτλου, συχνά σε εξειδικευμένους τομείς όπως η επιστήμη, η τεχνολογία, η μηχανική και τα μαθηματικά (STEM).

Ωστόσο, αυτοί οι εργαζόμενοι απασχολούνται κυρίως σε εργασίες ρουτίνας και επαναλαμβανόμενων δεδομένων, οι οποίες συχνά απαιτούν ελάχιστες εξειδικευμένες γνώσεις.

Αυτό οδηγεί σε σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ του μορφωτικού επιπέδου των εργαζομένων και των εργασιών που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη για τις οποίες προσλαμβάνονται.

Ως εκ τούτου, οι εργαζόμενοι εκτελούν καθήκοντα που δεν αξιοποιούν το εκπαιδευτικό τους υπόβαθρο ούτε προσφέρουν ευκαιρίες για πνευματική τόνωση ή επαγγελματική ανάπτυξη.

Αυτό οδηγεί σε εργασιακή δυσαρέσκεια και ανασφάλεια μεταξύ των εργαζομένων και η υποχρησιμοποίησή τους αντιπροσωπεύει μια χαμένη ευκαιρία για μόχλευση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της καινοτομίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες που δεσμεύουν σημαντικούς πόρους για επενδύσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι οι μέσες αποδοχές αυτών των εργαζομένων στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι περίπου 2 αμερικανικά δολάρια ανά ώρα και έχουν περιορισμένη κοινωνική προστασία και υψηλό κίνδυνο απόρριψης εργασίας λόγω αυτοματοποιημένων αποφάσεων που λαμβάνουν χώρα, χωρίς σαφή αιτιολόγηση ή κανάλι επικοινωνίας για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων ή τυχόν παραπόνων των εργαζομένων.

Οι επιπτώσεις για το μέλλον της εργασίας

Η εξάρτηση από την ανθρώπινη εργασία στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης εγείρει πολλά κρίσιμα ερωτήματα.

Πρώτον, υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας των δεξιοτήτων των εργαζομένων και παρεμπόδισης της επαγγελματικής τους εξέλιξης.

Δεύτερον, η στροφή προς τις ρυθμίσεις για ενδεχόμενη εργασία μπορεί να συμβάλει σε χαμηλότερο μερίδιο εργασίας στο εισόδημα και μπορεί να αυξήσει την εισοδηματική ανισότητα.

Το μοντέλο εργαζομένων τύπου «human-in-the-loop» υπογραμμίζει την ανάγκη για μια πιο λεπτή κατανόηση αυτού που συχνά πιστεύεται ότι είναι «αυτοματοποιημένο» και του αντίκτυπου της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας.

Ενώ η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις που προκύπτουν από αυτήν, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης προστασίας των εργαζομένων και προώθησης μεγαλύτερης διαφάνειας και λογοδοσίας στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Πρωτοβουλίες από κυβερνήσεις και κοινωνικούς εταίρους

Οι κυβερνήσεις, οι κοινωνικοί εταίροι και άλλοι σχετικοί παράγοντας αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που παρουσιάζουν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για το μέλλον της εργασίας.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα εκτελεστικό διάταγμα δίνει έμφαση στη συμμετοχή των εργαζομένων και των εργοδοτών στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικής για την τεχνητή νοημοσύνη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει παρόμοιους στόχους με τον νόμο περί AI και τη συμφωνία-πλαίσιο περί ψηφιοποίησης.

Αναδύονται επίσης βέλτιστες πρακτικές και κώδικες δεοντολογίας, συμπεριλαμβανομένων ανεξάρτητων πρωτοβουλιών όπως οι αρχές της Fairwork AI.

Ορισμένες πλατφόρμες crowdwork έχουν υιοθετήσει τον «Κώδικα Συμπεριφοράς Crowdwork» για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και ορισμένες εταιρείες προσφέρουν υπηρεσίες ευεξίας σε εργαζομένους που εκτίθενται σε ενοχλητικό περιεχόμενο.

Ενώ αυτές οι εξελίξεις σηματοδοτούν την αυξανόμενη αναγνώριση των προκλήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού της τεχνητής νοημοσύνης, χρειάζονται περισσότερα, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ο κοινωνικός διάλογος, όπου οι εργαζόμενοι είναι ορατοί και συνομιλούν με τους εργοδότες και τις κυβερνήσεις, πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο τέτοιων διαδικασιών, εάν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης μοιράζονται δίκαια και μετριάζονται οι κίνδυνοι.

Το μέλλον της εργασίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να είναι ένα μέλλον γνήσιας συνεργασίας μεταξύ ανθρώπων και μηχανών – και όχι ένα μέλλον δομημένο σε ένα αόρατο, παγκόσμιο εργατικό δυναμικό που αντιμετωπίζει έλλειμα αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας.

Μόνο τότε μπορούμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, διασφαλίζοντας παράλληλα ένα πιο δίκαιο και βιώσιμο μέλλον για όλους.