Ο Μπέρνι Μάντοφ, η απάτη του αιώνα και η κατάρα: Ο μάγος της Γουόλ Στριτ που εξαφάνισε περισσότερα από 50 δισ. δολάρια

Ήταν Δεκέμβριος του 2008. Η Νέα Υόρκη ζούσε στη φρενίτιδα των γιορτών των Χριστουγέννων, όταν πράκτορες του FBI εισβάλουν σε μια από τις πιο ακριβές πολυκατοικίες της περιοχής Λένοξ Χιλ στο Μανχάταν και ανεβαίνουν στο ρετιρέ. Μετά από λίγα λεπτά βγαίνουν έχοντας στα χέρια τους έναν σκυθρωπό Μπέρνι Μάντοφ. Το «αμερικανικό όνειρο» της Γουόλ Στριτ μόλις είχε διαλυθεί. Την ίδια ώρα ξεκινούσε ο εφιάλτης για χιλιάδες οικογένειες.

Ο Μπέρνι Μάντοφ δεν ήταν ένας απλός χρηματιστής – ήταν η «κότα με τα χρυσά αυγά» του χρηματιστηρίου. Αυτός στο όνομα του οποίου έπιναν νερό μερικές από τις μεγαλύτερες τράπεζες και εταιρείες των ΗΠΑ, ο άνθρωπος στον οποίο είχαν εμπιστευτεί τα χρήματά τους αρκετοί δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη, αυτός που είχε υποσχεθεί σε συνταξιούχους και εργαζόμενους της διπλανής πόρτας ότι θα φροντίσει τις οικονομίες της ζωής τους.

Στις 12 Μαρτίου του 2009, όταν δήλωνε ένοχος σε 11 ομοσπονδιακά κακουργήματα και καταδικαζόταν σε 150 χρόνια φυλάκισης -η μέγιστη ποινή που μπορούσε να του επιβληθεί- οι Αρχές υπολόγιζαν ότι η απάτη του μάγου της Γουόλ Στριτ ξεκινούσε από τα 20 δισ. δολάρια, που ήταν τα πραγματικά χρήματα που είχε επενδύσει ο κόσμος και έφτανε έως τα 50 δισ. δολάρια – δηλαδή αυτά που έλεγε ο Μπέρνι Μάντοφ ότι ήταν τα κέρδη τους.

Ο ορισμός του «American dream»

Έως εκείνον τον Δεκέμβριο του 2008, ο Μπέρνι Μάντοφ ήταν η εικόνα και ο ορισμός του «American dream». Παιδί μεταναστών, μεγάλωσε στο Κουίνς στη Νέα Υόρκη, παντρεύτηκε τη Ρουθ -τον εφηβικό του έρωτα- και στα 22 ίδρυσε τη δική του εταιρεία: την Bernard L. Madoff Investment Securities.

Η είσοδος τους στον κόσμο του χρηματιστηρίου θα γίνει ταπεινά, σε ένα μικρό γραφείο και έχοντας να διαχειριστεί χρήματα φίλων και συγγενών. Ωστόσο μέσα στα επόμενα χρόνια θα έρθει η γιγάντωση: τόσο της εταιρείας του όσο και του ονόματός του.

Αυτό που έμοιαζε δύσκολο για πολλά άλλα «κεφάλια» στον κόσμο της Γουόλ Στριτ, έδειχνε να μοιάζει με παιχνιδάκι για τον Μπέρνι Μάντοφ – έβγαζε λεφτά με τη σέσουλα. Ακόμα και σε περιόδους κρίσεις, εκείνος έμοιαζε να τα έχει προβλέψει όλα, φέρνοντας κέρδη. Έδειχνε παντογνώστης, ένα μάγος μέσα στον τρελό και αδυσώπητο κόσμο του χρηματιστηρίου και κανείς δεν τολμούσε να τον αμφισβητήσει. Άλλωστε γιατί να πας κόντρα σε κάποιον που «μοιράζει» χρήματα;

Όσοι τον συνάντησαν και μίλησαν μαζί του στη φυλακή, θα πουν για έναν άνθρωπο που πραγματικά δεν μετάνιωσε ποτέ για την απάτη που έκανε και τις ζωές που κατέστρεψε. (Φωτογραφία: Netflix)

Μια αυτοκρατορία από αέρα

Και δεν μοίραζε μόνο. Έβγαζε και για τον εαυτό του. Το παιδί που μεγάλωσε στο Κουίνς, πλέον ζούσε σε ένα πολυτελέστατο ρετιρέ στο Μανχάταν, είχε εξοχικές κατοικίες από το Παλμ Μπιτς έως τη νότια Γαλλία, σκάφοι, αυτοκίνητα, έκανε ταξίδια σε όλο τον κόσμο.

Τα πάντα έμοιαζαν ιδανικά: ο Μπέρνι ήταν χαρούμενος, το χρηματιστήριο ήταν χαρούμενο, οι τράπεζες ήταν χαρούμενες, οι επενδυτές ήταν χαρούμενοι. Ένα μόνο πρόβλημα υπήρχε – ο μάγος της Γουόλ Στριτ δεν είχε επενδύσει ούτε ένα δολάρια όλα αυτά τα χρόνια.

Ο Μάντοφ είχε πάρει στα χέρια του περίπου 20 δισ. δολάρια, έδειχνε να έχει βγάλει κέρδη για τους πελάτες του που άγγιζαν τα 50 και βάλε δισ. δολάρια, ωστόσο όλα αυτά ήταν στα χαρτιά. Τα ψεύτικα χαρτιά που έφτιαχνε αυτός και η ομάδα του στο γραφείο τους.

Και η κρίση του 2008 ξεσκέπασε το μεγαλύτερο Σχήμα Πόντσι που είχε στηθεί ποτέ μέσα στον κόσμο της ελεύθερης αγοράς. Μέσα σε μερικά 24ωρο η αυτοκρατορία του Μπέρνι Μάντοφ κατέρρευσε και αποκαλύφθηκε το δράμα.

Χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν όχι απλά να τα έχουν χάσει όλα, αλλά να χρωστάνε πλέον.

Στις 11 Δεκεμβρίου 2010 ο μεγάλος γιος του Μέντοφ, ο Μαρκ, θα βάλει τέλος στη ζωή του. (Φωτογραφία: EPA / JUSTIN LANE)

Το δράμα και η κατάρα

Ο Μπέρνι Μάντοφ τα αποκάλυψε στους δύο του γιους, Μαρκ και Άντριου, αλλά και στη σύζυγό του Ρουθ αφού όλα είχαν τελειώσει και ήταν θέμα χρόνου να πέσει στα χέρια της αστυνομίας. Κι αυτό έγινε όταν οι Μαρκ και Άντριου, πήγαν οι ίδιοι στις Αρχές και τον κατέδωσαν.

Η δίκη του Μάντοφ ολοκληρώθηκε με συνοπτικές διαδικασίες, καθώς έπρεπε όσο πιο γρήγορα να αποδοθούν ευθύνες ώστε να καταλαγιάσει η οργή του κόσμου. Από εκεί και έπειτα ξεκίνησε ο «μαραθώνιος» των Αρχών ώστε να εντοπιστούν τα 20 δισ. δολάρια που είχαν δώσει ο επενδυτές – κατάφεραν να επιστρέψουν τα 14 δισ.

Ωστόσο το δράμα Μάντοφ δεν είχε τελειώσει, έστω και ο εγκέφαλος της μεγαλύτερης πυραμίδας όλων των εποχών θα πέθαινε μέσα στη φυλακή. Ο μεγάλος του γιος Μαρκ δεν άντεξε την ταπείνωση – στις 11 Δεκεμβρίου 2010, δύο χρόνια από τη σύλληψη του πατέρα του, θα βάλει τέλος στη ζωή του.

Τέσσερα χρόνια αργότερα θα έρθει το επόμενο «χτύπημα». Ο μικρός του γιος Άντριου θα πεθάνει από καρκίνο. Ενώ η Ρουθ Μάντοφ, τα επόμενα χρόνια θα ζήσει σαν νομάς – πότε στο σπίτι της αδερφής της, πότε σε αυτό της νύφης της, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και την πολυτελή ζωή.

Ο Μπέρνι Μάντοφ σε συνέντευξή του από τη φυλακή το 2017. (Φωτογραφία: Netflix)

Όσο για τον Μπέρνι Μάντοφ; Όσοι τον συνάντησαν και μίλησαν μαζί του στη φυλακή, θα πουν για έναν άνθρωπο που πραγματικά δεν μετάνιωσε ποτέ για την απάτη που έκανε και τις ζωές που κατέστρεψε. Το μοναδικό που τον ενόχλησε ήταν ότι διέλυσε την οικογένειά του και «λέρωσε» το επώνυμό του – ίσως το δεύτερο τον στεναχωρούσε περισσότερο από το πρώτο.

Θα πεθάνει μέσα στη φυλακή στις 14 Απριλίου 2021, σε ηλικία 81 ετών.